Прејди на содржината

Белоруска арабица

Од Википедија — слободната енциклопедија
Книга на белоруска арабица, 1750-1800 г.

Белоруската арабица е верзија на арапското писмо која се користела за запишување на белорускиот јазик. Арабицата се користела во 16 и најверојатно XV век. Азбуката имала 28 графеми, вклучувајќи и дополнителни букви кои се вовеле специјално за запишување на некои карактеристични белоруски гласови. Ова писмо било користено од Татарите-Липки кои биле доселени во Белорусија. Во периодот од XIV до XVI век Татарите започнале да го користат старобелорускиот јазик наместо својот татарски.

Карактеристични белоруски букви

[уреди | уреди извор]
Белоруски јазик
Беларуская мова
„Белоруска граматика“

Белоруска Жж.
  • За гласовите /ʒ/ (ж), /tʃ/ (ч) и /p/ (п), кои ги нема во арапското писмо, биле воведени следниве графеми:
پ چ ژ‎
  • за гласовите /dz/ (дз) и /ts/ (ц) биле воведени следните букви:

и

  • гласовите /w/ (ў) и /v/ (в) биле претставени од ист симбол:
و‎

Согласки

[уреди | уреди извор]

Бидејќи се запишувале само согласките, нема еквиваленти за самогласките.

Кирилица Латиница Арабица
Контекстни облици Самостојно
Почетен Среден Завршен
Б б B b ـب ـبـ بـ ب
В в V v ـو و
Г г H h ـه ـهـ هـ ه
Ґ ґ G g ـغ ـغـ غـ غ
Д д D d ـد د
Дж дж Dž dž ـج ـجـ جـ ج
Дзь дзь Dź dź ـࢮ ()
Ж ж Ž ž ـژ ژ
З з Z z ـض ـضـ ضـ ض
Зь зь Ź ź ـز ز
Й й J j ـى ـىـ ىـ ى
К к K k ـق ـقـ قـ ق
Кь кь Kj kj ـك ـكـ كـ ك
Л л, Ль ль Ł ł, L l ـل ـلـ لـ ل
М м M m ـم ـمـ مـ م
Н н, Нь нь N n, Ń ń ـن ـنـ نـ ن
П п P p ـپ ـپـ پـ پ
Р р R r ـر ر
С с S s ـص ـصـ صـ ص
Сь сь Ś ś ـس ـسـ سـ س
Т т T t ـط ـطـ طـ ط
Ў ў Ŭ ŭ ـو و
Ф ф F f ـف ـفـ فـ ف
Х х Ch ch ـح ـحـ حـ ح
Ц ц C c ـࢯ ـࢯـ ࢯـ ()
Ць ць Ć ć ـت ـتـ تـ ت
Ч ч Č č ـچ ـچـ چـ چ
Ш ш Š š ـش ـشـ شـ ش
ـعـ
ь

Лигатура

[уреди | уреди извор]
Кирилица Латиница Арабица
Контекстни обливи Самостојно
Почетен Среден Завршен
Ла ла, Ля ля Ła ła, La la ـلا لا

Примерен текст

[уреди | уреди извор]

Подолу е даден примерен текст — Член 1 од Универзалната декларација за човековите права.[1]

Белоруска кирилица Усе людзі нараджаюцца свабоднымі i роўнымі ў сваёй годнасці i правах. Яны надзелены розумам i сумленнем i павінны ставіцца адзін да аднаго ў духу брацтва.
Белоруска латиница Usie ludzi naradžajucca svabodnymi i roŭnymi ŭ svajoj hodnaści i pravach. Jany nadzieleny rozumam i sumlenniem i pavinny stavicca adzin da adnaho ŭ duchu bractva.
Белоруска арабица اُوسَ ليُوࢮِى نَارَاجَايُوࢯَّا صْوَابَودْنِمِى اِى رَووْنِمِى وصْوَايَويْ هَودْنَاسْتِى اِى پْرَاوَاحْ. يَانِ نَاࢮَلَنِ رَوضُومَامْ اِى صُومْلَنَّمْ اِى پَاوِىنِّ صْتَاوِىࢯَّا آࢮِىنْ دَا آدْنَاهَو ودُوحُو بْرٰاࢯْطْوَا.‎
Транскрипција по МФА [u̯sʲe ˈlʲud͡zʲɪ nərɐˈd͡ʐajʊt͡sːə svɐˈbodnɨmʲɪ i ˈrou̯nɨmʲɪ svɐˈjoj ˈɦodnəsʲt͡sʲɪ i prɐˈvax jɐˈnɨ nɐˈd͡zʲelʲɪnɨ ˈrozʊməm i sʊˈmlʲenʲːɪm i pɐˈvʲinːɨ ˈstavʲɪt͡sːə ɐˈd͡zʲin da ədnɐˈɦo ˈduxʊ ˈbrat͡stvə ‖]
Македонски превод Сите човечки суштества се раѓаат слободни и еднакви по достоинство и права. Тие се обдарени со разум и совест и треба да се однесуваат еден кон друг во духот на општочовечката припадност.

Поврзано

[уреди | уреди извор]
  1. „Belarusian language, alphabet and pronunciation“. Omniglot.

Литература

[уреди | уреди извор]
  • Д-р Я. Станкевіч. Беларускія мусульмане і беларуская літаратура арабскім пісьмом. [Адбітка з гадавіка Беларускага Навуковага Таварыства, кн. I.] – Вільня : Друкарня Я. Левіна, 1933 ; Менск : Беларускае коопэрацыйна-выдавецкае таварыства ″Адраджэньне″, 1991 [факсімільн.]. – 3-е выд.

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]