Ежова дилема

Европски еж.

Ежова дилема, понекогаш нарекувана бодликавопрасечка дилема ― метафора за предизвиците на човечката интимност. Замислува група ежови кои сакаат да се собираат заедно за да се загреат во зима, но не можат да избегнат да се залепат еден со друг со нивните остри боцки. Иако сите тие сакаат блиска меѓусебна врска, нивната сопствена бодликава природа може да го направи тоа невозможно.

Артур Шопенхауер ја замислил оваа метафора за состојбата на поединецот во општеството. И покрај добрата волја, луѓето не можат да бидат интимни без ризик од взаемна штета, што доведува до претпазливи и пробни односи. Мудро е да се чувате со другите од страв да не се повредите, а исто така и од страв да не предизвикате повреда. Дилемата може да поттикне самонаметната изолација.

Шопенхауер

Шопенхауер го објавил првиот опис на бодликавопрасечката дилема во 1851 година.

Концептот потекнува од следната парабола од германскиот филозоф Шопенхауер:

Еден студен зимски ден, голем број бодликави прасиња се собраа многу тесно со цел преку нивната меѓусебна топлина да не се замрзнат. Но, тие набрзо го почувствуваа ефектот на нивните перници еден врз друг, што ги натера повторно да се оддалечат. Сега, кога потребата за топлина уште еднаш ги спои, недостатокот на пердувите се повторуваше така што тие беа фрлени меѓу две зла, додека не ја откријат соодветната оддалеченост од која најдобро се поднесуваат еден со друг. Така, потребата за општество кое извира од празнината и монотонијата на животите на мажите, ги придвижува заедно; но нивните многубројни непријатни и одбивни квалитети и неподносливите недостатоци уште еднаш ги раздвојуваат. Средната далечина што конечно ја откриваат и која им овозможува да издржат да бидат заедно е учтивоста и добрите манири. Кој не се држи до ова, во Англија му велат „да се држи на растојание“ . Заради тоа, точно е дека потребата за меѓусебна топлина ќе биде само несовршено задоволена, но од друга страна, боцкањето на иглите нема да се почувствува. Сепак, кој има голема доза на сопствена внатрешна топлина ќе претпочита да се држи подалеку од општеството за да избегне да дава или прима неволја или вознемиреност. — Шопенхауер „Прилози и Пропусти“ (Parerga und Paralipomena; 1851)

Фројд

Бодликавото прасе на масата на Фројд во студијата на неговиот дом во Лондон, сегашен Фројдов музеј.

Дилемата влегла во областа на психологијата откако приказната била откриена и усвоена од Зигмунд Фројд. Фројд ја цитирал приказната на Шопенхауер во фуснота на неговото дело „Групна психологија и анализа на егото“ од 1921 година ( германски: Massenpsychologie und Ich-Analyse). Фројд за своето патување во Соединетите Држави во 1909 година изјавил: „Одам во САД да здогледам диво бодликаво прасе и да одржам неколку предавања“.

Општествено психолошко истражување

Дилемата добило емпириско внимание во рамките на современите психолошки науки. Џон Манер и неговите колеги (Нејтан ДеВол, Рој Баумајстер и Марк Шалер) се осврнале на Шопенхауеровиот „бодликавопрасечки проблем“ кога ги толкувале резултатите од опитите кои испитуваат како луѓето реагираат на острацизмот. Студијата покажала дека учесниците кои доживеале општествено исклучување имале поголема веројатност да бараат нови општествени врски со другите.

Во популарната култура

Параболата за ежовата дилема била спомната во аниме серијата „Евангелион“, особено во нејзината четврта епизода со истото име.

Наградуваниот краток филм „Хенри“ е модернистичка верзија на ежовата дилема: во оваа приказна, ежот на крајот наоѓа општествена удобност преку една желка, т.е. општествено суштество кое е неранливо на боцките на ежот. Во контекст на првобитната дилема, ова може да се сфати дека ја претставува потребата за варијабилност во човековите општествени претпочитања.

Јапонската вокалоидна песна Harinezumi од Тота Касамура е за ежовата дилема.

Поврзано

• Список на парадокси
• Општествена изолација