Ербилска цитадела

Од Википедија — слободната енциклопедија
Евбил
  • Qelay Hewlêr  (јазик?)
Поглед кон Ербил
Грешка во Lua во Модул:Location_map, ред 522: Unable to find the specified location map definition: "Module:Location map/data/Iraq" does not exist
МестоЕрбил, Ирак
ОбластЈужен Курдистан
Координати36°11′28″N 44°00′32″E / 36.191° СГШ; 44.009° ИГД / 36.191; 44.009
Видцитадела
Службен назив: Археолошки локалитет Ербел
Тип:Cultural
Критериуми:iv, vi
Прогласено:2014(38-ми сесија)
Број836
Регион:Азија

Ербилска цитадела, локално наречена Келат (курдски: قەڵای ھەولێر قەراتی هەولێرێ, Qelay Hewlêr) — тел или тумба и историски градски центар на Ербил во Курдистанскиот регион во Ирак.[1] Цитаделата е вклучена во списокот на светско наследство од 21 јуни 2014 година.

Најраните докази за населување на тумбата на цитаделата датираат од V милениум п.н.е., а можеби и порано. За прв пат се појавува во историските извори во плочите на Ебла околу 2.300 п.н.е., а особено значење добил во новоасирскиот период. За време на сасанскиот период и Абасидскиот Калифат, Ербил бил важен центар за христијанството. Откако Монголите ја зазеле цитаделата во 1258 година, важноста на Ербил опаднала. Во текот на 20 век, урбаната структура била значително изменета, како резултат на што биле уништени голем број куќи и јавни објекти. Во 2007 година, била формирана Високата комисија за ревитализација на цитаделата во Ербил (HCECR) за да го надгледува обновувањето на цитаделата. Истата година, сите жители, освен едно семејство, биле иселени од цитаделата како дел од голем проект за реставрација. Оттогаш, археолошките истражувања и реставраторски работи се спроведуваат на и околу калето од различни меѓународни тимови и во соработка со локални специјалисти. Владата планира во цитаделата да живеат 50 семејства откако ќе биде реновирана.

Градбите на врвот на ридот се протегаат на приближно овална површина од 430 х 340 метри и зафаќаат површина од 102.000 м2. Единствената верска градба која во моментов преживеала е џамијата Мула Афанди. Могилата се издига помеѓу 25-32 метри од околната рамнина. Кога била целосно населена, цитаделата била поделена на три области или маали: од исток кон запад Серај, Такија и Топхана. Серај бил населен од значајни семејства; областа Такија била именувана по домовите на дервишите, кои се нарекуваат такии; а во областа Топхана биле сместени занаетчии и земјоделци.

Историја[уреди | уреди извор]

Праисторија[уреди | уреди извор]

Местото на цитаделата можеби било населено уште во неолитскиот период, бидејќи на падините на тумбата биле пронајдени фрагменти од керамика кои веројатно датираат од тој период. Јасни докази за населувањето потекнуваат од халколитскиот период, со парчиња што личат на керамика од периодот на убаидскиот и уручкиот период во Џазира и југоисточна Турција, соодветно.[2] Со оглед на овие докази за рано населување, цитаделата е наречена најстарото постојано населено место во светот.[1][3]

Најраните историски записи[уреди | уреди извор]

Ербил за прв пат се појавува во литературните извори околу 2300 година пред нашата ера во архивите на Ебла. Според Џовани Петинато во два наврати се споменува како Ирбилум.[4]

Градот најпрвин бил главно под сумерска доминација од 3000 п.н.е., до подемот на Акадското Царство (2335–2154 п.н.е.) кое ги обединило сите акадски семити и сумери од Месопотамија под едно владеење.

Подоцна, Еридупизир, кралот на Гутиум, го зазел градот во 2200 година п.н.е.

На крајот на III милениум п.н.е., Ербил се споменува во историските записи од периодот на Ур III како Урбилум. Кралот Шулги го уништил Урбилум во неговата 43-та година на владеење, а за време на владеењето на неговиот наследник Амар-Син, Урбилум бил вклучен во составот на државата на Ур III. Во 18 век п.н.е., Ербил се појавува во списокот на градови кои биле освоени од Шамши-Адад од Горна Месопотамија и Дадуша од Ешнуна за време на нивниот поход против земјата Кабра. Шамши-Адад поставил гарнизони во сите градови на земјата Урбил. Во текот на II милениум п.н.е., Ербил бил вклучен во составот на Асирија. Ербил служел како појдовна точка за воените кампањи кон исток.[5][6]

Од новосирски до Сасанидски период[уреди | уреди извор]

Ербил бил важен град за време на новоасирскиот период. Градот учествувал во големото востание против Шамши-Адад V кое избувнало поради наследувањето на Шалманесер III. За време на новоасирскиот период, името на градот било напишано како Арби-Илу, што значи „Четири богови“. Ербил бил важен верски центар кој се споредувал со градови како Вавилон и Асур. Неговата божица Иштар од Ербил била едно од главните божества на Асирија, често именувана заедно со Иштар од Ниневија. Нејзиното светилиште го поправале кралевите Шалманесар I, Есархадон и Асурбанипал Натписите од Асурбанипал бележат оркуларни соништа инспирирани од Иштар од Ербил. Асурбанипал веројатно имал свој двор во Ербил за време на дел од неговото владеење и таму примил пратеници од Руса II од Урарту по поразот на еламскиот владетел Теуман.[5]

По крајот на Асирското Царство, Ербил најпрвин бил контролиран од Медијците, а потоа вклучен во составот на Ахеменидското Царство пред да стане дел од царството на Александар Македонски по битката кај Гавгамела, која се водела во близина на Ербил во 331 п.н.е.[2] Последователно, по поделбата на Македонското Царство на Александар Македонски од страна на неговите генерали (познати како дијадоси), градот бил наречен Арабела или Арбела и бил дел од Селевкидското Царство. По 1 век п.н.е., Римското и Партското Царство се бореле за контрола на Ербил, или Арбира, како што била позната во тој период. По 1 век од нашата ера, Арбела станал важен христијански центар. За време на сасанидскиот период, Ербил бил седиште на сатрап (гувернер). Во 340 година од нашата ера, христијаните во Ербил биле прогонувани, а во 358 година, гувернерот станал маченик откако го прифатил христијанството.[7] Несториско училиште било основано во Ербил од Нисибисовото училиште во 521 година.[8] Во овој период, Ербил бил и место на зороастриски огнен храм.[8]

Од муслиманско освојување до Османлиите[уреди | уреди извор]

Painting showing an army encampment with horses, soldiers and tents in front of a walled city with towers and a gate guarded by soldiers
Приказ од петнаесеттиот век на опсадата на Ербил од страна на Монголите во 1258 година

Ербил бил освоен од муслиманите во VII век. Тој останал важен христијански центар до 9 век, кога епископот од Ербил го преселил своето седиште во Мосул. Во средината на 10 век, Ербил потпаднал под власт на Курдите Хадабани до 1063 година кога бил преземен од Селџуците. Од првата половина на 12 век до 1233 година, Ербил бил седиште на Бегтегинидите, туркоманска династија која станала нагласена под владеењето на Зенги, атабегот на Мосул. Во 1183 година, Зајн ад-Дин Јусуф, владетел на Ербил, ја префрлил својата верност кон Ајубидскиот Султанат. Во 1190 година, кога умрел Зајн ад-Дин Јусуф, неговиот постар брат Музафар ел-Дин Гокбори, кој претходно бил гувернер на Едеса, станал нов гувернер на Ербил. Тој создал долен град околу градот на тумбата на тврдината и основал болници и медреси. Кога Гекбури починал во 1233 година без наследник, контролата над Ербил му била префрлена на абасидскиот калиф ел-Мустансир, откако тој го опсадил градот.[7][9]

Кога Монголите го нападнале Блискиот Исток во 13 век, тие го нападнале Ербил за прв пат во 1237 година. Тие го ограбиле долниот град, но морале да се повлечат пред калифалната војска што се приближувала и морале да го одложат заземањето на цитаделата.[10] По падот на Багдад од Хулегу и Монголите во 1258 година, тие се вратиле во Ербил и успеале да ја заземат цитаделата по опсада која траела шест месеци.[2] Потоа Хулагу назначил христијански гувернер во градот и имало прилив на христијани Јакобити, на кои им било дозволено да изградат црква.

Како што одминувало времето, прогонстватата на христијаните, евреите и будистите низ Илханатот започнале сериозно во 1295 година за време на ојратскиот амир Науруз.[11] Ова се манифестирало на почетокот на владеењето на Илхан Газан. Во 1297 година, откако Газан се почувствувал доволно силен за да го надмине влијанието на Науруз, тој ги прекинал прогоните.

За време на владеењето на Илхан Олјеиту, некои од христијанските жители се повлекле во тврдината за да избегнат прогонство. Во пролетта 1310 година, Малек (гувернерот) на регионот се обидел да им го одземе со помош на Курдите. И покрај максималните напори на Мар Јахбалаха да ја избегне претстојната пропаст, цитаделата конечно била преземена од силите на Илханатот на 1 јули 1310 година, а сите бранители биле масакрирани, како и сите христијански жители на долниот град.[7][12]

По битката кај Чалдиран во 1514 година, Ербил потпаднал под контрола на Соранскиот емират, полунезависен емират под Османлиите. Во 18 век Бабанскиот емират го освоил градот, но тој бил повторно заземен од владетелот на Соран емир Мухамед Кор во 1822 година. Соранскиот емират продолжил да владее со Ербил се додека не бил повторно преземен од Османлиите во 1851 година. Ербил станал дел од Мусулскиот вилаетот во Отоманското Царство до Првата светска војна, кога Османлиите биле поразени од Британското Царство. Градот имал приближно 3.200 жители, вклучително и значително еврејско малцинство.[3]

Современ период[уреди | уреди извор]

Овој централен директен пат е направен по рушењето на некои куќи. Ахмадската (северната) порта се појавува во позадина, додека куполата на амамот (јавната патека) е десно

Во текот на 20 век, цитаделата била сведок на значителни урбани и општествени промени. Бил изграден висок челичен резервоар за вода од 15 метри за потребите на цитаделата во 1924 година, обезбедувајќи им на жителите прочистена вода, но и предизвикувајќи водена штета на темелите на зградите поради зголеменото протекување на вода. Бројот на жители постепено се намалувал во текот на 20 век, бидејќи градот во подножјето на цитаделата растел и побогатите жители се преселиле во поголеми, современи куќи со градини.[13] Во 1960 година, над 60 куќи, џамија и училиште биле урнати за да се направи пат за прав пат што ја поврзува јужната порта со северната порта.[14] Некои реконструктивни работи биле извршени во 1979 година на јужната порта на тврдината и на амамот. Во 2007 година, останатите 840 семејства биле иселени од цитаделата како дел од големиот проект за обновување и зачувување на историскиот карактер на цитаделата. На овие семејства им било понудено паричен надоместок. На едно семејство му било дозволено да продолжи да живее во цитаделата за да се осигура дека нема да има прекин во можните 8.000 години континуирано населување на местото, а владата планира да има 50 семејства кои живеат во цитаделата откако ќе биде реновирана.[15] Во 2004 година, Курдскиот текстилен музеј ги отворил своите врати во реновиран замок во југоисточниот кварт на тврдината.[16]

Цитадела и чаршија[уреди | уреди извор]

Градот Ербил е дефиниран со централната кружна тумба која е цитаделата, 102.000 квадратни метри земја издигната на 26 метри над околниот град, за која се претпоставува дека е започната во антиката како приказна. Наоколу и под него на југ се протега лавиринт од улички каде античкото трговско срце на градот силно чука до ден-денес. Цитаделите сè уште стојат, иако денес се испразнети како дел од развојниот проект на УНЕСКО за реновирање на зградите. Поранешниот жител Махмуд Јасим, кој пораснал со своите седум браќа и сестри во 8000-годишната мрежа на улички заедно со околу 830 други семејства, ја опишува заедницата во која уживале:

„Сите се познаваа тогаш. Живеевме во куќи без дозвола и тие беа многу стари и делумно пропаднати - но нашите животи беа добри. Бевме блиску до сè – чаршијата, болницата и училиштата. Голем дел од жителите беа тажни што си заминаа кога властите ги преместија во 1997 година – главно во Калаи Њу („Новата Цитадела“) – но таа даде можност да започнат со работа на обнова на структурите кои се распаѓаат, обновувајќи ги сложените гипсени работи и препознатливо врежани надвратници“. Се смета дека областа на пазарот подолу била создадена во времето на султанот Музафердин Кокбери (1190–1233). Овој период, единствениот период во својата долга историја кога Ербил процветал како независна градска држава, исто така го доживеала создавањето на минарето неодамна обновено во центарот на Ербил, а исто така било и времето кога биле основани медресите (училиштата).

Областа околу јужната основа на цитаделата го привлекла вниманието на современите градски планери, со големиот отворен пазар Лана, каде што некогаш на пазарните тезги се продавале кожни занаети и биле заменети со голем современ трговски центар. Покриениот пазар, познат како Касарија, сè уште стои главно непроменет: Лавиринт од мали улички заштитени од сонце и дожд со решетка од брановидно железо. Под овие стреи се многубројните пазарџии кои продаваат стока главно увезена од Далечниот Исток, прошарани со занаетчии кои се занимаваат со занает што го наследиле од нивните предци кон крајот на деветнаесеттиот век кога била обновена чаршијата: златарници, чевлари, столари, лимари и месари. Онаму каде што е можно, трговците се собираат заедно со другите кои тргуваат со иста стока, давајќи им на секоја уличка специјалност како што е преминот кон североисточниот агол каде што се продаваат мед и млечни производи - јогурти и сирења кои го натрупуваат високоценетиот локален мед. Друга многу ценета традиција е создавањето на чевли Клаш - древен уникатен курдски занает кога белата ткаенина се сецка на мали наковални за да се создадат цврсти обувки. Овие, и традиционалните ткаенини што се продаваат во текстилниот пазар, се секогаш популарни во пресрет на годишните прослави на Норвозот кога жителите на градот се облекуваат во традиционална облека.[17]

Архитектура и распоред[уреди | уреди извор]

Photograph
Куќи на врвот на цитаделата со главната сообраќајница север-југ во центарот

Цитаделата е сместена на голема величина - или населена тумба - со приближно овална форма која е помеѓу 25 and 32 метарs (82 and 105 ст) високо. Областа на врвот на тумбата е со димензии 430 by 340 метарs (1,410 ст × 1,120 ст) и е 102,000 square metres (1,100,000 sq ft) големи. Природна почва е пронајдена на длабочина од 36 метарs (118 ст) под сегашната површина на тумбата.[2] Аголот на падините на цитаделата е 45°.[3] Три рампи, сместени на северните, источните и јужните падини на тумбата, водат до портите во надворешниот прстен на куќите. Јужната порта била најстарата и била обновена барем еднаш, во 1860 година, а урната во 1960 година. Сегашната порта куќа е изградена во 1979 година. Источната порта се нарекува Порта Харем и ја користеле жените. Се чини нејасно кога била отворена северната порта. Еден извор тврди дека бил отворен во 1924 година,[13] додека друг забележува дека имало само две порти во 1944 година – јужната и источната порта.

орнаменти на традиционалните куќни ѕидови во цитаделата на Ербил, Курдистан.

Во почетокот на 20 век, на цитаделата имало три џамии, две училишта, две текии и амам.[18] Во цитаделата се наоѓала и синагога до 1957 година [2] Единствената религиозна градба која до денес преживеала е џамијата Мула Афанди, која била повторно изградена на местото на претходната џамија од 19 век.[19] Амамот бил изграден во 1775 година од Касим Ага Абдула. Тој бил затворен во текот на 1970-тите и бил реновиран во 1979 година, иако многу оригинални архитектонски детали биле изгубени.[2][20]

Вратата на традиционалната куќа во Цитаделата во Ербил, Курдистан.

Во времето кога во цитаделата живееле сè уште луѓето, таа била поделена на три области или маали: од исток кон запад Серај, Такија и Топхана. Серајот бил населен од значајни семејства; областа Такија била именувана по домовите на дервишите, кои се нарекуваат такии; а во областа Топхана биле сместени занаетчии и земјоделци. Пописот од 1920 година покажал дека во тоа време цитаделата била поделена на 506 куќни парцели. Оттогаш бројот на куќи и жители постепено се намалува. На пример, во 1984 година 4.466 луѓе живееле во 375 куќи, додека пописот од 1995 година покажал дека цитаделата има само 1.631 жител што живееле во 247 куќи.[18] До отворањето на главната сообраќајница север-југ, улиците на тумбата на тврдината зрачеле нанадвор од јужната порта како гранки од дрво. Улиците биле помеѓу 1-2,5 метри широки и во должина од 300 метри за главните улички до 30-50 метри за помалите.[21]

Внатрешноста на традиционалната куќа во Цитаделата во Ербил, Курдистан.

Периметарскиот ѕид на цитаделата не е континуиран фортификациски ѕид, туку се состои од фасади на приближно 100 куќи кои биле изградени една против друга. Бидејќи биле изградени на или во близина на стрмната падина на тумбата на тврдината, многу од овие фасади биле зацврстени со потпори за да се спречи нивното уривање или тонење на земјиштето.[22] Постоело околу 30 градски палати; повеќето од нив се наоѓаат по должината на периметарот на цитаделата.[23] Најстарата сочувана куќа која може безбедно да се датира преку натпис била изградена во 1893 година. Најстарите куќи се наоѓаат на југоисточната страна на тумбата, додека куќите на северниот периметар датираат од 1930-1940-тите.[24][25] Пред воведувањето на современи техники за градење, повеќето куќи на тврдината биле изградени околу дворовите. Подигната аркада со поглед на дворот, рамен покрив и влезот со свиткан пристап за да се спречи погледот кон дворот и внатрешноста на куќата биле карактеристични елементи на куќите на цитаделата.[23]

Истражување и реставрација[уреди | уреди извор]

Обновени фасади на куќи долж јужниот периметар на цитаделата
Археолошки ѕид на Ербилската Цитадела

Во 2006 и 2007 година, тим од Универзитетот во Западна Бохемија, заедно со Универзитетот Саладин во Арбил, извршиле опсежно истражување и евалуација на целата цитадела. Како дел од овој проект, биле направени геодетски мерења на тврдината и тие биле комбинирани со сателитски снимки, редовни фотографски снимки и воздушни фотографии за да се создаде мапа и дигитален 3Д модел на тумбата на цитаделата и куќите над неа. Во некои области на цитаделата била извршена геофизичка проспекција за да се откријат траги од постара архитектура закопани под денешните куќи. Археолошките истражувања опфатиле археолошко истражување на западната падина на тумбата на цитаделата и ископување на мал пробен ров во источниот дел на цитаделата.[2]

во 2012 година, Вишиот комитет за одржување и рехабилитација на цитаделата во Ербил одлучил да идентификува седум области во внатрешноста на Цитаделата за да спроведе ископувања и да ги бара остатоците од ѕидот и историските утврдувања на тврдината, комисијата ја избрала точката Е бидејќи тоа е на северозападниот раб на цитаделата, западно од главната порта (Баб Ахмади), што го олесни процесот на пронаоѓање на историскиот ѕид на тврдината. Ископувањата се одржале во четири сезони 2013-2014-2015 година под претседателство на д-р Абдулах Куршид и многу странски консултанти, вклучувајќи го и д-р Џон Мекејнс од Универзитетот Кембриџ во Британија. Бил откриен дел од ѕидот на цитаделата на Ербил, кој не бил видлив, и за него немало никакви историски податоци, единствено попатни наводи во историските записи, кои споменуваат дека ѕидот ја опкружувал тврдината, што им овозможувало на жителите на тврдината да бранат од нападите на непријателите и напаѓачите.[26]

Новоасирска камерна гробница била пронајдена во подножјето на тумбата на тврдината за време на градежните активности во 2008 година. Последователно било ископано од локалната служба за антиквитети и археолозите од Германскиот археолошки институт (ГАИ). Гробницата била ограбена во антиката, но сепак содржела керамика која датира од 8 и 7 век п.н.е.[27] Соработката меѓу Службата за антиквитети и ГАИ била продолжена подоцна истата година со дополнително истражување на гробницата и со мало ископување во близина и геофизичко истражување на околината, во кое учествувале и студенти од Универзитетот Саладин. Овие истражувања откриле присуство на архитектура веројатно датира од новоасирскиот период, како и повеќе погребувања кои припаѓаат на следните векови.[28]

Влезот на цитаделата (Предна гледна точка)

Во 2007 година, Регионалната влада на Курдистан (РВК) ја основала Високата комисија за ревитализација на цитаделата во Ербил (ВКРЦЕ) за да ја зачува и обнови тврдината со помош на УНЕСКО.[1] Меѓу другото, ВКРЦЕ се залага за воспоставување зона која се протега до 300 до 400 метри од цитаделата во која висината на зградата треба да биде ограничена на приближно 10 метри. Ова ќе обезбедило визуелна доминација на цитаделата над нејзината околина.[29]

На 2 април 2019 година, НАСА ја опишала историската цитадела како веројатно најстарата постојано населена човечка населба на Земјата.[30][31]

Статус на светско наследство на УНЕСКО[уреди | уреди извор]

На 8 јануари 2010 година, ВКРЦЕ и ирачкиот државен одбор за антиквитети и наследство (ИДОА) ја вклучиле цитаделата во Ербил на ирачката пробна листа на места кои се сметаат за номинација за светско наследство. Во поднесокот се наведува дека „Цитаделата денес е едно од најдраматичните и визуелно највозбудливите културни места не само на Блискиот Исток туку и во светот“.[1] Два дополнителни договори меѓу ВКРЦЕ и УНЕСКО биле потпишани во март 2010 година, и било обелоденето дека гувернерот на Арбил ќе го финансира проектот за реставрација со 13 милиони американски долари.[32] Првите реставраторски работи биле извршени во јуни 2010 година [33] Цитаделата била впишана на списокот на светско наследство на 21 јуни 2014 година. Во јануари 2017 година, УНЕСКО посочила дека местото може да биде отстрането од списокот поради бавниот напредок што се постигнува во програмата за реставрација.[34]

Места за посета[уреди | уреди извор]

Места од интерес и згради за посета во Цитаделата Ербил
  • Erbil Citadel Visitor Center
    Центар за престој на Ербилската цитадела
  • Kurdish Textile and Ethnographic (Cultural) Museum
    Курдски текстилен и етнографски (културен) музеј
  • Erbil Stones and Gems Museum
    Музеј на скапоцени камења во Ербил
  • The Turkmen Heritage House
    Куќата на Туркменското наследство
  • The French Institute of the Near East
    Ускиот институт на Блискиот Француски Исток
  • Exhibition of Miniature of Kurdistan Costumes (left) and Kurdistan Music Archive (right)
    Изложба на минијатурни костими на Курдистан (лево) иМузичка архива на Курдистан(десно)
  • Курдски текстилен и етнографски (културен) музеј
  • Француски институт на Блискиот Исток (француски: Institut français du Proche-Orient, IFPO)
  • Културен центар на Цитаделата Ербил
  • Традиционален амам (јавна бања)
  • Голема џамија (Мула-ефенди џамија)
  • Музеј на камења и скапоцени камења во Ербил
  • Антиквитети на Цитаделата (сувенири)
  • Висока комисија за ревитализација на цитаделата во Ербил (HCECR), седиште
  • Куќа на туркменското наследство
  • Изложба на минијатурни носии на Курдистан
  • Музичка архива на Курдистан
  • Курдска туристичка асоцијација
  • Музеј на Барзани
  • Центар за посетители на Цитаделата Ербил
  • Центар за толкување на цитаделата во Ербил
  • Изложба на рачно изработени теписи
  • Мула Ибрахим Дограмачи џамија
  • An alley, Citadel of Erbil, during the restoration work in 2014
    Алеја, Ербилска цитадела , за време на реставраторските работи во 2014 година
  • Citadel during the restoration work in 2014. Hawler, Erbil, Kurdistan Region.
    Цитаделата за време на реставраторските работи во 2014 година. Хаулер, Ербил, Курдистански регион.
  • Citadel of Erbil during the restoration work in 2014. Hawler, Erbil, Kurdistan Region.
    Ербилската цитадела за време на реставраторските работи во 2014 година. Хаулер, Ербил, Курдистански регион.
  • Citadel of Erbil during the restoration work in 2014. Hawler, Erbil, Kurdistan Region.
    Ербилската цитадела за време на реставраторските работи во 2014 година. Хаулер, Ербил, Курдистански регион.
  • Citadel of Erbil during the restoration work in 2014. Hawler, Erbil, Kurdistan Region.
    Ербилската цитадела за време на реставраторските работи во 2014 година. Хаулер, Ербил, Курдистански регион.
  • Citadel of Erbil during the restoration work in 2014. Hawler, Erbil, Kurdistan Region.
    Ербилската цитадела за време на реставраторските работи во 2014 година. Хаулер, Ербил, Курдистански регион.
  • Citadel of Erbil during the restoration work in 2014. Hawler, Erbil, Kurdistan Region.
    Ербилската цитадела за време на реставраторските работи во 2014 година. Хаулер, Ербил, Курдистански регион.
  • Wall of the Citadel during the restoration work in 2014. Hawler, Erbil, Kurdistan Region.
    Ербилската цитадела за време на реставраторските работи во 2014 година. Хаулер, Ербил, Курдистански регион.
  • Courtyard in a traditional house in Erbil Citadel.
    Двор во традиционална куќа во Ербилската цитадела.
  • Courtyard in a traditional house in Erbil Citadel.
    Двор во традиционална куќа во Ербилската цитадела.
  • Ornaments and details in a traditional house in Erbil Citadel.
    Орнаменти и детали во традиционална куќа во Ербилската цитадела.
  • Ornaments and details in a traditional house in Erbil Citadel.
    Орнаменти и детали во традиционална куќа во Ербилската цитадела.
  • A balcony in a traditional house in Erbil Citadel with ornamented hand-railing.
    Балкон во традиционална куќа во Ербилската цитадела со украсена ограда.
  • Erbil Citadel wall
    Ѕидот на Ербилската цитадела
  • Dilapidated old houses around the Citadel
    Распаднати стари куќи околу Ербилската цитадела
  • Dilapidated old houses around the Citadel
    Распаднати стари куќи околу Ербилската цитадела
  • Old houses around the Citadel
    Стари куќи околу Ербилската цитадела

Галерија[уреди | уреди извор]

Неколку фотографии од Ербилската цитадела за време на реставраторските работи, 2014 година.  

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 „Erbil Citadel – UNESCO World Heritage Centre“. whc.unesco.org. Посетено на 30 August 2010.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Nováček и др. 2008
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Naval Intelligence Division 1944
  4. ↑ Martha A. Morrison, David I. Owen, eds, General Studies and Excavations at Nuzi 9/1; Volume 2 In Honor of Ernest R. Lacheman. Eisenbrauns, 1981 ISBN 0931464080
  5. ↑ 5,0 5,1 Villard 2001
  6. ↑ Eidem 1985
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Sourdel 2010
  8. ↑ 8,0 8,1 Morony 1984
  9. ↑ Cahen 2010
  10. ↑ Woods 1977
  11. ↑ Grousset, p. 379
  12. ↑ Grousset, p. 383
  13. ↑ 13,0 13,1 „History“. erbilcitadel.org. Архивирано од изворникот на 19 April 2011. Посетено на 30 August 2010.
  14. ↑ „Historical Evolution“. erbilcitadel.org. Архивирано од изворникот на 6 April 2009. Посетено на 30 August 2010.
  15. ↑ Qassim Khidhir Hamad. „The pride of erbil needs urgent care“. niqash.org. Архивирано од изворникот на 8 May 2010. Посетено на 30 August 2010.
  16. ↑ Ivan Watson. „Kurds Displaced in Effort to Preserve Ancient City“. NPR. Посетено на 19 October 2011.
  17. ↑ Fryer, Jonathan (2010). Kurdistan. London: Stacey international. стр. 16.
  18. ↑ 18,0 18,1 „Mahallas“. erbilcitadel.org. Архивирано од изворникот на 4 April 2009. Посетено на 30 August 2010.
  19. ↑ „The Mosque“. erbilcitadel.org. Архивирано од изворникот на 3 April 2009. Посетено на 30 August 2010.
  20. ↑ „The Hammam“. erbilcitadel.org. Архивирано од изворникот на 5 July 2009. Посетено на 30 August 2010.
  21. ↑ „Alleyways“. erbilcitadel.org. Архивирано од изворникот на 3 April 2009. Посетено на 30 August 2010.
  22. ↑ „Perimeter Wall“. erbilcitadel.org. Архивирано од изворникот на 4 April 2009. Посетено на 30 August 2010.
  23. ↑ 23,0 23,1 „Houses“. erbilcitadel.org. Архивирано од изворникот на 9 March 2012. Посетено на 30 August 2010.
  24. ↑ „ARCHITECTURAL HERITAGE 01“. erbilcitadel.org. Архивирано од изворникот на 5 July 2009. Посетено на 30 August 2010.
  25. ↑ „Urban Growth“. erbilcitadel.org. Архивирано од изворникот на 9 March 2012. Посетено на 30 August 2010.
  26. ↑ „Erbil Citadel and Its Lost Wall“. Academia.edu. Посетено на 25 December 2022.
  27. ↑ Kehrer 2009
  28. ↑ Kehrer 2010
  29. ↑ „The Citadel & The City“. erbilcitadel.org. Архивирано од изворникот на 2 April 2009. Посетено на 30 August 2010.
  30. ↑ „NASA: Kurdistan's Erbil Citadel oldest human-occupied settlement on Earth“. Kurdistan24 (англиски).
  31. ↑ „History on a Hill“. earthobservatory.nasa.gov (англиски). 1 April 2019.
  32. ↑ Centre, UNESCO World Heritage. „Erbil Citadel“. whc.unesco.org (англиски).
  33. ↑ McDermid 2010
  34. ↑ „Kurdistan's Erbil Citadel at risk of being removed from UNESCO World Heritage list“. Ekurd.net. Посетено на 18 February 2017.

Извори[уреди | уреди извор]

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

/link>[ трајна мртва врска ]

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Ербилска_цитадела&oldid=5190973“