М36 (шлем)
Шлем М36 (на бугарски: Каска М36) ― поранешен основен шлем на бугарската војска пред избувнувањето на Втората светска војна и за време на бугарското учество во војната. Нејзината најнова варијанта сè уште е во употреба заедно со неколку различни современи шлемови, но постепено е отстрануван во корист на посовремени кевларски шлемови.
Историја и варијанти[уреди | уреди извор]
За време на Првата светска војна, бугарските војници биле опремени со германскиот Шталхелм M1916, кој останал во служба до крајот на 1930-тите. Ограничувањата наметнати на бугарската војска со Нејскиот договор од 1919 година биле надминати во средината на 1930-тите и во 1935 година Високата команда наредила дизајнирање на нов воен шлем. На крајот на 1935 година прототипот бил готов и последователно одобрен во 1936 година.[1]
Општиот дизајн оддалеку потсетувал на Шталхелм, но со некои значителни измени. Општата структура и длабочина иле слични, но работ бил скратен, поширок во отворот и постепено свртен. Отворите за вентилација биле задржани, но поставени во помали заоблени фитинзи. Аглите на страничните и горните површини биле конусно зголемени со цел да предизвикаат одбивање на истрели од агол од над 90°. Од средината напред до средината на задната страна била обликувано добро изразено испакнато ребро. Како резултат на тоа, шлемот добил многу карактеристичен преглед со само далечна сличност со Шталхелм.[2] Бил направен од челик со само мала количина од првиот модел од полесно ламинирано железо, исклучиво како облека за офицери. Рабовите на школката се превртувале во најраниот вид познат како А, додека на подоцнежниот вид познат како Б тие биле директно исечени. Во 1939 година била пуштена во употреба нова редизајнирана верзија со плитка обвивка и скратен раб, позната како вид Ц.[1] Се проценува дека 70% од целото производство било од овој трет модел. Кацигите издадени од фабриката првично биле во темно сиво-зелена боја со мал штит во боите на бугарското знаме на десната страна. Подоцна била воведена нова посветла грашесто-зелена нијанса.[3] Кожната постава била произведена во неколку различни варијанти. Дизајнот на шлемот М36 станал полесен, позбиен и поудобен од дизајните од времето на Првата светска војна и обезбедувал одлична заштита.
Бил воведен во редовна услуга во 1936 година. Првично, производството започнало надвор од Бугарија во три странски фабрики: Сандрик во Долне Хамре и Бридер Готлиб и Браугбар во Брно (Bratři G&B – Brno) во Чехословачка и Eisenhuttenwerk Thale во Тале, Германија.[3] Кон крајот на 1935 година од Германија во Бугарија била увезена дупчалка и била поставена на воените работи во градот Казанлак, а потоа производството продолжило и во Бугарија.
Поранешните поголеми и потешки видови А и Б биле исфрлени во раните 1950-ти, но најновиот вид Ц сè уште е во служба во бугарската војска, но целосно бил отстрануван во 2010-тите, во корист на поновата кевларска кацига, БК-3 развиен од хрватското претпријатие Шестан-Буш. Забележете дека фотографијата со внатрешна облогата од видот А е повоена.
Галерија[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ 1,0 1,1 Христо П. Дерменджиев, "Българските военни каски Архивирано на 11 октомври 2007 г.", "Военно-исторически сборник", брой 2, 2004, посетено на 28 септември 2023. (на бугарски)
- ↑ helmets.ru, Болгария М36, retrieved on 28 септември 2023. (на руски)
- ↑ 3,0 3,1 kaski.boinaslava.net Архивирано на 20 октомври 2007 г., Посетено на 28 септември 2023. (на бугарски)
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
- Христо П. Дерменџиев, „Българските военни каски“ (Бугарските воени шлемови) (на бугарски)
- kaski.boinaslava.net (на бугарски)
- helmets.ru (на руски)