Преглед на кодот на Френсис Фукујама

{{Инфокутија за филозоф
|region           = Современа американска филозофија
|era              = 
|color            = lightsteelblue
|image        = Francis Fukuyama 2015 (cropped).jpg
|image_size       = 
| caption    = 2015
|name             = ''Yoshihiro Francis Fukuyama''
|birth_date       = {{birth date and age|1952|10|27}}
|birth_place      = [[Чикаго]], [[САД]]
|death_date       = 
|death_place      = 
|school_tradition = либерализам, неоконзерватизам
|main_interests   = ''Историја на филозофијата'', ''Крај на историјата'', ''Постхуманизам'','' Еволуција'', ''Трансхуманизам''...
|notable_ideas    = 
|influences       = [[Ален Блум]]{{·}} [[Александар Кожев]]{{·}} [[Лео Штраус]]... 
|influenced       = ''современата филозофска мисла, неоконзерватизмот, новата политичка десница...''
|signature        = 
|box_width        = 
}}
'''Јоширо Френсис Фукујама''' ([[англиски]]: ''Yoshihiro Francis Fukuyama'' [[27 октомври]] [[1952]], [[Чикаго]], [[САД]]) е [[САД|американски]] [[филозоф]], политичко-економски аналитичар и автор. Тој е најдобро познат по неговата книга [[Крајот на историјата и последниот човек]], во која тврди дека во целиот свет, ширењето на либералните демократии, слободниот пазар и западниот животен стил се крајната точка во социо-културната еволуција на човештвото и конечна форма во човечкото уредување. Меѓутоа, во својата книга ''"Доверба: Социјални доблести и создавање на просперитет"'' ја изменил својата претходна позиција и признал дека културата не може чисто да се оддели од економијата. Фукујама е исто така поврзан со појавата на неоконзервативното движење <ref>Thies, Clifford (2011-06-24) [http://mises.org/daily/5377/The-End-of-Hystery-Francis-Fukuyamas-Review-of-The-Constitution-of-Liberty The End of Hystery? Francis Fukuyama's Review of ''The Constitution of Liberty''] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110627231506/http://mises.org/daily/5377/The-End-of-Hystery-Francis-Fukuyamas-Review-of-The-Constitution-of-Liberty |date=2011-06-27 }}, [[Ludwig von Mises Institute|Mises Institute]]</ref>, од кое подоцна се дистанцирал.

Фукујама е виш научен соработник во Центарот за демократија, развој и владеењето на правото при Универзитетот Стенфорд <ref>{{Наведена мрежна страница|title=Francis Fukuyama|url=http://fsi.stanford.edu/people/fukuyama/|work=Francis Fukuyama|publisher=Stanford Freeman Spogli Institute for International Studies}}</ref>. Претходно работел како професор и директор на Меѓународната развојна програма во   Школата за напредни меѓународни студии при Универзитетот Џон Хопкинс.

== Рани години ==
Френсис Фукујама e роден во ''Хајд Парк'' во близината на  [[Чикаго]]. Неговиот татко, Јошио Фукујама, е втора генерација на јапоно - американци <ref>[http://www.guardian.co.uk/books/2011/may/23/francis-fukuyama-americans-not-good-nation-building Francis Fukuyama: 'Americans are not very good at nation-building']</ref>, бил протестански свештеник кои се здобил и со докторат по социологија на Универзитетот во [[Чикаго]] <ref name=wade>{{наведени вести |title=A Dim View of a 'Posthuman Future' |first=Nicholas |last=Wade |url=http://www.nytimes.com/2002/04/02/science/a-dim-view-of-a-posthuman-future.html |newspaper=The New York Times |date=Apr 2, 2002 |accessdate=Mar 17, 2011}}</ref><ref name=wroe>{{наведени вести |title=History's pallbearer |first=Nicholas |last=Wroe |url=http://www.guardian.co.uk/books/2002/may/11/academicexperts.artsandhumanities |newspaper=[[The Guardian]] |date=May 11, 2002 |accessdate=Mar 17, 2011}}</ref><ref name=thinktank>{{cite interview |last=Fukuyama |first=Francis |subject=Francis Fukuyama |subjectlink=Francis Fukuyama |interviewer=Ben Wattenberg |title=Fukuyama 101 |type=|url=http://www.pbs.org/thinktank/transcript914.html |format=transcript |program=[[Think Tank (TV series)|Think Tank]] |callsign=PBS |city=Washington, DC |date=Oct 7, 1999 |year= |month= |accessdate=Mar 17, 2011 |archiveurl= |archivedate= |quote= }}</ref>. Неговата мајка, Ташико Кавата Фукујама, е родена во [[Кјото]], [[Јапонија]] и е ќерка на Широ Кавата, основач на Економски факултет на Универзитетот во Кјото и прв [[ректор]] на  Универзитетот во [[Осака]] <ref name="gale">{{наведена енциклопедија |author= |editor= |encyclopedia=Encyclopedia of World Biography |title= |url=http://books.google.com/books?id=HrRYAAAAMAAJ |accessdate=Mar 17, 2011 |language= |edition=2 |date= |year=1998 |month= |publisher=Gale Research |volume=6 |location=Detroit, MI |id= |isbn=9780787625467 |oclc= |doi= |pages= |quote= |ref= }}</ref>.

Детските години Фукујама ги поминати во [[Њујорк]] <ref name=wade/><ref name=wroe/>. Во 1967 година неговото семејство се преселило во Државниот колеџ на [[Пенсилванија]], каде што Фукујама го продолжил своето образование.

== Образование ==
Фукујама дипломирал класични студии при универзитетот во Корнел, каде што студирал политичка филозофија под раководство на [[Ален Блум]] <ref name=wroe/><ref name=stanford>{{Наведена мрежна страница |url=http://fsi.stanford.edu/people/fukuyama/|title=Francis Fukuyama |author= |date= |work=The Freeman Spogli Institute for International Studies at Stanford University |publisher=Stanford University |accessdate=March 9, 2011}}</ref>. Докторирал со тезата Советскиот Сојуз и Средниот Исток, при Универзитетот во [[Харвард]] под менторство на [[Семјуел Хантингтон]]  и [[Харви Менсфилд]]. Меѓудругото, одржувал контакти со асоцијацијата ''Telluride'' уште од неговите додипломски студии во Корнел. Во оваа асоцијација членувале и други значајни интелектуалци, вклучувајќи го Стивен Ваинберг, [[Пол Волфовиц]] и Кетлин Суливан. Фукујама моментално е професор по меѓународна политичка економија при ''Бернард Л. Шварц'', и е директор на Меѓународната Програма за развој при ''Павле Х. Ниче - Школата за напредни меѓународни студии''.

== Личен живот ==
Во слободно време работи како фотограф, а исто така се занимава со рачна репродукција на класичен вирџинијански мебел <ref>{{наведени вести| url=http://www.nytimes.com/2009/06/07/books/review/Fukuyama-t.html | work=The New York Times | title=Making Things Work | first=Francis | last=Fukuyama | date=2009-06-07 | accessdate=2010-05-02}}</ref>. Тој е мошне заинтересирани за снимање и репродукција на звукот, истакнувајќи: ''"Овие денови се чини дека трошат онолку време во размислување за опрема, колку што трошам за анализа политиката во мојот работен ден."'' <ref name=Newsweek>{{наведени вести |last=Bast |first=Andrew |title=The Beginning of History |url=http://www.newsweek.com/2011/04/10/the-beginning-of-history.html |accessdate=5 May 2011 |newspaper=[[Newsweek]] |date=10 April 2011}}</ref>. Фукујама е во брак со Лаура Холмгрен, а својата идна жена ја запознал додека таа студирала на УКЛА<ref name=wroe/><ref name=stanford/>. Својата книга: ''Trust: The Social Virtues and the Creation of Prosperity'' ја посветил на Лаура. Тие живеат во [[Калифорнија]], со своите три деца, Јулија, Дејвис и Џон.

== Филозофија ==
=== Крaјoт на историјата ===
{{Главна|Крајот на историјата и последниот човек}}
[[Податотека:Fukuyama the end of history and the last man.jpg|мини|десно|200п]]
Во летниот број на списанието ''The National Intereset'' во 1989 година, Фукујама ќе го објави текстот под наслов ''Крајот на историјата?'' <ref>[http://www.wesjones.com/eoh.htm The Essay]</ref>. Овој текст настанл врз основа на предавањето кое Фукујама го одржал во Ценатрот за изучување на теоријата и практиката на демократијата при универзитетот во [[Чикаго]]. Овој есеј на Фукујама ќе биде повод за една од најголемите интелектуални дебати кон крајот на [[XX век]]. Во есејот Фукујама истакнува: ''нешто сосема фундаменатално се одигрува во светската историја.'' Алудирајќи на реформското движење кое се појавило во [[Советскиот Сојуз]] и Источна Европа, истакнувајќи притоа дека потрошувачката култура, Западот и Западната идеја триумфирале во светот:

{{Цитат|''Она на што ние можеби сме сведоци не е само крај на Студената војна, или минување на еден посебен период на повоената историја, туку крај на историјата како таква... ова е крајна точка на идеолошката еволуција на човештвото и универзализација на западната либерална демократија како конечна форма на човечкото владеење.''}}

Со кризата, а подоцна и со падот на [[комунизмот]] доаѓа да победа на [[либерализам|либерализмот]], првенствено во областа на идеиите или свеста, од друга стана таа победа не е целосна во матерјалниот свет. Меѓутоа, Фукујама истакнува дека постојат силни причини да се верува дека либерализмот е идеаал што ќе владее со матерјалниот свет на долг рок. Овој есеј, ќе предизвика критика на голем број интелектуалци како во [[САД]] така и во [[Јапонија]], [[Европа]], [[Бразил]], [[Јужна Африка]] и др. На овие критики Фукујама ќе се обиде да одговори со дополнителни објаснувања, набргу потоа ќе го напушти ''State Departmen'' и ќе ја напише книгата [[Крајот на историјата и последниот човек]] каде ќе разложи својата теза за крајот на идеолошката еволуција на човекот.

=== Човечката Природа и реконструкција на општествениот поредок ===
Во 1999 година Фукујама ќе го објави своето дело ''The Great Disruption: Human Nature and the Reconstruction of Social Order'' каде ги презентирал своите истражувања за потеклото на општествените норми, како и анализа за тековните промени во структурата на нашите морални традиции.

===Нашата постхумана иднина===
{{Главна|Нашата постхумана иднина}}
[[Податотека:Posthuman future.jpg|мини|200п|десно]]
Во 2002 година Фукујама го објавил своето дело ''Our Posthuman Future: Consequences of the Biotechnology Revolution'', во која ќе истакне на опасностите по либералната демократија кои би можеле да се јаваат како резултат на развојот на биотехнолошките науки.

{{Цитат|''... во Прекрасниот Нов Свет злото не толку видливо бидејќи никој не е повреден, всушност, тоа е свет во кој секој го добива она што го сака. И како што една личност кажува, "контролорите разбрале дека силата не е добра" и дека луѓето треба да се намамат отколку да се присилат да живеаат во едно друштвено уредување. Во таков свет, болеста и социјалните конфликти биле укинати, во него нема депресија, лудило, осаменост или емоцијални пореметувања, сексот е добар и е лесно достапен. Постои дури и министерство кое се грижи во намалување на времето помеѓу појавата на желбата и нејзиното исполнување на минимум. Никој повеќе, религијата не ја смета за сериозна, никој не се испитува себеси ниту се препушта на невозвратени стремежи, биолошкото семејство е укинато, а Шекспир никој не го чита. Меѓутоа, никому (со исклучок на Џон Дивјакот, протагонист на книгата) овие нешта не се потребни, бидејќи сите се здрави и среќни... По објавувањето на овој роман, имало можеби неколку милиони школки писмени задачи на темата - "Што не е во ред со сликата на овој свет?" Дадениот одговор... главно изгледал вака: луѓето во Прекрасниот Нов Свет можеби се здрави среќни, меѓутоа престанале да бидат човечки суштетсва. Тие повеќе не се борат, не тежнеат кон ништо, не сакаат, не чувствуваат болка ниту мораат да донесуваат тешки морални решенија, тие повеќе немаат семејство ниту прават нешто од ние нешта што се традиционално поврзани за човечноста. Тие луѓе ги немаат особините кој во нас го создаваат чувството за достоинство... повеќе не може да се зборува за човечката раса, бидејќи луѓето се израснати од контролори, делејќи ги на посебни класи: алфа, бета, ипсилон и гама, кој се оддалечени едни од други како што човекот е оддалечен од животните. Нивниот свет станал неприроден во најдлабоката можна смисла на зборот, бидејќи е променета нивната човекова природа...'' <ref>Our Posthuman Future: Consequences of the Biotechnology Revolution</ref>}} 
 
Во ова дело Фукујама тврди дека биотехнологијата ќе им овозможува на луѓето да ја контролираат својата сопствена еволуција, да ја менува човековата природа, и со тоа се доведува во опасност на либералната демократија. Еден од можните резултати од развојот на биотехнолошките науки, е менувањето на човечката природа, да доведе до радикални нееднаквости. Фукујама е жесток критичар на трансхуманизмот (transhumanism), интелектуално движење кое истакнува дека дека постхуманизмот (''posthumanity'') е пожелна цел, менување на човековата [[ДНК]].

== Политичка и интелектуална дејност ==
=== Неоконзерватизам ===
[[Податотека:PNAC..1.png|thumb|300px|Лого на проектот New American Century]]
Фукујама ја има една од клучните улоги во администрацијата на [[Роналд Реган]] при создавањеро на таканаречената Реганова Доктрина (''Reagan Doctrine'') . Во првата половина на 90 - години на 20 - век, Фукујама има значајно влијание  за подем на [[Неоконзерватизам]]от (''Neoconservatism'') во надворешната политика на [[САД]]. Тој бил активен член на политичкиот институт (''think tank'') Прооект за Новиот Американски Век (''Project for the New American Century'').

Главна задача на оваа асоцијација е ширење на идејата за ползата од предводничката улога на [[САД]] во светот, притоа потенцирајќи дека хегемонијата на САД се добри и за Америја и за светот. Фукујама заедно со останатите соработници учествувал во изработката на мемоарот испратен до [[Бил Клинтон]], во кое било побарано од тогашниот претседател на [[САД]], да им се даде поддршка на ирачките бунтови за да дојде до соборување на [[Садам Хусеин]].

По [[Терористички напади од 11 септември 2001 година]], Фукујама е меѓу четириесете ко-потписници на Вилијам Кристол од 20 септември 2001 година, во кое било побарано од претседателот [[Џорџ В. Буш]], да се фати или убие [[Осама бин Ладен]], притоа било потенцирано дека е потребана  воена интервенција во [[Ирак]] и соборување на [[Садам Хусеин]] <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.newamericancentury.org/Bushletter.htm|title=Letter to President Bush on the War on Terrorism|work=Project for the New American Century|accessdate=2010-04-14|archive-date=2004-12-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20041230063728/http://www.newamericancentury.org/Bushletter.htm|url-status=dead}}</ref><ref>http://www.globalresearch.ca/articles/NAC304A.html</ref>. Меѓутоа Фукујама во почетокот на 2002 година започнува да се дистанцира од неоконзервативната агенда на [[Џорџ В. Буш]], истакнувајќи ги негативните последици кои ќе настанат поради нагласувањето на воената, наспроти дипломатската компонента и унилатералниот пристап кон Блискиот Исток во надворешната политика.

Во 2003 година, Фукујама станува гласен критичар на [[Ирачка војна]]та . Треба да се истакне дека Фукујама во суштина не е противник на војната , туку на начинот како таа војна била подготвена и како таа се води, притоа потенцирајќи дека [[САД]] поради војаната во Ирак и унилатералниот пристап во овој судир, си ги нарушила политичките добри односи со традиционалните сојузници, особено со пријателите во [[Европа]], притоа побарал [[Доналд Рамсфелд]] да поднесе оставка на местото прв човек на военото министерство на САД. Во 2004 година, Фукујама потенцира дека администрацијата на Буш направила три големи грешки:

* ''Пренагласување на опасноста од Исламскиот фундаментализам.''
* ''Предизвикување на негативни реакции во однос на хегемонијата на [[САД]] во светот, несоработка со Обединетите нации и другите светски организации, засилување на анти - американизмот во голем број на земји.''
* ''Погрешна проценака во тоа како да се воспостави мирот во [[Ирак]] по војната, занемарувајќи ја социјално - политичката компоненета, односно не се посветило доволно внимание за ширење на либералниот и демократскиот дух и сфаќање меѓе ирачкиот народ.''

=== Сегашни ставови===

Фукујама верува дека [[САД]] го имаат правото да ги промовират своите сопствени вредности во светот, но повеќе по должината на линиите, на она што тој го нарекува реалистичен [[Вилсонизам]] (''realistic Wilsonianism'') , односно примената на воената интервенција само како последно средство и таа како прилог на други мерки.

[[САД]] троши повеќе на своите воени сили, отколку остатокот од светот заедно, но [[Ирачка војна]]та покажува дека постоии ограничување на американската воена ефикасност. [[САД]] наспроти употребата на груба сила, треба да го поттикне политичкиот и економскиот развој и да има пофлексибилен пристап кон она што се случува во другите земји. [[САД]] треба да се стремат кон ширење на образованието, да се презентираат тајните за економски и политички развој, финансиски донации и убедување на луѓето, во овој случај ирачаните, да не се чека помош од надвор туку со свој сопствени сили да работат во полза на сопствената замја.

Фукујама потенцира дека треба да се возобнови кредибилитетот на меѓународните институции кои бил нарушен поради постапките на Бушовата администрација. [[САД]] во надворешната политика, да ги исконбинираа употребата на воена сила и меѓународна поддршка и легимитет преку светските организации. Оваа теза за нов реалистички [[Вилсонизам]] на Фукујама е подробно објаснета во неговата книга ''America at the Crossroads: Democracy, Power, and the Neoconservative Legacy''.

== Припадност ==
* Во периодот помеѓу 2006 и 2008 година, Фукујама го советувал [[Моамер Гадафи]], како дел од консултантска фирма ''Monitor Group'' со седиште во Кембриџ.<ref>{{наведени вести|last=Pilkington|first=Ed|title=US firm Monitor Group admits mistakes over $3m Gaddafi deal|url=http://www.guardian.co.uk/world/2011/mar/04/monitor-group-us-libya-gaddafi|accessdate=25 March 2011|newspaper=Guardian|date=4 March 2011}}</ref>
* Во август 2005 година, Фукујама е еден од основачите на ''The American Interest'', списание посветено на широката тема ''"Америка во светот"''. Тој во моментов е претседател на редакцијата.<ref name=stanford/>
* Тој беше член на Одделот за политички науки при РАНД Корпорацијата во периодите 1979-1980, 1983-1989 и 1995 година до 1996 година. Тој сега е член на Одборот на доверители.<ref name=stanford/>
* Фукујама бил член на претседателскиот Совет за биоетика 2001-2004..<ref name=stanford/>
*Фукујама е соработник на Светската академија на уметноста и науката
* Фукујама е на Управниот комитет на [[Скутер Либи]] - ''Legal Defense Trust''<ref>{{наведени вести|url=http://www.nytimes.com/2006/02/03/politics/03libby.html?ex=1179201600&en=a11140c71ce36b81&ei=5070|title=Defense Fund Raises Money in Libby Case|date=2006-02-03|accessdate=2007-05-13|work=[[New York Times]] | first=Neil A. | last=Lewis}}</ref>  . Фукујама е долгогодишен пријател на Либи. Тие заедно во работеле во американскиот Стејт Департмент.
*Во текот на американските претседателските избори во 2008 година, Фукујама го поддржал кандидатот на демократите - [[Барак Обама]], кој победил на претседателските избори.<ref name=test>[http://www.smh.com.au/news/national/the-end-of-history--and-back-again/2008/05/26/1211653939213.html?page=fullpage The End of History, and Back Again], The [[Sydney Morning Herald]]. Посетено на 2008-05-27.</ref> 
* Фукујама е член на Одборот на советници за ''Pyle Center'' на североисточни азиски студии во ''National Bureau of Asian Research''.<ref>[http://www.nbr.org/research/group.aspx?id=fea49944-0fd2-4d0c-86d0-2bc059ac5a4d Pyle Center for Northeast Asian Studies], the [[National Bureau of Asian Research]].</ref>
* Фукујама е во управниот одбор на Global Financial Integrity.
* Фукујама е во извршниот одбор на Inter-American Dialogue.

== Дела ==

Само едно дело е објавено на македонски јазик и станува збор за [[Крајот на историјата и последниот човек]] (Култура, Скопје, 1994, превод на Драган Јакимовски, рецезија м-р [[Ѓорге Иванов]]), останатите дела се дадени во оригиналните имиња како што се издадени во [[САД]].

=== Книги ===
* ''Trust: The Social Virtues and the Creation of Prosperity.'' Free Press, 1995. 
* ''The Great Disruption: Human Nature and the Reconstitution of Social Order.'' Free Press, 1999. 
* ''Our Posthuman Future: Consequences of the Biotechnology Revolution.'' Farrar, Straus and Giroux, 2002. ([[Нашата постхумана иднина]])
* ''State-Building: Governance and World Order in the 21st Century.'' Cornell University Press, 2004.
* ''America at the Crossroads: Democracy, Power, and the Neoconservative Legacy'' (Yale University Press, 2006). 
* ''After the Neo Cons: Where the Right went Wrong''. Profile Books, 2006. (N.B. Published in the US as ''America at the Crossroads'')
* ''Falling Behind: Explaining the Development Gap between Latin America and the United States'', ed. (Oxford University Press, 2008).
* The Origins of Political Order <ref name="NYT 7 March 2011">{{наведени вести|title=From ‘End of History’ Author, a Look at the Beginning and Middle|url=http://www.nytimes.com/2011/03/08/science/08fukuyama.html|accessdate=7 March 2011|newspaper=[[New York Times]]|date=7 March 2011}}</ref>

=== Есеи ===
* [http://www.wesjones.com/fukuyama.htm Human Nature and the Reconstruction of Social Order]
* Women and the Evolution of World Politics, Foreign Affairs October 1998
* Immigrants and Family Values, The Immigration Reader 1998. 
* [http://www.imf.org/external/pubs/ft/seminar/1999/reforms/fukuyama.htm Social capital and civil society], paper prepared for delivery at the IMF Conference on Second Generation Reforms, 1 октомври 1999
* [http://www.findarticles.com/p/articles/mi_m2751/is_76/ai_n6127311 The neoconservative moment] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20071211231443/http://findarticles.com/p/articles/mi_m2751/is_76/ai_n6127311 |date=2007-12-11 }}, ''The National Interest'', Summer 2004
* [http://www.nytimes.com/2006/02/19/magazine/neo.html?ex=1298005200&en=4126fa38fefd80de&ei=5090&partner=rssuserland&emc=rss After neoconservatism], ''The New York Times Magazine'', 19 февруари 2006
* [http://www.nytimes.com/2006/03/14/books/14kaku.html?ex=1299992400&en=9af0b4a959ee28ac&ei=5090&partner=rssuserland&emc=rss Supporter's voice now turns on Bush], ''The New York Times Magazine'', 14 март 2006
* [http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/1017997511.html?dids=1017997511:1017997511&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Apr+9%2C+2006&author=Francis+Fukuyama&pub=Los+Angeles+Times&edition=&startpage=M.1&desc=Why+shouldn%27t+I+change+my+mind%3F Why shouldn't I change my mind?] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20101023135356/http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/1017997511.html?dids=1017997511:1017997511&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Apr+9%2C+2006&author=Francis+Fukuyama&pub=Los+Angeles+Times&edition=&startpage=M.1&desc=Why+shouldn%27t+I+change+my+mind%3F |date=2010-10-23 }}, ''Los Angeles Times'', 9 април 2006
* [http://www.newsweek.com/id/162401/output/print The Fall of America, Inc.] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090814031935/http://www.newsweek.com/id/162401/output/print |date=2009-08-14 }} ''Newsweek'', 13 октомври 2008
* [http://www.nbr.org/publications/element.aspx?id=330 Pursuing Security in a Dynamic Northeast Asia] ''Asia Policy'' January 2007
* [http://www.the-american-interest.com/article-bd.cfm?piece=906 Left Out] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20101227091634/http://www.the-american-interest.com/article-bd.cfm?piece=906 |date=2010-12-27 }}, ''The American Interest'', January 2011
* [http://www.foreignaffairs.com/articles/136782/francis-fukuyama/the-future-of-history  The Future of History; Can Liberal Democracy Survive the Decline of the Middle Class?], ''Foreign Affairs'', January/February 2012

== Извори и белешки ==
<references/>

== Надворешни врски ==
{{Commons|Francis Fukuyama}}
* [http://www.youtube.com/watch?v=Gc_EZWUHBkgThe Origins of the State: China and India]
* [http://www.youtube.com/watch?v=-jXMg6lXH5Q(What Kind of Superpower Will China Be?]
* Francis Fukuyama's [http://www.sais-jhu.edu/faculty/fukuyama home page] at Johns Hopkins University
* [http://www.marxist.com/islam-america-friends-foes-4.htm Islam and America... Friends or Foes?]
* [http://www.booktv.org/ram/feature/0306/arc_btv030506_4.ram C-SPAN ''In Depth''] Three-hour video interview. 5 март 2006
* [http://www.booknotes.org/Transcript/?ProgramID=1088 ''Booknotes'' interview with Fukuyama on ''The End of History and the Last Man'', 9 февруари 1992] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20091216031418/http://www.booknotes.org/Transcript/?ProgramID=1088 |date=2009-12-16 }}
* [http://info.anu.edu.au/Discover_ANU/News_and_Events/Public_Lectures/_Francis_Fukuyama.asp ANU Public Lecture Series] MP3 of a public lecture by Fukuyama titled ''The Missing Dimension of Stateness'' delivered at The Australian National University, 15 декември 2006
* [http://www.rand.org/pubs/monograph_reports/MR1139/index.html RAND Corporation - Information and Biological Revolutions: Global Governance Challenges - Summary of a Study Group] by Francis Fukuyama and Caroline S. Wagner
* [http://www.nickbostrom.com/papers/dangerous.html Nick Bostrom's rebuttal of Fukuyama's views on biotechnology]
* [http://www.sais-jhu.edu/faculty/fukuyama/Biography.html Biography from Francis Fukuyama's website] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120204045030/http://www.sais-jhu.edu/faculty/fukuyama/Biography.html |date=2012-02-04 }}
* Danny Postel. [http://www.opendemocracy.net/debates/article-3-117-2190.jsp ''Fukuyama’s moment: a neocon schism opens''] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20071014010805/http://opendemocracy.net/debates/article-3-117-2190.jsp |date=2007-10-14 }}
* [http://radio.nationalreview.com/betweenthecovers/post/?q=MmI2N2RmNTNmYjgwOWE1MjRlOWY3NzRhYzQ4YTQ4MWQ= Audio interview with National Review Online] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120209171034/http://radio.nationalreview.com/betweenthecovers/post/?q=MmI2N2RmNTNmYjgwOWE1MjRlOWY3NzRhYzQ4YTQ4MWQ= |date=2012-02-09 }}
* [http://rightweb.irc-online.org/profile/1156 ''RightWeb'' profile of Francis Fukuyama]
* [http://news.scotsman.com/international.cfm?id=266122006 Against war in Iraq]
* [http://www.abc.net.au/rn/talks/lnl/s1615135.htm Interview on ABC Radio Late Night Live] Fukuyama discusses ''After the Neo-Cons: America at the Crossroads'' Broadcast 12 април 2006
* [http://meaningoflife.tv/video.php?speaker=fukuyama&topic=complete Robert Wright (journalist) interviews Francis Fukuyama (meaningoflife.tv)]
* [http://www.sabanciuniv.edu/do/eng/PodCast/files/podcast20.mp3 Sabancı University School of Languages Podcasts: The End of History? Lecture by Ayhan Akman, The Faculty of Arts and Social Sciences] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20100614132854/http://www.sabanciuniv.edu/do/eng/PodCast/files/podcast20.mp3 |date=2010-06-14 }}
* [http://bloggingheads.tv/search/?participant1=Fukuyama,%20Francis Video interviews and conversations with Fukuyama] on BloggingHeads.tv
* [http://www.bbc.co.uk/worldservice/specials/1246_the_forum/page16.shtml Audio: Francis Fukuyama in conversation on the BBC World Service discussion show] The Forum (BBC World Service)|''The Forum''

{{Нормативна контрола}}

[[Категорија:Френсис Фукујама]]
[[Категорија:Апсолвенти на Харвард]]
[[Категорија:Апсолвенти на универзитетот „Корнел“]]
[[Категорија:Живи луѓе]]
[[Категорија:Родени во 1952 година]]