Невадо Трес Крусес
| Невадо Трес Крусес | |
|---|---|
 Невадо Трес Крусес од Охос дел Саладо. | |
| Највисока точка | |
| Надм. вис. | 6748 м [1] |
| Име | |
| Превод | Три крстови (шпански) |
| Географија | |
Невадо Трес Крусес на карта
| |
| Матичен венец | Анди |
| Геологија | |
| Старост на карпата | Плеистоцен |
| Вид | вулкан |
| Вулкански лак/појас | Централна вулканска зона |
| Последен избув | 28,000 години.[2] |
Невадо Трес Крусес — планински масив на вулканско потекло кој се наоѓа на Андите на границата на Аргентина и Чиле. Планината има два главни врвови, Трес Крусес Сур кој е висок 6.748 метри и Невадо Трес Крусес Централ кој е висок 6.629 метри. Третиот врв, наречен Трес Крусес Норте, е висок 6.206 метри. Трес Крусес Сур е шестата највисока планина во Андите. Областа за првпат била освоена во 1883 година од Франциско Сан Роман, додека во 1994 година била вклучена во Националниот парк Невадо Трес Крусес.
Вулканот има проширена историја на активност, враќајќи се барем 1,5 милиони години наназад. Голем број лавини куполи го опкружуваат комплексот и голем број кратери лежат на врвовите. Главниот вулкан е со риодацитски состав и создал две главни игнимбритни ерупции, пред 1,5 милиони години и втората пред 67,000 години. Последната ерупција била пред 28.000 години, но вулканот може да стане активен во иднина.
Клима и глацијација
[уреди | уреди извор]Областа има пустинска клима, со ноќни температури со замрзнување и врнежи помали од 29 ± 14 мм во лето што брзо се сублимира, и кое резултира со недостаток на одлевање и неплоден пејзаж. Средната годишна температура е од -2 до ±4 степени целзиусови[3]. Областа е постојано ветровита[4]. Надморската височина во областа е 5.800 метри, повисока од плеистоценската надморска височина од 5.500 метри[5]. Во 2000 година на Трес Крусес била пријавена вкупна мразна површина од 1,1 км2[6][7].
Геологија
[уреди | уреди извор]
Целиот комплекс е активен за 1.5 mya и генерира две големи пирокластични ерупции, првата во 1,5 mya која се случила на западната страна на вулканот. Тој е прилично тенок и опфаќа плиоценска лава. Инаку овој вулкан, исто така, содржи и ривалични лавини текови, лавини куполи и разновидна вулканска пепел и тефра[2][6]. Трите главни вулкани од масивот - Трес Крусес Сур (6.748 м), Невадо Трес Крусес Централ (6.629 м) и Трес Крусес Норте (6.206 м) биле формирани по должината на локалната раседна зона. Трес Крусес Сур е шеста, а Невадо Трес Крусес Централ е единаесетта највисока планина во Јужна Америка[4].
Масивот го разграничува Салар де Марикунга и има опсег од 10 км×5 км. Главните градби се мали, но стрмни, издигнувајќи сè до 800-1,600 метри над нивните основи. Северниот конус е еродиран и има кратер од 1 км широчина. Централната градба има кратер од 500 метри и е наклонета кон запад. Јужната страна била формирана од постара западна структура (0,8 ± 0,5 mya) со два мали кратери и ледничка циркулација, како и источно здание на врвот со лавина купола која има ширина од 2 километри, како и текови на базалтна лава. Циркот ја пресекува куполата на југоисточната страна и содржи мал ледник. Целата градба и соседниот вулкан Миоцен Ел Платеадо, како и западниот дел од вулканот на соседниот вулкан Охос дел Саладо, се прекриени со дебел слој на пемзасна пепел, веројатно произведена од колапсот на еруптивниот столб[6]. Плиоценскиот вулкански синџир Кристи (2,5 ± 1,3 mya[1]), Лемп (2,8 ± 0,3 mya[1]), Родриго (4,4 mya[8]) на север и Пунтиагудо на југ, во голема мера се закопани под масивот[6]. Томографската анализа на областа укажува на присуство на голема зона на слабеење во кората под Невадо Трес Крусес и соседниот вулкан Охос дел Саладо, што може да укаже на тековно или почетно топење на основната кора[9].
Лавини куполи
[уреди | уреди извор]Две помали лавини куполи, познати како Ла Еспинила и Ел Индио се наоѓаат овде. Ла Еспинила била формирана во рамките на кратерот (150 метри длабок и широк 1,5-2 километри) од експлозивна ерупција. Оваа купола е широка од 200-250 метри и висока 45 метри. Таа била формирана во 168±6 според K-Ar. Ел Индио се наоѓа на страната на Ла Еспинила далеку од главниот масив и е поголем и постар (350±40 K-Ar) од Еспинила. Други постари лавини куполи лежат на западната страна (2.1±0.3 K-Ar).
Голема дацитска лавина купола (150-200 метри дебела) зазима површина од 3.5×5.5 километри и лежи на северозападната страна на масивот.
Скорешна активност
[уреди | уреди извор]Активноста во најјужниот вулкан е датирана на 280.000 ± 22.000 години. Комплексот е поврзан со ерупцијата на игнимбрит пред 67.000 години.
Вулканот има приближна стапка на создавање на карпи од 0,13 км3
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Kay, Suzanne Mahlburg; Coira, Beatriz; Mpodozis, Constantino (2008). „Field trip guide: Neogene evolution of the central Andean Puna plateau and southern Central Volcanic Zone“. 13: 117–181. doi:10.1130/2008.0013(05) – преку https://www.researchgate.net/profile/B_Coira/publication/279723669_Field_trip_guide_Neogene_evolution_of_the_central_Andean_Puna_plateau_and_southern_Central_Volcanic_Zone/links/55f2234508aef559dc49341b/Field-trip-guide-Neogene-evolution-of-the-central-Andean-Puna-plateau-and-southern-Central-Volcanic-Zone.pdf. Наводот journal бара
|journal=(help) - ↑ 2,0 2,1 Moreno, edited by Teresa; Gibbons, Wes (2007). The Geology of Chile. London: Geological Society. стр. 154. ISBN 9781862392205. Посетено на 22 November 2015.CS1-одржување: излишен текст: список на автори (link)
- ↑ Dietze, Michael; Kleber, Arno (February 2012). „Contribution of lateral processes to stone pavement formation in deserts inferred from clast orientation patterns“. Geomorphology. 139-140: 172–187. doi:10.1016/j.geomorph.2011.10.015. Посетено на 22 November 2015.
- ↑ 4,0 4,1 Rundel, Philip W.; Kleier, Catherine C. „Parque Nacional Nevado de Tres Cruces, Chile: A Significant Coldspot of Biodiversity in a High Andean Ecosystem“ (PDF). The Newsletter of the Consortium for Integrated Climate Research in Western Mountains. US Forest Service. Посетено на 22 November 2015.
- ↑ Haselton, Kirk; Hilley, George; Strecker, Manfred R. (March 2002). „Average Pleistocene Climatic Patterns in the Southern Central Andes: Controls on Mountain Glaciation and Paleoclimate Implications“. The Journal of Geology. 110 (2): 215–216. doi:10.1086/338414. JSTOR 10.1086/338414.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Gardeweg, M.C.; Clavero, J.; Mpodozis, C.; Perez de A., C.; Villeneuve, M. (4 August 2000). „El Macizo Tres Cruces: Un Complejo Volcanico Longevo Y Potencialmente Activo En La Alta Cordillera De Copiapo, Chile“ (PDF). biblioserver.sernageomin.cl (шпански). Puerto Varas: Servicio Nacional de Geología y Minería. стр. 295. Архивирано од изворникот (PDF) на 22 November 2015. Посетено на 22 November 2015.
- ↑ Masiokas, Mariano H.; Rivera, Andrés; Espizua, Lydia E.; Villalba, Ricardo; Delgado, Silvia; Aravena, Juan Carlos (October 2009). „Glacier fluctuations in extratropical South America during the past 1000years“. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. 281 (3–4): 242–268. doi:10.1016/j.palaeo.2009.08.006. Посетено на 22 November 2015.
- ↑ Kay, S. M.; Mpodozis, C.; Gardeweg, M. (7 August 2013). „Magma sources and tectonic setting of Central Andean andesites (25.5-28 S) related to crustal thickening, forearc subduction erosion and delamination“. Geological Society, London, Special Publications. 385 (1): 303–334. doi:10.1144/SP385.11. Посетено на 22 November 2015.
- ↑ Liang, Xiaofeng; Sandvol, Eric; Kay, Suzanne; Heit, Benjamin; Yuan, Xiaohui; Mulcahy, Patrick; Chen, Chen; Brown, Larry; Comte, Diana; Alvarado, Patricia (January 2014). „Delamination of southern Puna lithosphere revealed by body wave attenuation tomography“. Journal of Geophysical Research: Solid Earth. 119 (1): 549–566. doi:10.1002/2013JB010309. Посетено на 22 November 2015.
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]- Biggar, John (2005). Andes: A guide for climbers (3. изд.). Castle Douglas (Scotland): Andes. стр. 183. ISBN 0953608727. Посетено на 22 November 2015.
- Global Volcanism Program: Nevado Tres Cruces
- Andes Handbook Архивирано на 31 јануари 2017 г. (Spanish)
- Tres Cruces (Spanish) [1] Архивирано на 9 август 2007 г.
- [2]