Артско Деспотство
| Артско Деспотство |
||
|---|---|---|
 |
||
| Главен град | Арта | |
| Уредување | Деспотство | |
Артско Деспотство (албански: Despotati i Artës; грчки: Δεσποτάτο της Άρτας) ― деспотство основано од албанските владетели во текот на 14 век, по поразот на месниот епирски деспот, Никифор II Орсини, од албанските племиња во Битката кај Ахелој во 1359 година и престанала да постои во 1416 година, кога премина во рацете на Карло I Токо.[1][2][3][4]
Историја[уреди | уреди извор]
Создавање[уреди | уреди извор]
Кон крајот на пролетта 1359 година, Никифор II Орсини, последниот епирски деспот од династијата Орсини, се борел против Албанците во близина на реката Ахелој, Етолија. Албанците ја добиле битката и успеале да создадат две нови држави на јужните територии на Епирското Деспотство. Бидејќи голем број албански господари активно ја поддржувале успешната српска кампања во Тесалија и Епир, српскиот цар им доделил одредени региони и им ја понудил римската титула деспоти за да ја обезбеди нивната верност.
До крајот на 1360-тите, се појавиле две албански кнежевства: првото со главен град во Арта под водство на Пјетер Лоша, а второто, со средиште во Ангелокастрон, под Ѓин Буа Шпата. По смртта на Пјетер Лоша во 1374 година, албанските деспотати на Арта и Ангелокастрон биле обединети под власта на Ѓин Буа Шпата.
Во април 1378 година, големиот господар на витезите хоспиталери, Хуан Фернандес де Ередија тргнал да ја заземе Арта, но не успеал и бил заробен во битка од Ѓин Буа Шпата. Ередија бил продаден од Шпата на Османлиите за огромна награда. Тома II Прељубовиќ, деспотот на Епир понудил вредна помош за време на битката, но овој сојуз не траел долго.[5]
Територијата на ова деспотство во својот најголем обем (1374–1403) била од Коринтскиот Залив до реката Ахерон на север, соседна со Кнежевството Ѓирокастро на Ѓон Зенебиши, друга држава создадена во областа на Епирскиот Деспотство. Епирскиот деспот успеал во овој период да го контролира само источниот дел на Епир, со главен град Јанина . Во овој период епирскиот деспот Тома II Прељубовиќ бил во отворен судир со Ѓин Шпата. Во 1375 година, Ѓин Буа Шпата започнал офанзива во Јанина, но тој не можел да го нападне градот. Иако Шпата се оженил со сестрата на Томас, Елена, нивната војна не престанала.
Падот на деспотството[уреди | уреди извор]
По смртта на Ѓин Буа Шпата во 1399 година, Артското Деспотство постојано слабеело, а семејството Шпата било вклучено во граѓанска војна. Меѓу непријателствата со владетелите на Јанина, наследникот на Ѓин, Мурик Шпата, морал да се справи со намерите на Венецијанците и на грофот Карло I Токо од Кефалонија Во меѓувреме, османлиските упади биле засилени бидејќи повремено ги нарекувал деспотот Есау де Буонделмонти од Епирското Деспотство. По смртта на де Буонделмонти во 1411 година, престолот му бил понуден на неговиот внук, Карло I Токо. Иако неговата добивка била придружена со голема загуба што силите на Ѓон Зенебиши и ја нанеле на неговата војска, тој подоцна ќе ги потчини водачите на јужна Албанија. И покрај победата на Муриќ над Карло во 1412 година, Албанците не успеале да ја заземат Јанина. Напротив, не долго откако го убил Мурик во битка во 1414–1415 година, Карло напредувал кон Арта. Во 1416 година, тој го поразил Јакоб Буа Шпата и ја освоил Арта со што го припоил Деспотството.
Месно наследство[уреди | уреди извор]
Градот Арта бил релативно непознат во периодот на албанското владеење (1358–1416). Албанските водачи, ненавикнати да живеат во градовите, како планинари, се здобиле со законски римски титули и се обиделе да ја усвојат римската државна структура. Иако за овој период не е забележана архитектонска активност, се чини дека малку се променило во Арта и албанското и грчкото население заедно живееле мирно во градот.[6]
Деспоти[уреди | уреди извор]
Династија Лоша[уреди | уреди извор]
- Пјетер Лоша
Династија Шпата[уреди | уреди извор]
- Ѓин Буа Шпата
- Скура Буа Шпата
- Муриќ Шпата
- Јакоб Буа Шпата
Поврзано[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ History of Albanian People. Albanian Academy of Science. ISBN 99927-1-623-1
- ↑ Fine, John. The Late Medieval Balkans. Ann Arbor, 1987.
- ↑ Oxford Dictionary of Byzantium, p. 191
- ↑ Oxford Dictionary of Byzantium, p. 53
- ↑ Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest[мртва врска][мртва врска]. John Van Antwerp Fine. University of Michigan Press, 1994 ISBN 0-472-08260-4
- ↑ Imagining frontiers, contesting identities. Steven G. Ellis, Luďa Klusáková. Edizioni Plus, 2007. ISBN 978-88-8492-466-7, p. 138-139.