Лиангџу култура
 | |
| Географски опфат | Џјиангсу, Шангај и Џеџјианг во Кина |
|---|---|
| Раздобје | Неолитска Кина |
| Години | 3300–2300 пр. н. е. |
| Претходи | Сонгѕе култура, Хемуду култура |
| Службен назив: Archaeological Ruins of Liangzhu City | |
| Критериуми: | културно: (iii), (iv) |
| Прогласено: | 43. заседание |
| Број | 1592 |
| Region: | Источна Азија |
Култура Лиангџу (кинески: 良渚文化, пинјин: iángzhǔ wénhuà) — последната археолошка култура од доцниот неолит (3400 пр. н. е. - 2250 пр. н. е.) во делтата на реката Јангце.
Археолошките урнатини на Лиангџу (良渚遗址 во населбата Пингјао, округот Јуханг во градот Хангџоу, Џеџјианг), познати како „Првиот кинески град“,[1] откриваат рана регионална држава со единствен систем на верување што се темели на одгледување ориз во доцниот неолит во Кина. Локалитетот се состои од четири подрачја: подрачјето Јаошан, подрачјето на високата брана на устието на долината, подрачјето на нискиот насип на рамнината и градското подрачје. Овие урнатини се „извонреден пример за рана урбана цивилизација изразена со земјени споменици, урбанистичко планирање, систем за зачувување на водата и општествена хиерархија што се гледа во различните погребувања на гробиштата во рамките на локалитот“. Ова е причината зошто археолошките остатоци од градот Лиангџу во 2019 година биле впишани во Списокот на светско наследство во Азија на УНЕСКО.[2]
Во 2007 година анализата на ДНК од човечки остатоци од културата Лиангџу покажува високи честоти на „хаплогрупата О1“ што ја поврзува оваа култура со современите австронезиски и таи-кадаи народи. Се верува дека културата Лиангџу или други сродни култури се изворната татковина на австронезиските говорители.[3]
Одлики
[уреди | уреди извор]
Културата Лиангџу се одликува со напредно земјоделство на наводнување на оризовите полиња и канали. Откриен е и систем од брани, канали и акумулации стар 5.100 години, што овозможил наводнување на 10.000 хектари земјоделско земјиште.[4] Живеалиштата главно биле градени на бреговите на реките или езерата.
Културата Лиангџу беше исклучително влијателна и нејзината сфера на влијание досегала далеку северно од Шаншји и јужно од Гуангдонг. Културата е именувана по местото Лиангџу каде што е откриена и каде Ши Шјингенг ги направил првите ископувања во 1936 година. Најважните места на културата на Лиангџу се: Лиангџу, Фаншан, Јаошан, Јуханг, Сидун, Моџјиаошан и Хуигуаншан.
Во текот на 1970-тите и 1980-тите, археолозите откриле гробници од доцниот неолит во областа на езерото Таи, во долниот дел на долината Јангце. Тие датираат од раздобјето помеѓу 3400 и 2000 година пред нашата ера. Во овие гробници биле пронајдени повеќе од 5.000 парчиња жад, вклучувајќи и перфорирани дискови и цевки. Со оглед на тоа што употребата на метал сè уште била туѓа, овие предмети веројатно биле врежани со заби од ајкула. Најтипични предмети се камените цилиндри (цонг), од кои најголемиот тежи 3,5 кг килограм. Има и би дискови и обредни ју секири, како и приврзоци изгравирани со приказ на птици, желки или риби. Објектите од жад од Лиангџу имаат изглед на млечно бела коска, поради нивната изворна карпа, тремолит и учинокот на течности присутни на погребните места, додека предметите направени од жад нефрит, актинолит или серпентин имаат само зелени нијанси. [5]
Се верува дека тие биле обредни предмети подарени од кралот, а нивната употреба била поврзана со обожавањето на небото и земјата. Ситно изработени големи обредни предмети од жад, често со мотив таоти (обично симетрична зооморфна маска со пар очи без долна вилица) се траен белег на кинеската култура и уметност. Големото значење што го имал жадот на овие простори во тоа време може да се види од текстот Џоули (周禮, т.е. „Обредите на Џоу“) од околу 400 г. и 300. пр. н. е. што сведочи дека овие предмети од жад сè уште биле користени за време на династијата Џоу (1000 – 221 пр. н. е.).
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ Liangzhu zaštićeni lokalitet proslavio 80 godina!, Kineska arheologija (中国考古), 7. studenog 2016. Pristupljeno 9. srpnja 2019.
- ↑ Seven cultural sites inscribed on UNESCO’s World Heritage List, UNESCO, 6. srpnja 2019. (англиски) Pristupljeno 9. srpnja 2019.
- ↑ Freeman Foundation, Lost Maritime Cultures: China and the Pacific, 1. srpnja 2015. (англиски) Pristupljeno 9. srpnja 2019.
- ↑ Riesige Wasserbauanlage aus dem alten China entdeckt, Der Standard, 9. prosinca 2017. (германски) Pristupljeno 9. srpnja 2019.
- ↑ Joachim Hildebrand, Najveće kulture svijeta - Kina, 2005., Extrade d.o.o. Rijeka, str. 14.-15. ISBN 953-240-005-2
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]
Лиангџу култура на Ризницата ?
