Институт за ракописи на Азербејџан
Институт за ракописи, именуван по Мухамед Фузули, е научен центар на Националната академија на науките на Азербејџан и овој центар се занимава со научно-истражувачка, архивска и библиотечно-научна дејност, врши собирање, систематизација, безбедност, проучување, превод и објавување на средновековни ракописи.[1] Институтот се наоѓа во историска зграда на поранешната царица Александра Руски муслимански интернат за девојки основана од ХЗТагиев на улицата Истиглалијат[2] и дизајнирана од полскиот архитект Јозеф Гославски.[3]
Вработени[уреди | уреди извор]
Директор на Институтот:
академик Тејмур Керимли
Заменици директори:
Паша Каримов - заменик директор за наука
Ајбениз Алиева-Кангарли - заменик директор за наука
Гурбан Гумбатов - заменик директор за општи работи
Научен секретар:
Кандидат за филолошки науки Азизага Наџафов
Насоки на дејствување:
Историја[уреди | уреди извор]
Предусловите за основање на Институтот се појавиле дури во 1924 година, кога во Баку се одржал Сеазербејџанскиот регионален конгрес, на кој била донесено одлука да се организира научна библиотека со посебен оддел посветен на антички ракописи и ретки книги. Во почетокот, библиотеката била дел од Истражувачкиот сојуз на Азербејџан, но подоцна била вклучена во Литературната институција именувана по Низами. Во 1950 година, под Националната академија на науките на Азербејџан била основана Републиканската фондација за ракописи. Во 1986 година, врз основа на оваа фондација бил основан Институтот за ракописи на Националната академија на науките на Азербејџан. Во 1996 година, институтот бил именуван по Мухамед Фузули.
Институтот за ракописи располага со богата и ретка колекција на ракописи која ги опфаќа сите области од средновековните науки - медицина и астрономија, математика и минералогија, поетика и филозофија, теологија и право, граматика, историја и географија, проза и поезија на азербејџански, турски, арапски, персиски и други јазици.
Во Институтот за ракописи се собрани повеќе од 40.000 материјали, од кои околу 12.000 се арабографски ракописи кои се напишани или препишувани во IX-XX век. Покрај тоа, институтот има зачувано лични документи на истакнати личности од науката и литературата на Азербејџан, кои живееле во XIX-XX век, историски документи, стари печатени книги, весници и списанија од претходните периоди, микрофилмови и фотографии. Најстариот ракопис во Институтот за ракописи е сурата Ан-Ниса напишана на пергамент во IX век.
Копиите од делата како што се „Медицински закони “ на Абу Али Ибн Сина, „За хирургија и хируршки алатки“ и „Триесеттиот трактат“ на Абул-Гасим аз-Захрави, „Храна на Низамшах“, „Гулшани-раз“ на шеикот Махмуд Шабустари, „Диван“ од Насими, „Бустан“ на Сади копирани во XII-XV век се најстарите ракописи зачувани во Институтот за ракописи.
Првите автохтони споменици се од особено значење меѓу оние кои се заштитени во Институтот за ракописи. Највредните ракописни копии дела како што се „Варга и Ѓулша“ напишани од Јусуф Медах, „Јусиф и Зулејха“ од Сули Фагих се одржуваат во институтот.
Во текот на 2005-2017 година, 4 ракописи од Азербејџан биле вклучени во Регистарот на УНЕСКО „Меморија на светот“.
Од јануари 2015 година, Институтот за ракописи именуван по Мухамед Фузули од Азербејџан Националната академија на науките е член на Асоцијацијата на меѓународни исламски ракописи, основана на британскиот универзитет Кембриџ. (ТИМА)
Структура[уреди | уреди извор]
Во моментов, во Институтот за ракописи именуван по Мухамед Фузули има 11 оддели и лабораторија.
Научно-истражувачки оддели:
- Одделение за истражување на турски ракописи;
- Одделение за истражување на арапски ракописи;
- Одделение за истражување на персиски ракописи ;
- Одделение за истражување на лични архиви;
- Катедра за библиологија и библиографија;
- Одделение за мултидисциплинарни и објавени книги;
- Одделение за меѓународни односи;
- Одделение за електронски ресурси;
- Одделение за научни фондови;
- Одделение за библиотечни и научни информации ;
Научно-истражувачка лабораторија:
- Лабораторија за хигиена и реставрација.
Други одделенија:
- Одделение за образование;
- Одделение за односи со јавноста;
- Сметководство;
- Одделение за човечки ресурси;
- Заеднички оддел;
Институтот за ракописи се занимава со собирање, систематизирање, зачувување, каталогизирање, дигитализирање, библиографија, истражување, воведување, промовирање и објавување на примероците од материјалот ( турски, персиски, арапски ракописи, литографски книги, историско - археолошки документи, лични архиви) книжевна и научно-општествена мисла на Азербејџан што ја достигнувале.
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „Древние азербайджанские рукописи перевезены из Ватикана в Баку“. Архивирано од изворникот на 2011-07-12. Посетено на 2011-06-06.
- ↑ Alakbarli, Farid (2000). „Voices from the Ages Baku's Institute of Manuscripts“. Azerbaijan International. 8 (2): 51–55. Посетено на April 10, 2022.
- ↑ „Former school for Muslim girls in Baku - video“ (полски, англиски, азербејџански, и руски). Polish Embassy in Baku.