Драгиња Ружиќ
Драгиња Ружиќ (2 октомври 1834 - 6 септември 1905) била српска глумица и член на ансамблот на Српскиот народен театар во Нови Сад. Важи за прва српска професионална глумица.[1]
Ран живот и образование
[уреди | уреди извор]Драгиња Поповиќ е родена во Врањево (денешен Нови Бежеј ), на 2 октомври 1834 година. Таа била ќерка на свештеникот Лука Поповиќ и неговата сопруга Милица, домаќинка. Нејзиното образование било ограничено на завршување на основното училиште, но таа се стекнала со добро образование во семејството и од нив стекна работни навики.[1]
Седум члена на семејството Лука Поповиќ се поврзале со српскиот театар, пет ќерки и два сина. Покрај Драгиња, тука биле Љубица Коларовиќ, Катица Поповиќ, Јелисавета (Јеца) Добриновиќ, Софија Вујиќ, Лаза и Паја Поповиќ. Заедно со неколку други во поширокиот семеен круг, вклучувајќи ги Димитрије Ружиќ, Пера Добриновиќ, Димитрије Коларовиќ [2] и сопругата на Лазина, Марија Аделсхајм-Поповиќ [3], оваа „уметничка династија“ за некое време претставувала скоро половина од Српскиот народен театар Нови Сад [4] и претставувала моќна и силно влијателна семејна група, не само во семејството на глумецот, туку и во основањето на Друштвото за српскиот народен театар.[5]
Кариера
[уреди | уреди извор]Ружиќ била првото дете во нејзиното семејство кое го напуштило домот. Во 1860 година, таа се преселила во српската Чанада, во Романија, и влегла во тамошниот амфитеатар.[1] За прв пат настапила на 17 јули 1860 година во улогата на Видосава во трагедијата на Јован Стерија Поповиќ, Ајдуци. Таа се омажила за глумецот Димитриј Ружиќ, глумец со кого играла во истиот театар.[6]
Од 16 јули 1861 година до крајот на нејзината глумечка кариера, Ружиќ била член на Српскиот народен театар во Нови Сад. Таа имала пауза од 1963 до 1965 година, кога во знак на протест против разрешувањето на Коларовиќ, го напуштила театарот заедно со сопругот Димитриј Ружиќ и сестрите Љубица Коларовиќ и Софија Вујиќ. За тоа време, таа настапила во ад хок основан патувачки театар основан од Коларовиќ и заедно, од јули до октомври 1863 година, организирале серија претстави.[7] После тоа, до 1865 година, таа настапувала во Хрватскиот народен театар во Загреб. Втората пауза била помеѓу 1872 и 1873 година, кога таа играла кратко време во Националниот театар во Белград.[1]
Ружиќ била една од најдобрите глумици на Српскиот народен театар во Нови Сад.[6] Уште на самиот почеток на нејзината глумечка кариера, таа била забележана и бидејќи била многу амбициозна, успеала да работи внимателно и многу брзо за да се развива уметнички, истакнувајќи ја својата благодарност. Таа ги толкувала најразновидните улоги на сентиментални и драматични ликови, во комични, сериозни и пејачки улоги. Се верува дека таа одиграла околу 350 улоги. Таа се обидувала да ги донесе живите најмали детали до ликовите што ги претставуваше. Современите критичари ја рангираат со уметници на највисоко ниво во светот.[1]
Таа прославила само еден од своите годишнини, 25-годишнината од уметничкото дело, на 17 април 1886 година. Истата вечер, таа ја прославила годишнината од бракот. Црногорскиот принц Никола Петровиќ Његош по тој повод и испратил сребрен ловоров венец.[8] Таа неочекувано се повлекла од сцената во 1898 година, на 64 години и со кариера од 38 години. Тоа било изненадување, бидејќи се сметало дека е во целосна уметничка контрола. Нејзината последна улога била Јелисавета во делото на Шилер, Сплетка и Љубав, одиграно на 27 јуни 1898 година. Таа се пензионирала на 13 август 1898 година.[9]
Личен живот
[уреди | уреди извор]Драгиња се омажила за нејзиниот колега, глумец во Српскиот народен театар, Димитриј Ружиќ. Тие се венчале во манастирот Кружедол на 2 февруари 1862 година. Тие имале две деца, ќерка Зорка Тодосиќ и син Тиму.[2]
Ружиќ починала на 6 септември 1905 година во Вуковар, на 71-годишна возраст. Од Вуковар нејзините останки подоцна биле пренесени во Нови Сад и погребани на гробиштата Алмашка, во истиот свод со сопругот Димитри.[1]
Награди и почести
[уреди | уреди извор]- Сребрен ловоров венец, доделен од Друштвото за српски народен театар на прославата на нејзината годишнина. Венецот на Ружиќ денес е дел од збирката од тринаесет такви венци, сопственост на Театарскиот музеј на Војводина.[10]
- Една улица во Нови Сад е именувана по Драгиња Ружиќ.[11]
Користена литература
[уреди | уреди извор]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Mečkić, Lazar. „Draginja Ružić, rođena Popović prva srpska profesionalna glumica“. www.novibechej.com (српски). Архивирано од изворникот на 2017-01-16. Посетено на 2 May 2019. Грешка во наводот: Неважечка ознака
<ref>; називот „1novibechej.com“ е зададен повеќепати со различна содржина. - ↑ 2,0 2,1 Stojanović, Olja (2016). Zorka Todosić : 1864-1936. Beograd: Muzej pozorišne umetnosti Srbije. ISBN 978-86-80629-87-2.(COBISS.SR 226043148) Грешка во наводот: Неважечка ознака
<ref>; називот „3Stojanovic2016“ е зададен повеќепати со различна содржина. - ↑ „ADELSHAJM-POPOVIĆ Marija"“. snp.org.rs (српски). Enciklopedija Srpskog narodnog pozorišta. Srpsko narodno pozorište. Посетено на 2 May 2019.
- ↑ „Tajne ljubavi čuvenih Srba (6): Greh sa svastikom“. Vesti online (српски). 29 October 2012. Посетено на 2 May 2019.
- ↑ DOBRINOVIĆ Zorka”. Enciklopedija Srpskog narodnog pozorišta. Srpsko narodno pozorište. (in Serbian)
- ↑ 6,0 6,1 Članak Borivoja S. Stojkovića u Enciklopediji Jugoslavije JLZ (7 tom, R-Srbija) 1968. (in Serbian)
- ↑ „Dimitrije Kolarović”. Enciklopedija Srpskog narodnog pozorišta. Srpsko narodno pozorište. (in Serbian)
- ↑ RUŽIĆ Draginja”. Enciklopedija Srpskog narodnog pozorišta. Srpsko narodno pozorište. (in Serbian)
- ↑ PENZIONI FOND ČLANOVA SNP”. Enciklopedija Srpskog narodnog pozorišta. Srpsko narodno pozorište.](in Serbian)
- ↑ POZORIŠNA ODLIČJA / PRIZNANjA”. zvanična prezentacija. Pozorišni muzej Vojvodine. (in Serbian)
- ↑ „Draginje Ružić Novi Sad, ulica i objekti na mapi“. PlanPlus.rs (српски). Посетено на 2 May 2019.
Библиографија
[уреди | уреди извор]- Стојковиќ, Боривоје С. (1979). Историја на српскиот театар од средниот век до модерното доба: (драма и опера). Белград: Музејот на театарска уметност на Србија. (КОБИС). SR 46929415)
- Текст Боријоја С. Стојковиќ, професор од Белград за Југословенската енциклопедија ЈЛЗ 1968 година.