Специјален природен резерват Ковиљско-петроварадински рит
Ковиљско-петроварадински рит е посебен природен резерват на територијата на Војводина во рамките на општините Нови Сад, Петроварадин, Сремски Карловци, Инѓија и Тител. Резерватот е барски комплекс покрај Дунав и зафаќа 4.840 хектари. Под државна заштита е од 1998 година[1] како природно богатство од исклучително значење, се класифицира во прва категорија на заштита.
Флора и фауна[уреди | уреди извор]
Ковиљско-петроварински рит е комплекс од мочуришно-блаторски и шумски екосистеми во поплавната рамнина на средниот тек на Дунав. Се наоѓа во југоисточна Бачка и делумно во Срем на алувијалната рамнина и делумно лесна тераса на левата (1.231-1.250 потоци) и десната (1.245-1.251) бреговите на Дунав, веднаш до населбите Ковиљ и Петроварадин. По левиот брег се протега од Нови Сад до населбата Гардиновци, а десно од Петроварадин до Сремски Карловци.[2]
Одликите што го прават ова блато важно се зачувувањето и разновидноста на хидрографските форми на мочуришта (ада, задни води, меандри, мртви), растителни заедници на мочуришта (блатни шуми пресечени со езерца, мочуришта, ливади и трски ) и особено разновидноста и богатството на фауна, особено мочуришни птици.[2][3]
Рамнини околу Дунав биле многу пораспространети во минатото. Во последните 100 години, околу 80% од таквите области исчезнале, главно поради заштита од поплави и одводнување за земјоделски цели.[4] Сепак, долж Дунав низ Србија има уште околу 70 места[4], кои се важни живеалишта за многу растителни и животински заедници, од кои најважни се Ковиљско-петроваринскиот рит и Специјален резерват на природата Горно Подунавје околу Апатин, каде има најмногу широки остатоци од поранешни големи и непроодни мочуришта.
Резерватот е особено важен поради големиот број птици што можат да се сретнат во него: 172 видови птици (повеќе од 60% од преселните видови), од кои 103 видови со статус на природна реткост. Два вида птици и даваат посебно меѓународно значење на оваа област: црниот штрк со околу 8-10 гнездачки парови и белоопашестиот орел со два пара.[5] Други регистрирани ретки и загрозени видови птици се: црна луња, златен орел, зелен клукајдрвец, ноќна чапја , црвеноклун лебед, голема бела чапја, мала бела чапја.[6][7]
Рит е природно мрестилиште за штука и крап, а во него се среќаваат вкупно 46 видови риби.[2][8]
Природните поплавни шуми на резерватот се состојат од врба (бела и црна), топола (бела и црна) и јасен. Голем дел од мочуриштето се состои од плантажи со тополи, дури и со режим од прв степен на заштита. Во мочуриштето има и значајни загрозени и ретки видови растенија: бел воден божур и жолт воден божур, детелина со четири листа, барска качунка.[8]
Заштита[уреди | уреди извор]
Во резерватот е на сила систем за заштита од три нивоа: 509 хектари (10,5%) се под режим на прв степен на заштита, 2082 хектари (43%) и трет степен на заштита се 2249 хектари (46,5%). Според класификацијата МУЗП, мочуриштето спаѓа во категоријата - Живеалишта и други подрачја за управување.
Во 1989 година, мочуриштето Ковиљ-Петроварадин било прогласено за меѓународно важно живеалиште за птици. Во 2004 година, тој бил вклучен во списокот на заштитени подрачја зависни од вода и важни за дунавскиот слив, 2005 година, станува живеалиште (меѓународно важно растително подрачје) и е на листата на потенцијални мочуришта за вклучување во Рамсарската конвенција.
Областа зафаќа 5.500 хектари и покрај СРП ги опфаќа и Крчединска и Лочка остров, Крчедин (остров) со зачувани сини пасишта и вдлабнатини е особено важна за преселба на птиците.[6]
Насадите со шумски култури заземаат дури 55,6% од резерватот[2], што е еден од најголемите притисоци врз резерватот.
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ Службени гласник Републике Србије, 27/98
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 ВојводинаШуме - Ковиљско-петроварадински рит, Посетено на 10. 4. 2010.
- ↑ Шкарић Јовановић, Ката (2013-02-06). „Финансијско извештавање о улагањима у заштиту животне средине // Financial reporting on investments in environmental protection“. ACTA ECONOMICA. 11 (18): 83. doi:10.7251/ace1318083j. ISSN 1512-858X.
- ↑ 4,0 4,1 Д. Миловановић, National report on the role of ecosystems as water syppliers, Serbia and Montenegro, Министарство пољопривреде, шумарства и водопривреде, Београд, 2004.
- ↑ BirdLife IBA Factsheet - Koviljski rit, Birdlife International., Посетено на 10. 4. 2010.
- ↑ 6,0 6,1 Драган Симић, Слободан Пузовић, Птице Србије и подручја од међународног значаја Архивирано на 24 септември 2015 г.
- ↑ Nadlanu.com - Лов, Нови Сад
- ↑ 8,0 8,1 Туристичка организација Србије Архивирано на 1 мај 2010 г. Ковиљско-петроварадински рит