Аргау

Од Википедија — слободната енциклопедија
Кантон Аргау
Кантон
Грб на Кантон Аргау
Карта
Местоположба во Швајцарија
Престолнина и најголем градАрау
Единици213 општини, 11 окрузи
Управа
 • ИзвршнаИзвршен совет (5)
 • ЗаконодавнаВелики совет (140)
Површина[1]
 • Вкупна1,403,76 км2 (0,54.199 ми2)
Население (декември 2018)[2]
 • Вкупно678,207
 • Густина480/км2 (1,200/ми2)
ISO 3166CH-AG
Највисока точка908 м: Гајсфлуеграт
Најниска точка260 м: Рајна кај Кајзераугст
Примена1803 година
Јазицигермански
Мреж. местоag.ch

Кантонот Аргау (германски: Kanton Aargau; понекогаш латинизиран како Argovia) е еден од повеќето северни кантони на Швајцарија. Тој се наоѓа на долниот тек на реката Аре, поради која кантонот се нарекува Ар-гау (што значи "провинција Аре"). Таа е една од најгусто населените региони на Швајцарија.[3]

Историја[уреди | уреди извор]

Рана историја[уреди | уреди извор]

Областа на Аргау и околните области биле контролирана од Хелветијците, Келтско племе, дури до 200 п.н.е.,[4] на крајот биле освоени од Римјаните, а потоа од 6 век, Франките. Римјаните изградиле голема населба наречена Виндониса, во близина на сегашната локација на Бруг.[4]

Средновековен Аргау[уреди | уреди извор]

Арау

Реконструираното стар горногерманско име на Аргау е Argowe (Аргове), прво недвосмислено потврдено (во правописот Аргуе) во 795 година. Терминот опишува територија само малку еквивалентна на онаа на современиот кантон, вклучувајќи го и регионот помеѓу Аре и Ројс, вклучувајќи ги Пилатус и Наф, т.е. вклучително и делови од современите кантони на Берн ( Долен Аргау, Ементал, делови од Бернските Гори (Bernese Oberland)), Золотурн, Базел-Ландшафт, Луцерн, Обвалден и Нидвалден, но не и деловите од современиот кантон источно од Ројс (Округот Баден), кои биле дел од Цирихгау.

Во рамките на Франкската империја (8 до 10 век), областа била спорен пограничен регион помеѓу војводствата Алеманија и Бургундија. Една семејна лоза од Ветерау (династијата Конрадинис) наизменично го држела грофовството Арагау од 750 до околу 1030 година, кога тие го загубиле (во меѓувреме и го зеле името фон Тегерфелден). Оваа поделба стана лошо дефинирана (и ретко населена) надворешна граница на раното Свето Римско Царство при нејзиното формирање во втората половина на 10 век. Повеќето од регионот бил под контрола на војводската куќа на Циринген и грофовско-сродните куќи на Хабсбурзите и Кибургзите до околу 1200.

Во втората половина на 13 век, територијата била поделена меѓу териториите барани од императорските градови Берн, Луцерн и Золотурн и швајцарскиот кантон Унтервалден. Преостанатиот дел, што во голема мера одговара на современиот кантон Аргау, останал под контрола на Хабсбурзите сè до „освојувањето на Аргау“ од Стариот Швајцарски Сојуз во 1415 година.[5] Самиот Хабсбургов Замок, првичното место на Куќата на Хабсбурзите, бил заземен од Берн во април 1415 година.[6] Хабсбурзите основале голем број манастири (со некои структури што уште траат, на пример, во Ветинген и во Мури), чие затворање од страна на владата во 1841 година придонесувало за појава на граѓанската војна во Швајцарија - „Сондербурската војна“ - во 1847 година.

Поврзано[уреди | уреди извор]

Белешки[уреди | уреди извор]

  1. Arealstatistik Land Cover - Kantone und Grossregionen nach 6 Hauptbereichen accessed 27 October 2017
  2. Статистичка служба на АргауBevölkerungsbestand 2012 nach Gemeinde, Geschlecht u. Nationalität (31 декември 2012)] (германски)
  3. Van Valkenburg 1997, стр. 3
  4. 4,0 4,1 Ogrizek & Rufenacht 1949, стр. 4
  5. Farbkarte 2002, стр. 283
  6. Peter Frey. "Die Habsburg. Bericht über die Ausgrabungen von 1994/95" in: Argovia, Jahresschrift der Historischen Gesellschaft des Kantons Aargau 109 (1997), стр. 167.

Наводи[уреди | уреди извор]

  • Службено мрежно место (на германски)
  • „Аргау“ на германски, француски и италијански во „Историски речник на Швајцарија“.
  • Официјална статистика
  • Текстови на Викиизворот:
    • „Aargau“ . Encyclopædia Britannica (11. изд.). 1911.
    • „Aargau“ . Енциклопедија „Нутал“. 1907.
    • „Aargau“ . Нова Колиерова енциклопедија. 1921. (англиски)