Обединето Балтичко Војводство

Обединето Балтичко Војводство (германски: Vereinigtes Baltisches Herzogtum, латвиски: Apvienotā Baltijas hercogiste), или алтернативно Големо Војводство Ливонија,^[1]^[2] — Нова монархиска држава која никогаш не постоела, предложена за време на Првата светска војна од водачите на локалното балтичко германско благородништво.^[3] Обидот да се воспостави нова клиентска држава на Германското Царство на територијата на она што денес се Латвија и Естонија бил направен во 1918 година, за време на германската окупација на поранешните гувернери Курланд, Ливон и Естонија на Руската Империја кои престанале да постојат по болшевичкиот пуч во 1917 година. Неуспешното прогласување на прогерманско војводство за првпат било направено во април 1918 година, откако Република Естонија веќе официјално прогласила целосна независност.

Предложените идеи за новата држава вклучувале создавање на Војводството Курланд и Семигалија и Војводството Естонија и Ливонија, кое би било во лична заедница со Кралството Прусија.^[4]

Позадина[уреди | уреди извор]

За време на Првата светска војна, германската царска армија го окупирала гувернерството Курланд на Руската Империја до есента 1915 година. Фронтот се стабилизирал по линијата Рига–Даугавпилс–Барановичи.

По Февруарската револуција од 1917 година во Русија, руската привремена влада прогласила формирање на автономна управа на Естонија на 12 април (ст. 30 март) 1917, која ги соединила поранешните руски гувернерства на Естонија и северниот дел на гувернератот Ливонија. По Октомвриската револуција подоцна истата година, избраното естонско покраинско собрание се прогласило за суверена власт во Естонија на 28 ноември 1917 година. На 24 февруари 1918 година, еден ден пред пристигнувањето на германските трупи, Естонскиот комитет за спас на покраинското собрание ја издало Естонската Декларација за независност. Западните сојузници ја признале Република Естонија де факто во мај 1918 година.

Терминот „Големото Војводство Ливонија“ се однесувало на регионот Ливонија, кој го сочинувал најголемиот дел од предложеното Обединето Балтичко Војводство.

Летонскиот привремен национален совет бил конституиран врз основа на законот за самоуправа, кој Руската привремена влада и го доделил на Летонија на 5 јули 1917 година. Летонскиот привремен национален совет првпат се состанал на 16 ноември 1917 година во Валка. На 30 ноември, Советот прогласил автономна латвиска покраина во етнографските граници, а формална независна латвиска република била прогласена на 15 јануари 1918 година.^[5]

Во почетокот на 1918 година, германските трупи започнале да напредуваат од Курланд, а до крајот на февруари 1918 година, германската војска управувала со териториите на Естонија кои прогласиле независност и Руската гувернератија Ливонија. Со Договорот од Брест-Литовск на 3 март 1918 година, Советска Русија ја прифатила загубата на гувернератот Курланд и во договорите склучени во Берлин на 27 август 1918 година, губењето на автономниот гувернер на Естонија и гувернерот на Ливонија.

Обид за создавање[уреди | уреди извор]

Како паралелно политичко движење под германската воена администрација, балтичките Германци почнале да формираат провинциски совети помеѓу септември 1917 и март 1918 година.

На 8 март 1918 година, локалниот балтички германски Курландишер Ландесрат прогласил обнова на Војводството Курланд, кое било официјално признато од Кајзер Вилхелм на 15 март 1918 година.

На 12 април 1918 година, провинциско собрание, составено од 35 балтички Германци, 13 Естонци и 11 Летонци, донело резолуција со која се повикува германскиот цар да ги признае балтичките провинции како монархија и да ги направи германски протекторат.^[6]

Обединетото Балтичко Војводство било номинално признаено како суверена држава од Вилхелм II дури на 22 септември 1918 година, половина година откако Советска Русија формално ѝ ги отстапила сите овластувања над поранешните руски царски балтички гувернери на Германија со Договорот од Брест-Литовск. На 5 ноември 1918 година, привремен Регентски совет за новата држава, предводен од баронот Адолф Пилар фон Пилхау, бил формиран на заедничка основа од двата локални копнени совети.

Новата држава требало да има главен град во Рига и требало да биде конфедерација од седум кантони: Курланд, Рига, Латгале, Јужна Ливонија, Северна Ливонија, Саремаа и Естонија, првите четири кантони одговарале на денешна Латвија, а последните три на денешна Естонија.

Првиот шеф на државата на Обединетото Балтичко Војводство требало да биде војводата Адолф Фридрих од Мекленбург, не како суверен монарх, туку како потчинет на германскиот цар, слично како другите принцови или кралеви од Германското Царство. Сепак, Адолф Фридрих никогаш не ја презел функцијата. Назначениот Регентски совет, составен од четири балтички Германци, тројца Естонци и тројца Летонци, функционирал до 28 ноември 1918 година без никакво меѓународно признавање освен од Германија.

Во октомври 1918 година, канцеларот на Германија, принцот Максимилијан од Баден, предложил воената администрација на Балтикот да се замени со цивилна власт. Новата политика била наведена во телеграма од германското Министерство за надворешни работи до воената администрација на Балтикот: „Владата на Рајхот е едногласна во однос на суштинската промена во нашата политика кон балтичките земји, имено дека во прв степен политиката треба да се направи со балтичките народи“.

Независност на Естонија и Латвија[уреди | уреди извор]

На 18 ноември 1918 година, Латвија ја прогласила својата независност. Август Виниг, последниот претставник на германската влада, потпишал договор со претставниците на естонската привремена влада за предавање на власта на територијата на Естонија на 19 ноември.^[7] Во Летонија, Германците формално ѝ ја предале власта на латвиската национална влада, предводена од Карлис Улманис на 7 декември 1918 година.

Армијата на Балтичката држава била формирана во 1919 година главно од водачите на локалното ливанско и куронско благородништво, кои биле поборници на Обединетото Балтичко Војводство во 1918 година. По преземањето на командата на армијата од страна на мајорот Алфред Флечер, со поддршка на локалното благородништво, почнал да ги отфрла домородните латвиски елементи и да ги замени со балтичко Германски и царски војници. Истовремено, германските офицери ги презеле повеќето командни позиции. Во својата книга Авангарда на нацизмот: Движењето на слободниот корпус во повоена Германија, 1918–1923 година, авторот Роберт Г.Л. Вејт забележува: „До средината на февруари 1919 година, Летонците сочинувале помалку од една петтина од сопствената армија“. Обединетото Кралство отстапило откако ја препознало сериозноста на воената ситуација, а белоруските единици и слободните војници продолжиле и ја зазеле Рига на 22 мај 1919 година.

По заземањето на Рига, германските паравоени структури биле обвинети за убиство на 300 Летонци во Јелгава, 200 во Тукумс, 125 во Даугавгрива и над 3.000 во Рига. Во јуни 1919 година, откако учествувал во заземањето на Рига, генералот фон дер Голц им наредил на своите трупи да напредуваат не на исток против Црвената армија, како што очекувале сојузниците, туку на север против Естонците. На 19 јуни 1919 година, железната дивизија и други паравоени единици започнале напад за да ги заземат областите околу Венден, а Балтичката армија продолжила со напредувањето кон естонскиот брег подготвувајќи се за инвазија на Петроград. Сепак, армијата била поразена од 3-та естонска дивизија, предводена од Ернст Пидер, и севернолатвиската бригада во битката кај Цезис, 19-23 јуни 1919 година.

Утрото на 23 јуни 1919 година, Германците започнале општо повлекување кон Рига. Сојузниците повторно инсистирале Германците да ги повлечат преостанатите трупи од Летонија и интервенирале за да наметнат прекин на огнот меѓу Естонците и Германците, кога Естонците требало да маршираат во Рига. Во меѓувреме, сојузничката мисија составена од британски трупи, под команда на генералот Хуберт де ла Поер Гоф, пристигнала на Балтикот за да ги исчисти Германците од регионот и да организира домородни војски за балтичките држави.

Последици[уреди | уреди извор]

Поразот на Германија во Првата светска војна во ноември 1918 година, проследен со поразот во 1919 година на Балтичката армија и германските паравоени единици на генералот Рудигер фон дер Голц во Летонија од страна на 3-та естонска дивизија и севернолатвиската бригада, ги направиле сите идеи за создавање на Обединетото Балтичко Војводство ирелевантни.

За да се обезбеди враќање под латвиска контрола, Балтичката армија била ставена под британска власт. Откако ја презела командата на армијата во средината на јули 1919 година, потполковникот Харолд Александар, постепено ги отфрлил балтичките германски елементи. Балтичките нации Естонија и Летонија биле основани како републики.

Наводи[уреди | уреди извор]

↑ Georg von Rauch (1974). The Baltic States: The Years of Independence. стр. 48. ISBN 0-903983-00-1. Later an alternative proposal was advanced for a United Baltic Duchy under Duke Adolf Friedrich of Mecklenburg
↑ Bilmanis, Alfreds (1945). Baltic Essays. The Latvian Legation. This Landesrat on 12 April 1918, decided to beg the King of Prussia and Emperor of Germany Kaiser to accept the throne of the Grand Duchy of Livonia
↑ Roeder, Philip (2007). Where Nation-States Come From: Institutional Change in the Age of Nationalism. Princeton University Press. стр. 119. ISBN 978-0-691-13467-3.
↑ „The Baltic States“. Papers of the Royal Institute of International Affairs (13, part 1): 22. 1938.
↑ John Hiden (2 May 2002). The Baltic States and Weimar Ostpolitik. ISBN 9780521893251.
↑ Fritz Fischer (1967). Griff nach der Weltmacht.
↑ World War I Estonica. Encyclopaedia about Estonia

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Латвија за светски државници
Балтичко знаме на Encyclopædia Heraldica
Baltic Duchy (1918) на Flags of the World

[1] Georg von Rauch (1974). The Baltic States: The Years of Independence. стр. 48. ISBN 0-903983-00-1. Later an alternative proposal was advanced for a United Baltic Duchy under Duke Adolf Friedrich of Mecklenburg

[2] Bilmanis, Alfreds (1945). Baltic Essays. The Latvian Legation. This Landesrat on 12 April 1918, decided to beg the King of Prussia and Emperor of Germany Kaiser to accept the throne of the Grand Duchy of Livonia

[3] Roeder, Philip (2007). Where Nation-States Come From: Institutional Change in the Age of Nationalism. Princeton University Press. стр. 119. ISBN 978-0-691-13467-3.

[4] „The Baltic States“. Papers of the Royal Institute of International Affairs (13, part 1): 22. 1938.

[WO-5] John Hiden (2 May 2002). The Baltic States and Weimar Ostpolitik. ISBN 9780521893251.

[6] Fritz Fischer (1967). Griff nach der Weltmacht.

[7] World War I Estonica. Encyclopaedia about Estonia

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]