Михај Кароји
| Михај Кароји | |
|---|---|
| |
| Претседател на Унгарија | |
| На должноста 11 јануари 1919 – 21 март 1919 | |
| Наследник | Шандор Гарбај |
| Лични податоци | |
| Роден(а) | Адам Гирги Миклош Кароји де Нагикаролји 4 март 1875 Фот, Кралство Унгарија |
| Починал(а) | 19 март 1955 (возраст 80) Ванс, Франција |
| Партија | Национална независна партија Кошут |
Грофот Михај Адам Гирги Миклош Кароји де Нагикаролји (унгарски: Mihály Ádám György Miklós Károlyi de Nagykároly, 4 март 1875 - 19 март 1955) накратко бил водач на Унгарија од 1918 до 1919 година за време на краткотрајната Прва Унгарска Република. Работел како премиер од 1 до 16 ноември 1918 година и како претседател помеѓу 16 ноември 1918 и 21 март 1919 година.
Позадина и рана кариера
[уреди | уреди извор]
Семејството Кароји било славно, исклучително богато, римокатоличко аристократско семејство кое играло важна улога во унгарскиот живот од 17 век. Михај е роден во Фот, Австроунгарија во денешна Унгарија. Во својата младост, тој бил мрзелив, но како што растел, тој се посветил на посериозни определби. Во 1909 година, тој станал претседател на ОМГЕ (Национално земјоделско општество), главната рурална организација на благородништвото. Првично поддржувач на постојниот политички и социјален систем во Унгарија, Кароји постепено станал и лево крило за време на неговата кариера.
Во 1910 година, Кароји бил избран во парламент како член на опозициската Партија на независноста.
Прва светска војна
[уреди | уреди извор]За време на Првата светска војна, Кароjи водел мала, но многу активна пацифистичка фракција против војната, во унгарскиот парламент. Кароjи контактирал со дипломатите на Британците и Французите, зад сцената во Швајцарија за време на војната. Партијата на Кароjи била секогаш слаба група без масовна организација и само 20 членови во Парламентот, од кои повеќето не се посветувале доволно на партијата. Кароји се залагал за мир со сојузниците, полабави врски меѓу Австрија и Унгарија, укинувајќи ги барањата за франшиза кои дозволиле само 5,8% од населението да гласа и да се кандидира за претседател пред војната, и да им даде на жените право да гласаат и да имаат функција. Конкретно, барањето на Кароји во 1915 година дека ветераните треба да добијат право на глас освоило толку многу поддршка што го разлутило премиерот, грофот Иштван Тиса. Во 1916 година Кароји ги прекинал врските со неговата партија. Кароји формирал нова партија наречена Обединета партија на независноста и од 1848 година општо позната како партија Кароји.
Брак и семејство
[уреди | уреди извор]На 7 ноември 1914 година во Будимпешта, Кароји се оженил со грофицата Каталин Андраши де Чиксенткирај и Краснахорка, со која имал три деца. Сопругата на Кароји била член на една од најмоќните семејства на Унгарија, и овој брак ја заштитил Кароји од својот влијателен свекор.
Подоцнежен живот
[уреди | уреди извор]
На 10 април 1919 година, романските војници почнале да ја напаѓаат Унгарија за да го спречат повторното заземање на Трансилванија. Привремената влада ја основалe грофот Јулиј Кароjи (брат на Михаj), грофот Истван Бетлен, адмирал Хорти и надвојводата Јосиф во Сегед (под француска окупација).
Во јули 1919 година, Кароjи отишол во егзил во Франција и за време на Втората светска војна во Британија. Во текот на ерата Хорти, Кароjи бил во официјална немилост во својата татковина.
Во 1924 година, додека сопругата на Кароји била во Соединетите Држави, таа се разболела од тифусна треска. Кароји поднел барање за виза за да отиде во САД за да ја посети, но Стејт департментот наметнала налог за заговор, спречувајќи му да дава никакви политички говори, бидејќи Стејт департментот верувал дека е комунист. Една година подоцна, на грофицата Кароји и била одбиена виза за посета на САД, но секретарот Келог од Стејт департментот одбила да објасни на кој основ била одбиена нејзината визна забрана. Морис Ернст дејствувал како адвокат на Кароји за овие прашања.
Во 1946 година, Кароји, кој тогаш станал социјалист, се вратил во Унгарија и од 1947 до 1949 година служел како унгарски амбасадор во Франција. Во 1949 година, тој поднел оставка во знак на протест поради шоуто и изрекувањето на Ласло Рајк.
Тој напишал два тома мемоари додека бил во егзил; „Против целиот свет“ (Ег egész világ ellen) во 1925 година и Мемоарите: Вера без илузија во 1954 година.
Наследство
[уреди | уреди извор]
Во 1975 година, во Кошут Лајош тер бил направен споменик на Кароји од страна на Имре Варга. Во 2012 година, владата започнала со реновирање на плоштадот на начинот на кој изгледал пред Втората светска војна, а статуата на Кароли била преместена во Сиофок. Во исто време, низ Унгарија, многу градови го смениле името на сопствените улици именувајќи ги по Михај Кароји.
Наводи
[уреди | уреди извор]- Деак, Иштван "Падот и падот на Хабсбуршка Унгарија, 1914-18" на страници 10-30 од Унгарија во револуција од страна на Иван Волгис Линколн: Универзитет во Небраска Прес, 1971 година.
- Menczer, Бела "Бела Кун и унгарската револуција од 1919" стр. 299-309 од Историја денес Том XIX, број 5, мај 1969 година, Историја Денес Инк: Лондон
- Пастор, Петар, Унгарија помеѓу Вилсон и Ленин: Унгарската револуција од 1918-1919 и Големата тројка , Боулдер: Источна Европа Квартален; Њујорк: дистрибуиран од Columbia University Press, 1976.
- Силаси, Сендор Револуционерна Унгарија, 1918-1921 , Астор Парк. Флорида, Дунавски Прес 1971 година.
- Вермес, Габор "Октомвриската револуција во Унгарија" на страници 31-60 од Унгарија во револуција, уредена од Иван Волгис Линколн: Универзитет во Небраска Прес, 1971.