Алфреда Марковска
Алфреда Нонција Марковска (полски: Alfreda Noncia Markowska; 10 мај 1926 – 30 јануари 2021 година) ― полска Ромкиња која за време на Втората светска војна спасила околу педесет еврејски и ромски деца од смрт во Холокаустот и во Ромскиот геноцид.
Животопис
[уреди | уреди извор]Марковска е родена во патувачки полски ромски „табор“ (подвижен логор) во областа околу Станиславов, во источниот регион во Втората Полска Република. Во 1939 година, германската инвазија на Полска ја стекнала во Лавов. Откако Советскиот Сојуз, исто така, ја нападнал Полска како дел од пактот Молотов-Рибентроп меѓу Сталин и Хитлер, нејзиниот табор се преселил во германскиот окупиран дел од Полска. Во 1941 година, Германците ги убиле сите членови на нејзиното семејство (од 65 до 85 луѓе), вклучувајќи ги и нејзините родители и браќата и сестрите, во масакр во близина на Бјала Подласка. Алфреда била единствената што преживеала. Таа поминала неколку дена барајќи ја масовната гробница на нејзиното семејство низ месните шуми. Таа се упатила кон Розвадов каде во 1942 година, на 16-годишна возраст, се омажила. Таа и нејзиниот сопруг биле фатени во улично собирање додека го посетиле Станиславов од страна на украинската полиција која ги предала на Германците, но двојката успеала да побегне. Последователно, тие биле принудени да се преселат во ромските гета во Лублин, Лоѓ и Бележец, но тие исто така побегнале и се населиле во Розвадов, каде што Германците организирале работен логор за Ромите.[1]
Спасувачки мисии
[уреди | уреди извор]Во Розвадов, Алфреда била ангажирана во железницата и успеала да добие работна дозвола (кенкарта) која и давала одредена заштита од понатамошни апсења. Таа се вклучила во спасувањето на Евреите и Ромите, особено децата, од смртта на нацистите. Таа патувала до местата на познати масакри на еврејско и ромско население и барала преживеани. Марковска ги враќала во својот дом, ги криела и добивала лажни документи кои ги штителе од Германците. Таа лично спасила околу 50 деца.[1] Години подоцна, на прашањето зошто не се плаши да помогне, Марковска изјавила дека во тоа време и самата не очекувала да ја преживее војната, па затоа стравот не и претставувал проблем.[2]
Во 1944 година Советите ја ослободиле областа. Поради политиката на Црвената армија за присилно регрутирање Роми во своите редови, Марковска заедно со нејзиниот сопруг и некои од децата што ги спасила (вклучувајќи и некои германски деца кои сакале да побегнат од советските војници) побегнале на запад, прво во централна Полска, а потоа во таканаречените „Обновени територии“, во сегашна западна Полска.[1]
По војната, комунистичките власти на Народна Република Полска иницирале кампања за принудување на Ромите да се населат и да го напуштат својот традиционален начин на живот. Како резултат на тоа, таа и нејзиното семејство живееле прво во близина на Познањ - во Пжејмиерово[3] - потоа, по смртта на нејзиниот сопруг, во Горзов Вјелкополски.[2]
Во октомври 2006 година, Алфреда Марковска била одликувана со Ѕвездениот орден на Полската преродба (Polonia Restituta) за спасување на еврејските и ромските деца за време на Втората светска војна. Во тоа време, тогашниот претседател на Полска, Лех Качињски ја пофалил „за јунаштвото и невообичаената храброст, за исклучителната заслуга во спасувањето на човечки животи“.[4]
Марковска починала на 30 јануари 2021 година, на 94-годишна возраст.[5]
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Gierliński, K. (октомври 2006). „Piękne życie Alfredy Markowskiej“ (PDF). Romano Atmo (5): 10–11. Архивирано од изворникот (PDF) на 10 декември 2009. Посетено на 11 август 2022.
- ↑ 2,0 2,1 Szabłowski, Witold (8 април 2013). „Alfreda Markowska zwana Nońcią“. Gazeta Wyborcza - Wysokie Obcasy. стр. 1–3. Посетено на 11 август 2022.
- ↑ „Wyborcza.pl“. www.wysokieobcasy.pl. Посетено на 11 август 2022.
- ↑ Caban, Agnieszka Mirosława. „Alfreda Markowska: Bohaterka trzech narodów (A Heroine of Three Nations)“. Panorama Kultur. Архивирано од изворникот на 1 февруари 2014. Посетено на 11 август 2022.
- ↑ Nie żyje babcia Nońcia (полски)
Алфреда Марковска на Ризницата ?
|