Преглед на кодот на Урбино

{{Infobox Italian comune
| name                = Урбино
| official_name       = Општина Урбино
| native_name         = 
| image_skyline       = Urbino dalla Strada Rossa.jpg
| imagesize           = 
| image_alt           = 
| image_caption       = Урбино
| image_shield        = Urbino-Stemma.svg
| shield_alt          = 
| image_map           = 
| map_alt             = 
| map_caption         = 
| pushpin_label_position = 
| pushpin_map_alt     = 
| coordinates         = {{coord|43|43|N|12|38|E|display=inline,title}}
| coordinates_footnotes = 
| region              = [[Марке]]
| province            = [[Пезаро и Урбино]] (PU)
| frazioni            = Ca' Mazzasette, Canavaccio, Castelcavallino, La Torre, Mazzaferro, Pieve di Cagna, San Marino, Schieti, Scotaneto, Trasanni
| mayor_party         =
| mayor               = Маурицио Гамбини 
| area_footnotes      = 
| area_total_km2      = 226.50
| population_footnotes = 
| population_total    = 14786
| population_as_of    = 30-4-2017
| pop_density_footnotes = 
| population_demonym  = Урбинати
| elevation_footnotes = 
| elevation_m         = 451
| twin1               = 
| twin1_country       = 
| saint               = Свети Кресцентин
| day                 = Јуни 1
| postal_code         = 61029
| area_code           = 0722
| website             = {{official website|http://www.comune.urbino.ps.it}}
| footnotes           = 
}}
{{Infobox UNESCO World Heritage Site
| WHS         = Историскиот центар на Урбино
| Image       = Chiesa San Bernardino (Urbino).jpg
| Caption     = Црквата Сан Бернардино во близина на Урбино
| Criteria    = Културно: ii, iv
| ID          = 828
| Year        = 1998
| Area        = 29.23 ha
| Buffer_zone = 3,608.5 ha
}}
'''Урбино''' ({{Lang-it|Urbino}}) е познат мал град во централна [[Италија]]. Градот е трет по големина град во областа Пезаро и Урбино во италијанската провинција [[Марке]].

Градот Урбино е многу познат по неговата извонредна стара архитектура и богатото [[културно наследство]]. За време [[Ренесанса|на ренесансата]], градот доживеал ненадеен подем. Најважните ренесансни владетели на Урбино биле [[Федерико да Монтефелтро]] (1422 – 1482) и неговиот син [[Гвидобалдо да Монтефелтро]] (1472 – 1508). Сето ова довело до тоа Урбино да се најде на листата на [[Светско наследство на УНЕСКО|светското културно наследство]] [[УНЕСКО|на УНЕСКО]].

Градот има и многу стар универзитет во  [[1564|1564 година]].

== Географија ==
Градот Урбино се наоѓа во централниот дел на [[Италија]], во областа на североисточните [[Апенини]]. [[Јадранско Море|Јадранското Море]] се наоѓа на само 25 километри источно, каде што се наоѓа градот [[Пезаро]], центарот на дадената област и првиот поголем град Урбино. Градот се наоѓа на многу активен терен, што дополнително го прави поинтересен и поживописен.

== Историја ==
[[Податотека:Urbino-vicoli01.jpg|лево|мини|331x331пкс| Многу стрмна улици во Урбино]]
Малиот град на [[Римско Царство|Римската империја]] ''Urvinum Mataurense'' ([[Латински јазик|лат.]] „мал град на реката Матаурус“) станал важна тврдина за време на готските војни во [[6 век]]. [[Готи]]те го зазеле градот [[538|во 538 година]]. На крајот на [[12 век|12]] или почетокот на [[13 век]], Урбино станал сопственост на благородното семејство [[Монтефелтро]]. Граѓаните се бунеле против него во  [[1228|1228 година]], потпомогнати од блискиот [[Римини]], но до [[1234]] бунтот бил потиснат. Во неколку вековите потоа, благодарение на положбата како административен центар, Урбино добил голем број прекрасни палати и цркви, а градот бил и културно-уметнички центар. Во [[17 век|17]] [[17 век|век]], градот ја изгубил својата независност и почнал да опаѓа. До денес, Урбино не ја вратил својата поранешна слава, но во последните децении повторно заживеал како првокласен туристички центар во [[Италија]].

== Географија ==
Целата територија на Урбино е класифицирана како област од  средно-висок сеизмички ризик. Во базата на податоци за земјотреси елаборирана од Националниот институт за геофизика и вулканологија, пријавени биле 65 потреси во општината  помеѓу 26 март 1511 и 26 март 1998 година.

== Популација ==
Според резултатите од пописот на населението во 2011 година, во општината живееле 15.501 жител.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://dati.istat.it/Index.aspx|title=Statistiche I.Stat|last=|first=|date=28 декември 2012|work=|publisher=ISTAT|accessdate=|coauthors=}}</ref>
{| class="wikitable"
|+Демографија
![[1931]]
![[1936]]
![[1951]]
![[1961]]
![[1971]]
![[1981]]
![[1991]]
![[2001]]
![[2011]]
|-
|20 772
|22 248
|22 986
|18 874
|16 236
|15 917
|15 114
|15 270
|15 501
|}
Денес, Урбино има над 15.000 жители (третиот по големина град во областа), главно [[Италијанци]]. Ова е значително помалку од некогашниот број жители.

== Градски знаменитости ==
[[Податотека:03_Dvoriste_Vojvodske_palate_VR.jpg|мини|250x250пкс| Атриум [[Војводската палата, Урбино|на војводската палата во Урбино]] и скулптурата ''Елиптична колона'' од британскиот уметник Тони Крег, 2017 година]]
Благодарение на фактот дека Урбино бил слабо развиен и помалку значаен отколку во претходните векови, градот е целосно зачуван - и улиците и плоштадите и фасадите и внатрешноста на зградите. Денес, Урбино е вистински „музеј на отворено“:

* [[Војводската палата, Урбино|Војводата палата]]: Резиденцијата на војводите од Урбино е најважниот архитектонски споменик во градот. Изграден бил за време на владеењето на Федерико де Монтефелтре. Познато е дека работите биле започнати на темелите на постарата тврдина, според дизајните на фирентинскиот архитект Маса ди Бартоломео. Меѓутоа, набрзо главната улога ја презел Лучијано Лаурана (познат и како Лусијан Мартинов Врањанин), архитект роден во градот Врана во близина на [[Задар]]. По неговото заминување од Урбино, работата на замокот ја продолжил Франческо ди Џорџо Мартини од Сиена, архитект, инженер, сликар, скулптор и теоретичар на архитектурата. Во 20 век, зградата се користела за работа на локалните власти. Подоцна била претворена во музеј на антиквитети и архив на уметнички дела. Денес во него се сместени делата на Паоло Учело, Пјеро дела Франческо, Педро Беругете, Јустус ван Гент, Џовани Санти, [[Рафаело Санти|Рафаел Санти]], [[Тицијан|Тицијан Вечели]] и многу други уметници.
* Катедралата се урнала во 1801 година. Зачуван е само еден дел од неа (сакристијата). На готската црква Свети Доменик има репрезентативен релјеф од Лука дела Роби од 1449 година.

== Познати личности ==

* [[Донато Браманте]], [[Ренесанса|ренесансен]] архитект
* [[Рафаело Санти|Рафаел Санти]], ренесансен сликар
* [[Валентино Роси]], мотоциклистички ас

== Градови партнери ==

* {{Знамеикона|Русија}} [[Казањ]]
* {{Знамеикона|Франција}} [[Блоа]]
* {{Знамеикона|Франција}} [[Генган]]

== Галерија ==

<gallery>
Податотека:Panorama of Urbino.jpg|Панорама на Урбино
Податотека:01 Urbino VR.jpg|Урбино со Војводската палата и катедралата
Податотека:Urbino-palazzo ducale02.jpg|Дворот на војводската палата
Податотека:Chiesa San Bernardino (Urbino).jpg|Црквата Свети Бернанрдино во околината на Урбино
</gallery>

== Надворешни врски ==

* {{Матична|http://www.comune.urbino.ps.it/}}
* [https://web.archive.org/web/20070105091827/http://www.kleio.org/treffpunkt/buch2-16b.htm Батиста Сфорца, војвоткиња Урбина]

== Наводи ==
{{наводи}}

[[Категорија:Светско наследство во Италија]]
[[Категорија:Марке]]
[[Категорија:Градови во Италија]]
[[Категорија:Градови во Марке]]