Прејди на содржината

Мандејски јазици

Од Википедија — слободната енциклопедија
Мандејски јазици
Западносудански јазици
Географска
распространетост:
Западна Африка
Класификација:Нигер-конгоански јазици?
  • мандејски јазици
Гранки:
Мандинг-кпелески јазици
Самого-сонинкески јазици
Дан-бусаски јазици
ISO 639-5:dmn

Мандејските јазици се група јазици кои се зборуваат во државите од Западна Африка. Овие јазици најчесто се зборуваат од народот Манде и во оваа група спаѓаат јазиците: мандинкаски јазик, сонинкески јазик, бамбараски јазик, бисаски јазик, Диуласки јазик, кагороски јазик, бозоски јазик, мендески јазик, сусуски јазик, јакубаски јазик, вајски јазик и лигбиски јазик. Јазиците се зборуваат од милиони луѓе и најмногу воБуркина Фасо, Мали, Мавританија, Сенегал, Гамбија, Гвинеја, Гвинеја-Бисао, Сиера Леоне, Либерија, Брег на Слоновата Коска, Гана, Того, Бенин и Нигерија. Традиционално оваа група се смета за нигер-конгоански јазици, но тоа е сепак дискутабилно во јазичаричкиот свет.

Оваа група јазици била призната од јазичаричката научна јавност во 1854 година од страна на С.В. Коел. Во својата книга тој споменува 13 јазици во група наречена „северозападни високи судански јазици или манденгаски јазици“. Добра класификација на овие јазици дал А. Прост во 1950 година кога ги поделил јазиците на три подгрупи. Неговите чекори ги следеле поголем број јазичари кои се занимавале со африканските јазици. За овие јазици има и посебна азбука која се нарекува нкоска азбука. Таа била создадена од Сулејман Канре и најмногу се користи во Гвинеја.

Класификација

[уреди | уреди извор]
Мандески 
 Источномандески 
 (данско-бусаски) 
Југоисточно 
мандески
 Маноско-дански 

маноски


 Гуроско-дански 

данско-тураски



гуроско-јаурески




 Нваско-беншки 

мваско-вански



гбанско-беншки




 Бисаско-бусаски 
 Самоско-бусаски 

Самоски јазици


Бусаски јазици 

бусаско-бокоски



шангаско-тјенгаски





бисаски јазик




Западномандески 
зантралнозападни 
(мандинг-кпеле)
Централномандески
 мандиншко-џогоски 
џого-џериски

џериски



Џогоски јазици (лигбиски јазик)



 Мандиншко-вајски 

вајско-коноски


 Мандиншко-моколески 

Мандиншки јазици



моколески јазици






сусуско-јалунка



 Југозападни мандески
 Мендеско-ломаски 

Ломаски јазик


 Мендеско-бандиски 

бандиско-зијалоски



мендеско-локоски





Кпелески јазик




Северозападни
(самогоско-сонинкески) 
 Северозападни  основни
 Сонинкеско-бобоски 

бобоски јазик


 Сонинкеско-бозоски 

сонинкески јазик



бозоски јазик





самогоски јазици




џоски





Поврзано

[уреди | уреди извор]

Користена литература

[уреди | уреди извор]
  • Delafosse, Maurice (1901) Essai de manuel pratique de la langue mandé ou mandingue. Paris : Leroux. 304 p.
  • Delafosse, Maurice (1904) Vocabulaires comparatifs de plus de soixante langues ou dialectes parlés à la Côte d'Ivoire et dans les régions limitrophes, avec des notes linguistiques et ethnologiques. Paris : Leroux. 285 p.
  • Halaoui, Nazam, Kalilou Tera, Monique Trabi (1983) Atlas des langues mandé-sud de Côte d'Ivoire. Abidjan : ACCT-ILA.
  • Kastenholz, Raimund (1996) Sprachgeschichte im West-Mande: Methoden und Rekonstruktionen. Mande Languages and Linguistics · Langues et Linguistique Mandé, 2. Köln : Rüdiger Köppe Verlag. 281 p.
  • Sullivan, Terrence D. 2004 [1983]. A preliminary report of existing information on the Manding languages of West Africa: Summary and suggestions for future research. SIL Electronic Survey Report. Dallas, SIL International.
  • Vydrine, Valentin, T.G. Bergman and Matthew Benjamin (2000) Mandé language family of West Africa: Location and genetic classification. SIL Electronic Survey Report. Dallas, SIL International.
  • Vydrin, Valentin. On the problem of the Proto-Mande homeland // Вопросы языкового родства – Journal of Language Relationship 1, 2009, pp. 107–142.
  • Welmers, William E.(1971) Niger-Congo, Mande. In Linguistics in Sub-Saharan Africa (Current Trends in Linguistics,7), Thomas A. Sebeok, Jade Berry, Joseph H. Greenberg et al. (eds.), 113–140. The Hague: Mouton.
  • Williamson, Kay, and Roger Blench (2000) "Niger-Congo". In Heine & Nurse, eds., African Languages.

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]