Алберто Моравија

Од Википедија — слободната енциклопедија
Алберто Моравија
Моравија и Моранте во 1940-тите
Изворно имеAlberto Moravia
Роден/аАлберто Пинкерле
28 ноември 1907(1907-11-28)
Рим, Италија
Починат/а26 септември 1990(1990-09-26) (возр. 82)
Рим, Италија
ПочивалиштеКампо Верано, Рим
ПсевдонимАлберто Мораивја
Занимањероманописец, новинар, драматург, есеист, филмски критичар
НационалностИталијанец
Значајни делаРамнодушни луѓе (1929)
Конформист (1947)
Римски раскази (1954)
Чочара (1957)
Значајни наградиСтрега“ (1952)
„Марѕото“ (1957)
„Вијареџо“ (1961)
„Мондело“ (1982)
Сопруг/аЕлза Моранте (1941–1962)
Карлемн Лјера (1984–смрт)
ПартнерДача Маријани (1962–1978)

Икона за портал Портал: „Книжевност

Алберто Моравија (италијански: Alberto Moravia) (Рим, 22 јуни 1907 - Рим, 26 септември 1990) — италијански писател, есеист, сценарист и критичар, чии дела проникнуваат во разни аспекти од совремието како сексуалноста, отуѓувањето и егзистенцијализмот.

Животопис[уреди | уреди извор]

Моравија е роден во Рим, во 1907 година. Тој потекнувал од богато семејство, со што бил осуден да го помине детството во затворениот круг на богатите деца. Во младоста тешко се разболил и бил принуден времето да го поминува во креветот, а тоа му овозможило многу да чита и да размислува.[1]

Алберто Моравија умрел во Рим, на 26 септември 1990 година.

Творештво[уреди | уреди извор]

Моравија стекнал светска слава со романите во кои го обработува моралното раслојување на италијанската буржоазија. Во своите дела, Моравија ги разгледува егзистенцијалните и моралните дилеми на неговата епоха. Притоа, преку поединечните доживувања на неговите ликови тој зборува за пустошот на цивилизацијата, која е оптоварена со конвенции, формалности и конструкции. Во своите дела, тој вообичаено обработува два вида ликови: од една страна, имотните луѓе, чии животи се уништени од материјалната преокупација, па се претвориле во морални конформисти со заспани страсти и јалов дух. Од друга страна, неговиот книжевен свет ги опфаќа децата и луѓето од обичниот народ, кои се чисти, неконструирани суштества, способни да ги ослободат своите природни нагони.[2].

На книжевната сцена, Моравија се појавил во 1929 година со неговиот прв роман Рамнодушни луѓе, напишан во раната младост. Подоцна, работел на многу книжевни родови, вклучувајќи и театарски дела, кратки раскази и есеи, а се занимавал и со филмска и театарска критика. Негови најпознати дела се:[3]

  • Рамнодушни луѓе, (Gli indifferenti), 1929
  • Промашени амбиции, (Le ambizioni sbagliate), 1935
  • Маскарада (La mascherata), 1941
  • Агостино (Agostino), 1944
  • Римјанка (La romana), 1947
  • Непослушност (La disubbidienza), 1948
  • Брачна љубов (L'amore coniugale), 1949
  • Римски раскази (Racconti romani), 1954
  • Чочара (La ciociara), 1957
  • Здодевност (la noia), 1961
  • Автомат (Il automata)
  • Конформист,
  • Презир,
  • Нови римски раскази итн.

Стилот на Моравија[уреди | уреди извор]

Вешт сликар на портрети, на обичаите и на општествената средина, Моравија, во прв ред, е писател на идеи. Ликовите од неговите дела се луѓе од крв и од месо, но истовремено тие се симболи, т.е. претставници на неговиот систем во чија основа се наоѓаат одбивноста кон шаблоните и стремежот за нивното кршење, за интензификација на животот и за соживување со стварноста. Во тие рамки, Моравија ја дели материјата што ја обработува во своите дела на два антагонистички дела: Првиот дел го сочинуваат имотните граѓани со тесна материјална преокупација, како писателот Силвио од „Брачна љубов“, сликарот Дино од „Здодевност“, генералот Терезо од „Маскарада“, мајка му на Лука од „Непослушност“ и конформистот Пјетро од „Неостварени амбиции“. Вториот дел го сочинуваат обичните луѓе, способни да ги ослободат своите природни нагони, кои се жртви на практицизмот на современиот свет, како: проститутката Адријана од „Римјанка“, селанката Чезира од „Чочара“ и сиромашните граѓани од „Римски приказни“.[4]

Видиците што ги носи уметноста на Моравија и нејзините многубројни димензии носат во себе огромен филозофски потенцијал. Но, мисловните и емотивните ефекти во неговите дела секогаш се постигнуваат преку индуктивниот пат. Инстинктивната одбивност кон симетријата неизбежно се одразиле не само врз предметот на разработка, туку и врз неговата техника на изразување. Притоа, тој се воздржува од давање дефиниции и дидактички коментари, а во неговиот начин на изразување преовладуваат рефлексот над истражувањето на појавите, сетилноста над еротските двосмислености, описите на уживањето над медитирањето, живоста на експозицијата над конструирањето и стилизмот. Токму поради неприфаќањето на секакво конструирање, делото на Моравија го носи печатот на природноста, а едноставноста и објективноста на неговиот стил може да се сфатат како доследен израз на неговиот поглед на светот. Неговиот објективизам не е налик на непристрасноста на натуралистите, а неговиот начин на раскажување не е ниту толку реалистичен како што се чини на прв поглед. На рационалната еднообразноста на реалистите тој им ги спротивставува различноста и сложеноста, кои се изразуваат во обилноста на избраниот материјал и разновидниот колорит. За разлика од реалистите, ставот на Моравија кон предметот на обработка е вознемирен, нелогичен, изнијансиран.[5]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. Jugana Stojanović, „Alberto Moravija“ во: A. Moravija, Rimske priče. Beograd: Rad, 1964, стр. 110.
  2. Jugana Stojanović, "Alberto Moravija", во: A. Moravija, Rimske priče. Beograd: Rad, 1964, стр. 107-110.
  3. Jugana Stojanović, „Alberto Moravija“ во: A. Moravija, Rimske priče. Beograd: Rad, 1964, стр. 107-110.
  4. Jugana Stojanović, „Alberto Moravija“ во: A. Moravija, Rimske priče. Beograd: Rad, 1964, стр. 107-108.
  5. Jugana Stojanović, „Alberto Moravija“ во: A. Moravija, Rimske priče. Beograd: Rad, 1964, стр. 109-110.

Надворешни врски[уреди | уреди извор]