Шак

Координати: 40°31.9′N 20°59.50′E / 40.5317° СГШ; 20.99167° ИГД / 40.5317; 20.99167
Од Википедија — слободната енциклопедија
Шак
Κομνηνάδες
Шак is located in Грција
Шак
Шак
Местоположба во областа
Шак во рамките на Нестрам (општина)
Шак
Местоположба на Шак во Костурскиот округ и областа Западна Македонија
Координати: 40°31.9′N 20°59.50′E / 40.5317° СГШ; 20.99167° ИГД / 40.5317; 20.99167
ЗемјаГрција
ОбластЗападна Македонија
ОкругКостурски
ОпштинаНестрам
Општ. единицаАкритес
Надм. вис.&10000000000000912000000912 м
Население (2011)[1]
 • Вкупно74
Часовен појасEET (UTC+2)
 • Лете (ЛСВ)EEST (UTC+3)

Шак (грчки: Κομνηνάδες, Комнинадес; до 1927 г. Σιάκι, Сјаки, албански: Shagu) — село во Нестрамско, Егејска Македонија, денес во општината Нестрам во областа Западна Македонија, Грција. Населението брои 74 жители (2021).

Географија[уреди | уреди извор]

Селото се наоѓа на 25 км западно од градот Костур, во подножјето на планината Алевица по која оди границата со Албанија.[2] На север Шак се граничи со Брачани, на југ со Ревани, на исток со Долно Папратско и Горно Папратско, а на запад со Пончара. До 1923 г. селото било сочинето од следниве маала: Ватан (Vatan/i), Горно Маало (Mëhalla e Lartme), Долно Маало (Mëhalla Poshtme) и Коч-маало (Mëhalla Koçillerë).[3]

Историја[уреди | уреди извор]

Во Отоманското Царство[уреди | уреди извор]

Ова место порано било македонско, што се гледа од повеќе топоними во селото, но во даден период мештаните се истиснати и/или претопени од Албанци. Се смета дека името потекнува од албанското Shën Jak (Шен Јак), т.е. Свети Јаков, кое постепено се слеало во Шак.[4] Може да се претпостави дека „Св. Јаков“ била црква или друг вид на христијанско свето место пред албанизацијата на селото.

Во селото има зачувана куќа од 1880 г.[5]

На крајот на XIX век Шак било албанско муслиманско село. Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) во 1900 Шак имал 550 жители Арнаути муслимани.[6]

На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Шак е претставен како чисто „турско“ село во Костурската каза на Горичкиот санџак со 80 куќи.[7] Истовремено Шак е означен како чисто албанско муслиманско село во Горичката каза на Горичкиот санџак со 20 куќи.[8]

Во 1902 г. изедникот Зулфо од Шак е убиен од ВМОРО во Косинец.[9]

За време на Илинденското востание селото испратило башибозук кој ги палел и пљачкосувал соседните македонски села.[10]

Грчка статистика од 1905 г. го претставува селото како „турско“ со 600 жители.[11] Во тоа време муслиманското население неретко се нарекувало „турско“ без оглед на етничката припадност.

На етничката карта на Костурското братство за 1912 г. Шакъ се води како албанско село.[12]

Пред 1923 г. во селото живееле следниве семејства: Бекирановци (Beqiranj), Чековци (Cekaj), Доколовци (Dokollarë), Хоџовци (Hoxhanj), Јаевци (Jajai), Карамановци (Karamanë), Лупачевци (Llupaçe), Маледевци (Maledhi), Менгеровци (Mangerrë), Манлиневци (Manllinj), Муладилетовци (Mulladilet), Наковци (Nako/t), Ќуланевци (Qylanet), Шејлевци (Shejlerë), Топалевци (Topalli), Џаџолиновци (Xhaxhollinjtë), Џуровци (Xhurre) и Џуралиновци (Xhurrallinj).[3]

Во Грција[уреди | уреди извор]

За време на Балканските војни селото било окупирано од грчка војска и во 1913 г. влегло во состав на Грција согласно Букурешкиот договор. Таа година населението броело 632 жители, кои во 1920 г. се зголемиле на 690.[2]. Во 1924 г. жителите на Шак се иселени во Албанија, а на нивно место се доведени грчки доселеници од Турција, кои во 1928 г. броеле 244 лица[13] или според други податоци 67 семејства сочинети од 266 лица.[14]

Во 1926 г. селото е преименувано во Комнинадес.[15]

Во 1932 г. на местото на џамијата е изградена црквата „Рождество на пресв. Богородица“.[5]

За време на Граѓанската војна жителите на селото пребегале во посигурни села.[2] 27 деца се изнесени од државата како деца-бегалци.[16] По нормализирањето на состојбата бројот на жители опаднал бидејќи многу жители се преселиле во напуштените македонски села чија земја е поплодна.[2]

Месности во Шак преименувани со службен указ на 5 мај 1969 г.
Име Грчки Ново име Грчки Опис
Ликтомал[18] Λικταμὰλ Плая Πλαγιὰ[19] месност ЈИ од Шак[18]
Мухтар Орман Μουχτὰρ Ὀρμάν Дасаки Δασάκι[19]

Население[уреди | уреди извор]

Еве преглед на населението во сите пописни години, од 1940 г. до денес:

Година 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011 2021
Население 423 246 275 146 193 151 158 78 74
Извор за 1940-1991 г.: Т. Симовски, Населените места во Егејска Македонија

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ „Попис на населението од 2011 г. Трајно население“. Државен завод за статистика на Грција.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Симовски, Тодор Христов (1998). Населените места во Егеjска Македониjа (PDF). II дел. Скопjе: Здружение на децата-бегалци од Егејскиот дел на Македонија, Печатница „Гоце Делчев“. стр. 48. ISBN 9989-9819-6-5.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Rrapaj, Fatos Mero (1995). Fjalori Onomastik i Epirit. Eurorilindja (албански). Tiranë: Eurorilindja. стр. 507.
  4. ↑ Koçillari, Hysen (2014). Trashëgimia shpirtërore e Devollit: vështrim studimor dhe përmbledhje folklorike : Balada, ninulla, këngë, valle e valle të kenduara - zakone e rite (албански). Korçë: Libraria Kotti. ISBN 9789928167163. Shagu, fshat shqiptar në lindje Braçanjit e Ponçarës, sot në Greqi, që sipas evoluimeve gjuhësore spjegohet me origjinë nga shenjti Jakov, pra Shënjaku që gradualisht përfundoi në formën e sotme.
  5. ↑ 5,0 5,1 Предлошка:Цитат уеб
  6. ↑ Кѫнчовъ, Василъ (1900). Македония. Етнография и статистика. София: Българското книжовно дружество. стр. 266. ISBN 954430424X.
  7. ↑ Михајловски, Роберт, уред. (2017). Етнографска карта на Битолскиот вилает (PDF). Каламус. стр. 101.
  8. ↑ Михајловски, Роберт, уред. (2017). Етнографска карта на Битолскиот вилает (PDF). Каламус. стр. 87.
  9. ↑ Бистрицки (1919). Българско Костурско (PDF). Ксанти: Издава Костурското Благотворително Братство „Надежда“ в гр. Ксанти. Печатница и книжарница „Родопи“. стр. 38.
  10. ↑ Нединъ (1910). Спомени отъ една обиколка прѣзъ 1903 година (PDF). Скопие: Хафъзъ паша. стр. 76.
  11. ↑ Mapping Migration in Kastoria, Macedonia. Komminades[мртва врска].
  12. ↑ Костурско. Софија: Издание на Костурското братство. 1940.
  13. ↑ Mapping Migration in Kastoria, Macedonia. Dipotamia., Архивирано од изворникот на 2007-07-26, Посетено на 2008-02-25
  14. ↑ Κατάλογος των προσφυγικών συνοικισμών της Μακεδονίας σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ) έτος 1928, Архивирано од изворникот на 20 јуни 2012, Посетено на 20 јуни 2012
  15. ↑ Δημήτρης Λιθοξόου. Μετονομασίες των οικισμών της Μακεδονίας 1919 - 1971, Архивирано од изворникот на 20 јуни 2012, Посетено на 20 јуни 2012
  16. ↑ Mapping Migration in Kastoria, Macedonia. Komminades.[мртва врска]
  17. ↑ Информатори: Риза Шериф Манлиу, 75-годишен, неписмен земјоделец, Риза Емин Топали, 72-годишен, неписмен земјоделец, и Муслим Џафер Џури, 80-годишен, неписмен земјоделец — тројцата од Шак, иселени во 1923 г., на 7 август 1976 г. жители на Бичкани, Лушње.
  18. ↑ 18,0 18,1 По топографска карта М1:50 000, издание 1980-1985 „Генеральный штаб“
  19. ↑ 19,0 19,1 „Διατάγματα. Β. Διάταγμα ΥΠ' Αριθ. 266. Περὶ μετονομασίας συνοικισμὤν, κοινοτήτων καὶ θέσεων“ (PDF). Εφημερίς της Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος. Εν Αθήναις: Ἐκ τοῦ Εθνικού Τυπογραφείου. Τεύχος Πρώτον (Αριθμός Φύλλου 79): 712. 1969. Занемарен непознатиот параметар |month= (help)
Населени места во општината Нестрам
ОЕ Акритес 1
ОЕ Аренес 1
ОЕ Грамошта
ОЕ Нестрам
Историски
1 Новодаден збирен назив. • 2 Без трајни жители.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Шак&oldid=5196284“