Прејди на содржината

Домување во Нов Зеланд

Од Википедија — слободната енциклопедија
Приградски станови во Данедин

Домувањето во Нов Зеланд традиционално се засновало на блок од четвртина хектари, одвоен приградски дом, но постојат многу историски исклучоци и алтернативни модерни трендови. Нов Зеланд во голема мера ги следел меѓународните дизајни. Од времето на организираната европска колонизација во средината на 19 век, има општ хронолошки развој во типовите на домови изградени во Нов Зеланд, а примерите од секоја генерација сè уште се најчесто окупирани.[1][2]

Видови живеалишта

[уреди | уреди извор]
Приградски станови, Девонпорт, Окленд
Полусамостојни куќи по земјотрес, Крајстчерч
Арт-деко апартмани, улицата Симондс, Окленд

Традиционално, станбените делови биле [3] околу 1000 квадратни метри, но типичните големини на делови стануваат многу помали од средината на 1900-тите.[4] По серијата контроверзии околу условите за домување слични на сиромашните квартови на урбаните сиромашни жители, од 1936 година тогашната лабуристичка влада развила државни станови - приградски станови изградени од владата и изнајмени на посиромашни семејства. Овој станбен фонд генерално бил многу добро изграден и останува како карактеристика во повеќето градови, иако сега често е во приватна сопственост.[5] Урбаните области, каде што живеат околу 86% од жителите на Нов Зеланд,[6] стануваат се погусти,[7] но остануваат многу ретко населени според меѓународните стандарди.[8] Многу стари канцелариски блокови и црковни згради се претворени во станови во главните центри на Нов Зеланд.[9][10]

Празници и мобилни домови

[уреди | уреди извор]
Бах или креветче (одморска куќа), округ Тасман, Јужен Остров

Мали, често многу скромни викендички или куќи на плажа, наречени „бачови“ во поголемиот дел од земјата, но „креветчињата“ на југот на Јужниот остров,[11] се користат од туристите на привремена основа како сместување за одмор. Овие се типично наменски изградени куќи или колиби во близина на брег или езеро, но можат да послужат и како основа за лов или риболов во локалните реки.[12] Тие имаат репутација за рустикален, минималистички и несоодветен внатрешен дизајн и мебел. Меѓутоа, големите скапи викендички исто така (иако поретко) се нарекуваат баче.

Шатори, кампери-комбиња и камп приколки се исто така вообичаени, меѓутоа, на Нов Зеланд му недостасуваат големите паркови за приколки во некои слични земји, како Австралија и Јужна Африка.

Се појавило движење за изградба на мали домови .[13]

Нов Зеланд, исто така, има голем сет на диви колиби, но престојот во нив повеќе од три дена одеднаш е обесхрабрувачки.[14]

Бездомништво

[уреди | уреди извор]

Многу Новозеланѓани живеат постојано во објекти кои не биле дизајнирани како домови; Владата ги класифицира овие луѓе како бездомници. Постојат потешкотии во статистички мерење на бездомништвото, а Нов Зеланд обично не го евидентира феноменот со иста точност како другите статистички податоци. Пописот од 2013 година дал проценка дека 1% од луѓето во Нов Зеланд живеат во „тешко лишување од домување“ - што имало зголемување од претходните години.[15]

Во мај 2018 година, владата одвоила 100 милиони долари за справување со бездомништвото во следните четири години.[16]

Дизајн на куќа

[уреди | уреди извор]

Кога започнале евиденциите во 1974 година, новите домови во Нов Зеланд имале просечна површина од 120м². Просечните големини на нови домови се искачиле на врвот на 200 м² во 2010 година, пред да паднат на на 158м² во 2019 година.[17]

Во 1966 година Новозеландската енциклопедија препознала седум основни дизајни на куќи од Нов Зеланд.[18]

13-ти до почетокот на 19-тиот век: Прилагодување на тропската култура на умерена клима

[уреди | уреди извор]
Поглаварот на Маори Тахау во средината на 1870-тите

Најпрво Маорите ги користеле методите на градење кои биле развиени во тропска Полинезија, променети за да одговараат на пономадскиот начин на живот. До 15 век , класичните маорски заедници спиеле во правоаголни куќи за спиење (варепуни). Варепуните биле направени од дрва, трева, папрати од дрвја и кора, имале сламен покрив и земјени подови.[19] Овие згради имале и преден трем кој бил адаптација на климата на Нов Зеланд и не се наоѓал во тропска Полинезија. Ефектот на европските методи на домување довел до мешавина на дизајните со Маорите кои прифаќаат прозорци и високи покриви.

19 век: Градење подобра Британија

[уреди | уреди извор]
Колиба, Сиденхам, Крајстчерч
Вила, Ројал Оук, Окленд

Куќите од овој период се поделени на викендички и вили. Првите куќи изградени во Нов Зеланд биле колиби.[20] Вилите биле поголемиот и поскапо изграден еквивалент. Типичната вила ја има кујната на задниот дел од куќата и е одвоена од трпезаријата, бидејќи подготовката на храната требало да се случува надвор од видното поле.[21]

Почеток на 20 век: американски влијанија и одговори

[уреди | уреди извор]
Калифорнија бунгалов, Паероа
Куќа во Ар Деко, Вотервју, Окленд

Во 20 век започнале со големи едвардски куќи и нео-грузиска архитектура.[22] Од доцните 1910-ти калифорнискиот бунгалов станал попопуларен. Дизајнот имал помал наклон покрив и висина на таванот од типичната новозеландска вила и затоа бил полесен за загревање.[20] Ова се совпаднало со популарноста на холивудската филмска индустрија, која вклучувала американска облека, мебел, автомобили и куќи.

Како одговор на американското влијание и носталгијата за Британија, биле изградени стилови на куќи кои видно ги имитирале постарите англиски стилови. Шпански мисиски стил од доцните 1920-ти со големи тројни лакови и извртени барокни столбови.[23] Модернизмот (Ар деко) од 1930 година бил дизајниран да биде функционален со мазни површини и рамен покрив.[24]

Земјотресот во заливот Хокс од 1931 година покажал отсуство или ниско ниво на отпорност на земјотреси во зградите. Последователно, стандардите за земјотреси за згради биле воведени во 1935 година.[24][25]

Крај на 20 век: неоколонијални и медитерански стилови

[уреди | уреди извор]

Државните станови имале големо влијание врз начинот на градење на домовите во Нов Зеланд од 1940-тите до крајот на 1960-тите.[26]

Во 1970-тите се забележани неколку промени во изградбата на станови. Метриката на Нов Зеланд помеѓу 1969 и 1976 година видела дека изградбата се преселила од царски на метрички единици.[27] Во 1978 година биле воведени два клучни стандарди за градење: NZS 3604, специфицирајќи ги барањата за проектирање и конструкција за згради со лесна дрвена рамка и NZS 4218, специфицирајќи ги минималните барања за топлинска изолација за куќите.[28]

Градење навики од 21 век

[уреди | уреди извор]

Во почетокот на 21-от век Новозеланѓаните граделе различни стилови кои позајмувале од различни претходни влијанија.[20]

Интеграција со животната средина

[уреди | уреди извор]

На некои видливи локации во области на природна убавина, локалните совети барале да го спојат дизајнот на куќата со околината.[29]

Пасивна контрола на климата

[уреди | уреди извор]

Може да се градат куќи за да се максимизира топлината добиена во текот на денот од сонцето и да се задржи во текот на ноќта.[30]

Заживување на природен градежен материјал

[уреди | уреди извор]

Со зголемено богатство и еколошки грижи, мал, но растечки број куќи се изградени со полу-обработени природни материјали и традиционални методи на градење.[31][32]

Комунални услуги

[уреди | уреди извор]

Греење и изолација

[уреди | уреди извор]

Изолацијата на таваните, ѕидовите и подот станале задолжителни за новите градби и доградби во 1978 година.[33][34] Стаклени влакна, полиестер, полистирен, волна и хартија се користат за изолација во Нов Зеланд.[35] Изолацијата на домот во Нов Зеланд може во голема мера да биде субвенционирано од владата.[35]

Според пописот на Нов Зеланд од 2018 година, топлинските пумпи биле најчестиот облик на греење на просторот, при што 47,3% од домаќинствата ги користат како примарен апарат за греење. Други вообичаени форми на греење на просторот биле греалки со електрична отпорност (44,1%) и горилници на дрво (32,3%).[36]

Некои локални општини го ограничувале видот на горилниците за дрво и јаглен што може да се користат со цел да се подобри квалитетот на воздухот.[37]

Водовод и канализација

[уреди | уреди извор]

Во 2017 година, околу 80% од Новозеланѓаните се потпирале на дистрибутивните системи за прочистување на водата кои снабдувале повеќе од 100 луѓе. Од нив 96% ги исполнувале бактериолошките стандарди за квалитет на водата, додека 81% ги исполнувале сите релевантни стандарди.[38] Останатите 20% од Новозеланѓаните обично живеат во рурални области каде дождот, потоците и дупките најчесто се користат како извори на вода.

Големите имоти можат да ја обработуваат или складираат отпадната вода на лице место.[39] Сивата вода може повторно да се користи за други цели освен за пиење. Ова рециклирање го бараат некои совети на Нов Зеланд.[40]

Градежништво и прописи

[уреди | уреди извор]

Законот за градење од 1991 година бил заменет со Законот за градење од 2004 година,[41][42] ова вовело лиценцирање за дизајнери на згради, градежници и сродни занаети. Од советите се барало да подлежат на редовни проверки на процедурата за контрола на квалитетот, меѓутоа, градежните инспектори на советите останале без лиценца.[43]

Кодексот за градба ги утврдувал минималните стандарди за изведба кои зградите морале да ги проектираат и конструираат за да ги исполнуваат, но самиот не пропишал методи или решенија за исполнување на Кодексот.[44] Прифатливите решенија и методите за верификација ги специфицираат методите за изградба и тестирање кои обезбедуваат усогласеност со Кодексот.[45] На пример, изградбата на згради според NZS 3604 згради со дрвена рамка или NZS 4229 Бетонски ѕидарски згради кои не бараат специфичен инженерски проект е прифатливо решение за усогласување со структурните одредби од Кодексот.[46]

Прописи за измена

[уреди | уреди извор]

Повеќето промени во домовите треба да се потврдат, има и ограничувања за куќите од историско значење.

Незаконски градежни практики

[уреди | уреди извор]

Иако сите градежни практики кои не се во согласност со Законот за градење се нелегални, некои се исто така специјално забранети.[47]

Основи

[уреди | уреди извор]

Климатски и еколошки стандарди

[уреди | уреди извор]

Стандардите се поставени во NZS 3604 Згради со дрвена рамка и NZS 4218 Топлинска изолација - Домување и мали згради во однос на отпорноста на зградата на ветер, земјотрес, снег, корозија и клима. Следната табела ги прикажува соодветните зони за земјотрес, снег и клима за градовите и избраните големи градови:[48]

Град Земјотрес Снег Клима
Вангареј

Окленд 		Ниско (1) Н0 Зона 1
Хамилтон

Тауранга

Нов Плимут

Ниско (1) Н0 Зона 2
Роторуа Средно (2) Н0 Зона 2
Taупо Средно (2) Н0 Зона 3
Вангануи Средно (2) Н1 Зона 2
Гизборн

Непиер

Хејстингс

Палмерстон Норт

Велингтон

Високо (3) Н1 Зона 2
Нелсон Средно (2) Н3 Зона 3
Бленхајм Високо(3) Н3 Зона 3
Грејмут Средно (2) Н2 Зона 3
Крајстчерч Средно (2) Н4 Зона 3
Тимару Ниско (1) Н4 Зона 3
Квинстаун High (3) Н5 Зона 3
Данедин

Инверкаргил

Ниско (1) Н5 Зона 3
Зони на ризик од земјотрес пред и по земјотресите во Крајстчерч

Според NZS 3604 и NZS 4229, Нов Зеланд е поделен на четири зони за земјотреси, при што зоната 1 има најмал ризик од земјотрес, додека зоната 4 има најголем ризик. Зградите во зоните 2, 3 и 4 треба да издржат 1,6 пати, двојно и три пати поголема сила од зградите во зона 1 соодветно.[49]

Достапност на станови

[уреди | уреди извор]

Во 2017 година, 63% од Новозеланѓаните живееле во дом на сопственици, ова ги вклучува оние кои имаат извонредна хипотека на нивниот имот и 33% живеат во имоти под наем.[50] Ова е најниската стапка на сопственост на домови од 1951 година. Ова делумно се должело на зголемувањето на цените на куќите во Нов Зеланд, кои од 1990 година се зголемиле побрзо од која било друга земја на ОЕЦД.[51]

Домувањето во Нов Зеланд е класифицирано како „тешко недостапно“ со оценка од 6,5 според просечната мерка за достапност на станови.[52] Достапноста варирала во зависност од локацијата, при што поголемите урбани центри како Окленд и Велингтон се понедостапни од помалите градови и руралните области.[53]

Изнајмување

[уреди | уреди извор]

Во средината на август 2022 година, Комисијата за човекови права се залагала за итно замрзнување на зголемувањето на киријата и зголемување на додатокот за сместување за да им се обезбеди олеснување на изнајмувачите како одговор на неодамнешната криза на трошоците за живот. Комисијата претходно ја објавила својата Народна истрага за студентската благосостојба во јули 2022 година, која открила дека две третини од студентите од високото образование не можат да ги покријат основните животни трошоци, вклучувајќи храна, кирија и здравствена заштита.[54][55]

Поврзано

[уреди | уреди извор]

Наводи

[уреди | уреди извор]
  1. ↑ Taonga, New Zealand Ministry for Culture and Heritage Te Manatu. „3. – Housing – Te Ara Encyclopedia of New Zealand“. teara.govt.nz (англиски). Посетено на 9 December 2018.[мртва врска]
  2. ↑ „Early Housing in New Zealand — With particular reference to Nelson and Cook Strait Area | NZETC“. nzetc.victoria.ac.nz. Посетено на 26 January 2019.
  3. ↑ See The Half-Gallon Quarter-Acre Pavlova Paradise
  4. ↑ Howie, Cherie (13 June 2019). „Our shrinking backyards: Death of the quarter-acre dream“. NZ Herald. Посетено на 20 April 2020.
  5. ↑ „Swings in National Housing Policy“ (PDF). Auckland Regional Public Health Service. Посетено на 31 December 2008.
  6. ↑ „New Zealand Population 2021“. World Population Review. 2021. Посетено на 25 March 2021. A substantial 86.1% of people living in New Zealand live either in or around a major city.
  7. ↑ „'Unliveable': Five townhouses less than 1m away“. nzherald.co.nz. Посетено на 12 December 2018.
  8. ↑ „Comparing the densities of Australian, European, Canadian, and New Zealand cities“. Charting Transport. March 2016 [2015].
  9. ↑ Robb, Robb (9 October 2015). „Departments to apartments“. NBR. Архивирано од изворникот на 2016-02-09. Посетено на 20 April 2020.
  10. ↑ Winter, Chloe (15 October 2015). „Former Wellington offices being converted to apartments“. Stuff. Посетено на 20 April 2020.
  11. ↑ „Is it a crib or a bach?“. Otago Daily Times Online News (англиски). 28 December 2012. Посетено на 9 December 2018.
  12. ↑ Taonga, New Zealand Ministry for Culture and Heritage Te Manatu. „5. – Beach culture – Te Ara Encyclopedia of New Zealand“. teara.govt.nz (англиски). Посетено на 12 December 2018.
  13. ↑ „Tiny houses“. New Zealand Geographic (англиски). Посетено на 9 December 2018.
  14. ↑ „Huts“. www.doc.govt.nz (англиски). Посетено на 9 December 2018.
  15. ↑ Cheng, Derek (11 February 2018). „Homeless crisis: 80 per cent to 90 per cent of homeless people turned away from emergency housing“. NZ Herald (англиски). ISSN 1170-0777. Посетено на 10 December 2018.
  16. ↑ „Government announces $100m plan to fight homelessness“. Stuff (англиски). 3 May 2018. Посетено на 10 December 2018.
  17. ↑ „New homes around 20 percent smaller | Stats NZ“. www.stats.govt.nz. 12 February 2020. Посетено на 2021-07-08.
  18. ↑ McLintock, Alexander Hare; James Garrett, A. N. Z. I. A.; Taonga, New Zealand Ministry for Culture and Heritage Te Manatu. „Characteristic House Types – Seven Basic Styles“. An encyclopaedia of New Zealand, edited by A. H. McLintock, 1966. (англиски). Посетено на 9 December 2018.[мртва врска]
  19. ↑ Taonga, New Zealand Ministry for Culture and Heritage Te Manatu. „Māori housing – te noho whare – Te Ara Encyclopedia of New Zealand“. teara.govt.nz (англиски). Посетено на 10 December 2018.
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 Taonga, New Zealand Ministry for Culture and Heritage Te Manatu. „3. – Housing – Te Ara Encyclopedia of New Zealand“. teara.govt.nz (англиски). Посетено на 9 December 2018.
  21. ↑ „Design: Styles of the city“. NZ Herald (англиски). 30 June 2000. ISSN 1170-0777. Посетено на 11 December 2018.
  22. ↑ Taonga, New Zealand Ministry for Culture and Heritage Te Manatu. „2. – Domestic architecture – Te Ara Encyclopedia of New Zealand“. teara.govt.nz (англиски). Посетено на 10 December 2018.
  23. ↑ McLintock, Alexander Hare; James Garrett, A. N. Z. I. A.; Taonga, New Zealand Ministry for Culture and Heritage Te Manatu. „Characteristic House Types – Seven Basic Styles“. An encyclopaedia of New Zealand, edited by A. H. McLintock, 1966. (англиски). Посетено на 11 December 2018.
  24. ↑ 24,0 24,1 Ltd, BRANZ (7 August 2010). „History | BRANZ Renovate“. History (англиски). Посетено на 11 December 2018.
  25. ↑ McSaveney, Eileen (1 August 2017). „Building for earthquake resistance“. teara.govt.nz (англиски). Посетено на 2021-07-29.
  26. ↑ Ltd, BRANZ (16 July 2010). „1940-60s | BRANZ Renovate“. 1940-60s (англиски). Посетено на 11 December 2018.
  27. ↑ Salmond, Jeremy (11 March 2010). „Four-by-two“. teara.govt.nz (англиски). Посетено на 2021-07-26.
  28. ↑ „History | 1970s“. BRANZ Renovate (англиски). 2011-07-15. Посетено на 2021-07-23.
  29. ↑ „Waitakere Ranges heritage area bush design guide“ (PDF). www.aucklandcouncil.govt.nz. 2017.
  30. ↑ „Passive Design“ (англиски). BRANZ. 12 December 2018. Посетено на 2 November 2021.
  31. ↑ „Natural Building Techniques“. Earth Building Association of New Zealand (англиски). 2 August 2015. Архивирано од изворникот на 2023-01-25. Посетено на 10 December 2018.
  32. ↑ „Earth Building Association of New Zealand“. Earth Building Association of New Zealand (англиски). Посетено на 10 December 2018.
  33. ↑ „Shivers: Minimum insulation standards a must (+competition)“. NZ Herald (англиски). 4 August 2012. ISSN 1170-0777. Посетено на 14 March 2020.
  34. ↑ „Thermal insulation required in NZ homes | NZHistory, New Zealand history online“. nzhistory.govt.nz. Посетено на 14 March 2020.
  35. ↑ 35,0 35,1 „Paying for home insulation“. New Zealand Government (англиски). Посетено на 10 December 2018.
  36. ↑ „2018 Census totals by topic – national highlights (updated) | Stats NZ“. www.stats.govt.nz. Посетено на 12 March 2020.
  37. ↑ „Timaru resident's firewood spend doubles with new burner“. Radio New Zealand (англиски). 11 June 2018. Посетено на 10 December 2018.
  38. ↑ „Annual Report on Drinking-water Quality 2016–2017“. Ministry of Health NZ (англиски). Посетено на 9 December 2018.
  39. ↑ „Onsite sewage systems – Smarter Homes Practical advice on smarter home essentials“. Smarter Homes (англиски). Ministry of Business, Innovation and Employment. 14 December 2016. Посетено на 9 December 2018.
  40. ↑ „Reusing greywater – Smarter Homes Practical advice on smarter home essentials“. Smarter Homes (англиски). Ministry of Business, Innovation and Employment. 14 December 2016. Посетено на 18 December 2018.
  41. ↑ „Building Act 2004“. Building Performance (англиски). Ministry of Business, Innovation and Employment. Посетено на 9 December 2018.
  42. ↑ „Building Code compliance“. Building Performance (англиски). Ministry of Business, Innovation and Employment. Посетено на 9 December 2018.
  43. ↑ „Failings of the Building Act 1991 – Were these a cause of the leaky building crisis? Breaking down the Building Act 2004: What does it really mean? « Legal Vision – Leaky Building Lawyers“ (англиски). Архивирано од изворникот на 2019-07-07. Посетено на 9 December 2018.
  44. ↑ „How the Building Code works“. Building Performance (англиски). Ministry of Business, Innovation and Employment. Посетено на 2021-07-07.
  45. ↑ „Different ways to comply“. Building Performance (англиски). Ministry of Business, Innovation and Employment. Посетено на 2021-07-10.
  46. ↑ „Using NZS 3604“. Building Performance (англиски). Посетено на 2021-07-07.
  47. ↑ „Warnings and bans on building products“. Building Performance (англиски). Ministry of Business, Innovation and Employment. Посетено на 9 December 2018.
  48. ↑ „Understanding New Zealand building climate and environmental zones“. BRANZ.
  49. ↑ Timber-framed buildings: NZS 3604:2011. Wellington: Standards New Zealand. 2011. стр. 5.13–5.19. ISBN 9781869751432.
  50. ↑ Miller, Corazon (9 January 2017). „Home ownership rates lowest in 66 years according to Statistics NZ“. NZ Herald (англиски). ISSN 1170-0777. Посетено на 9 December 2018.
  51. ↑ Andrew Coleman (15 May 2017). „Why does New Zealand keep building such massive houses?“. The Spinoff. Посетено на 9 December 2018.
  52. ↑ „NZ house prices are among the most unaffordable in the world: survey“. Stuff (англиски). 20 January 2019. Посетено на 20 May 2021.
  53. ↑ „Median Multiples“. interest.co.nz. 11 September 2009. Посетено на 20 May 2021.
  54. ↑ Alafeshat, Mohammad (16 August 2022). „Human Rights Commission says freeze on rent increases should return“. Radio New Zealand. Архивирано од изворникот на 16 August 2022. Посетено на 21 August 2022.
  55. ↑ Green, Kate (16 August 2022). „Human Rights Commission calls for freeze on rents, increase to accommodation supplement“. Stuff. Архивирано од изворникот на 16 August 2022. Посетено на 21 August 2022.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Домување_во_Нов_Зеланд&oldid=5260842“