Гермија парк
Гермија (албански: Parku i Gërmisë) е регионален парк сместен во североисточниот дел на Приштина, Косово, и зафаќа површина од 62 квадратни километри. Овој планински масив е дел од Родопите, кои се протегаат од Скопска Црна Гора до Копаоник. Нејзината највисока точка, врвот Бутос, е 1050 метри надморска височина, а најниската 663 метри надморска височина.[1]
Поради својата географска положба и климатските услови, масивот Гермија има богата фауна со 63 видови животни и разновидност од околу 600 видови флора.[2] Во 1987 година, комплексот „Гермија“ беше преземен под заштита од страна на општинското собрание на Приштина во категоријата Регионален парк на природата и сега е управуван од јавното претпријатие „Хортикултура“. Сепак, според Меѓународната унија за зачувување на природата (IUCN), Гермија треба да биде означена како заштитен предел.
Историја[уреди | уреди извор]
Според класификацијата на Меѓународната унија за зачувување на природата (IUCN), заштитеното подрачје на Гермија е дел од одбранбената категорија V (Заштитен предел) на објекти со посебно значење за заштита. Според IUCN, оваа област била потврдена во Зелената листа на заштитени подрачја од 1997 година, во која Националниот парк на Шара е единствениот од Косово. Во 1966 година, еден дел од Гермија бил прогласен за „шума за излет“, додека во 1979 година влегувал во втората категорија (рационална и контролирана експлоатација на природните ресурси).[1]
Олеснување[уреди | уреди извор]
Во геолошка смисла, утврдено е дека планинскиот масив Гермија се состои од слоеви формирани за време на палеозојскиот, мезозојскиот и кенозојскиот период, каде доминантни се флишкиот варовник, силика и песок. Педолошкиот состав најмногу го сочинуваат скелетни и полускелетни почви. Доминантно има земјишта со флиш со кафеава боја, карпи од шкрилци и длабоко кафеава почва.[1] Планинскиот масив Гермија се состои од ридови и падини со различни висини кои се одделени со долини, потоци и реки. Вреди да се споменат долините на реката Велуша, кои произлегуваат во западниот дел на ридот Бутос. Ридовите на Бутос го претставуваат најкарактеристичниот пејзаж, со над 1000 метри надморска височина и должина од приближно 8 километри. Овој дел лежи помеѓу реката Приштина на север и Бадовчкото езеро на југ.
Клима[уреди | уреди извор]
Според Хидрометеоролошкиот институт на Косово (ХИК), просечната годишна температура е 9,8*C додека годишните врнежи од дожд се 605 милиметри. Јули и август се најтопли месеци, со приближна температура од 19,5*C, а најстуден месец е јануари со температура од -1,5*C. Овие вредности на температурата варираат од 1*C до 2*C, во зависност од нивото на морето.[1]
Хидрологија[уреди | уреди извор]
Во хидролошка смисла, поради малите годишни врнежи, геолошката основа и сл., Гермија е прилично сиромашна со вода. Велуша и реката Приштина се сметаат за малку поголеми водни површини. Во Гермија има и многу водни ресурси кои делумно се сушат во текот на годината. Овие извори на вода во денешно време се поврзани во мрежа која ја пренесува водата до базенот на Гермија.[3]
Видови[уреди | уреди извор]
Масивот Гермија е најважната област за биолошка разновидност во Приштина. Има 610 видови на васкуларни флори класифицирани во 82 семејства, од кои 5 се ендемични, а дванаесет се медицински видови. Исто така, има голем број на изумрени растенија како што се грмушката слама (Galium mateii) и северната папрат (Polystichum lonchitis), како и некои загрозени растенија како македонскиот даб (Македонски даб), илирската путерица (Ranunculus illyricus), дама орхија (Orchis purpurea) итн. Идентификувани се 83 видови на печурки, вклучително и порцини (Летен вргањ), лисици (Лисичарка), цезарови печурки (Amanita cesarea) итн. Над 75% од површината на паркот Гермија е покриена со унгарски даб, мисиркино даб, неподвижни дабови и обична бука. Вегетацијата на Гермија се состои од четири шумски рода: унгарски даб и цер, габер, горун и обична бука (Fagus sylvatica). Пет видови на водоземци, вклучително и шарен дождовник и европска жаба гаталинка, седум видови влекачи претставени со ѕиден гуштер (Lacerta muralis) и ридска желка, триесет и два вида птици (златен орел, царски орел, клукајдрвец) и деветнаесет видови цицачи кои вклучуваат европски еж (Erinaceus europeus) и црвена верверица. Инсектите се најголемата животинска група на овој масив.
Рекреација[уреди | уреди извор]
Областа за рекреација зафаќа површина од 41,40,52 ha, каде што најголемиот дел е покриен со дабови и букови шуми, додека останатиот дел опфаќа ливади, патишта и друга инфраструктура. Овој простор започнува од базенот на Гермија и се протега до почетокот на ски-лифтот, вклучувајќи ливади, детско игралиште, спортски терени и гостилници. Ливадата, која започнува на влезот на просторот, е опкружена со дабови и букови шуми и е регулирана како излетничко место. Површината му е намалена по регулацијата на паркинзите. Во оваа област по војната биле изградени три ресторани.[1]
Галерија[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Germia - Peizazh i mbrojtur natyror. Prishtine. March 2014. стр. 31.
- ↑ „Report on the state of nature“ (PDF). UNDP. Архивирано од изворникот (PDF) на 2021-04-29. Посетено на 2 March 2014.
- ↑ Biodiversiteti i Germise. Prishtine. March 2014. стр. 11.