Преглед на кодот на Бромид

{{Chembox
|ImageFileL1 = Br-.svg
|ImageSizeL1 = 50px
|ImageFileR1 = Bromide ion.svg
|ImageSizeR1 = 60px
|Verifiedfields = changed
|Watchedfields = changed
|verifiedrevid = 458436846
|SystematicName = бромид<ref>{{нмс|title = Bromide – PubChem Public Chemical Database|url = https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/summary/summary.cgi?cid=259|work = The PubChem Project|location = USA|publisher = National Center for Biotechnology Information|url-status = live|archive-url = https://web.archive.org/web/20121103072332/https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/summary/summary.cgi?cid=259|archive-date = 3 ноември 2012}}</ref>
|Section1={{Chembox Identifiers
|CASNo_Ref = {{cascite|correct|CAS}}
|CASNo = 24959-67-9
|UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}}
|UNII = 952902IX06
|PubChem = 259
|ChemSpiderID = 254
|ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}}
|KEGG = C01324
|KEGG_Ref = {{keggcite|changed|kegg}}
|ChEBI_Ref = {{ebicite|correct|EBI}}
|ChEBI = 15858
|ChEMBL = 11685
|ChEMBL_Ref = {{ebicite|correct|EBI}}
|Beilstein = 3587179
|Gmelin = 14908
|SMILES = [Br-]
|StdInChI = 1S/BrH/h1H/p-1
|StdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}}
|StdInChIKey = CPELXLSAUQHCOX-UHFFFAOYSA-M
|StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}}
}}
|Section2={{Chembox Properties
|Formula = Br<sup>−</sup>
|MolarMass = 79.904&nbsp;g·mol<sup>−1</sup>
|ConjugateAcid = [[бромоводород]]
}}
|Section6={{Chembox Pharmacology
|ATCCode_prefix = N05
|ATCCode_suffix = CM11
|HalfLife = 12 д}}
|Section5={{Chembox Thermochemistry
|DeltaHf = −121&nbsp;kJ·mol<sup>−1</sup><ref name=b1>{{наведена книга| last= Zumdahl |first=Steven S.|title =Chemical Principles |edition=6 | publisher = Houghton Mifflin | year = 2009| isbn = 978-0-618-94690-7}}</ref>
|Entropy = 82&nbsp;J·mol<sup>−1</sup>·K<sup>−1</sup><ref name=b1/>
}}
|Section8={{Chembox Related
|OtherAnions = [[флуорид]]<br />
[[хлорид]]<br />
[[јодид]]
}}
}}

'''Бромид''' — негативно наелектризиран [[јон]] ('''Br<sup>−</sup>''') на елементот [[бром]], припадник на [[халогени]]те. Хемиските соединенија наречени '''бромиди''' се безбојни. Наоѓаат многу практични примени како [[антиконвулзив]]и, огноотпорни материјали, и вапсила на клетки.<ref>{{наведено списание |doi=10.1038/nchem.1361|title=Ambiguous bromine|year=2012|last1=Rattley|first1=Matt|journal=Nature Chemistry|volume=4|issue=6|page=512|pmid=22614389|bibcode=2012NatCh...4..512R}}</ref>  Иако е ретко, долготрајното внесување на бромиди предизвикува бромизам, синдром со повеќе невролошки симптоми. Долготрајната изложеност може да предизвика и исфрлање на кожата. Бромидниот јон има [[јонски полупречник]] од 196&nbsp;[[пикометар|пм]].<ref>{{наведено списание|title=Revised effective ionic radii and systematic studies of interatomic distances in halides and chalcogenides |journal=Acta Crystallographica A |date=1976 |volume=32 |pages=751–767 |doi=10.1107/s0567739476001551|last1=Shannon |first1=R. D. |issue=5 }}</ref>

==Застапеност во природата==
Бромидот е присутен во типичната [[морска вода]] (35&nbsp;[[соленост|ПЕС]]) во концентрација од околу 65&nbsp;мг/л, што изнесува 0,2&nbsp;% од сите растворени [[соли]]. Морската храна и длабокоморските растенија бично имаат повеќе бромид отколку копнената грана. Најчест бромиден минерал е [[бромаргирит]]от (кристално сребро бромид), но сепак е многу редок. Покрај среброто, бромот се содржи и во минерали смешан со жива и бакар.<ref>{{нмс|url=https://www.mindat.org|title=Mindat.org - Mines, Minerals and More|website=www.mindat.org|access-date=29 април 2018|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20010302042623/https://www.mindat.org/|archive-date=2 март 2001}}</ref>

==Образување и реакции на бромидот==
===Дисоцијација на бромидните соли===
Бромидните соли [[алкален метал|алкалните]], [[земноалкален метал|земноалкалните]] и многу други метали се раствораат во вода (па дури и некои алкохоли и естри) и даваат бромидни јони. Класичен случај е натриум бромидот, кој наполно се дисоцира во вода:
:NaBr  →  Na<sup>+</sup>  +  Br<sup>−</sup>

Бромоводородот, кој е [[двоатомска молекула]], добива солни својства во допир со вода, давајќи јонски раствор наречен [[хипобромна киселина]]. Процесот употресно може да се опише како образување на хидрониумска сол на бромидот:
:HBr + H<sub>2</sub>O → H<sub>3</sub>O<sup>+</sup> + Br<sup>−</sup>

===Хидролиза на бромот===
Бромот лесно реагира со вода, т.е. претрпува [[хидролиза]]:			
:Br<sub>2</sub> + H<sub>2</sub>O → HOBr + HBr

Ова образува [[хипоброместа киселина]] (HOBr) и [[хипобромна киселина]] (HBr во вода). Растворот е наречен „[[бромна вода]]“. Хидролизата на бромот е поповолна во присуство на [[база (хемија)|база]], како на пример [[натриум хидроксид]]:

:Br<sub>2</sub> + NaOH → NaOBr  + NaBr
Оваа реакција е аналогна на производството на [[белило]], каде хлорот се раствора во присуство на натриум хидроксид.<ref>Chemistry of the Elements, N. N. Greenwood, A. Earnshaw, Elsevier, 2012, pp 789</ref>

===Оксидација на бромот===
Бромиден јон можеме да го испитаме додавајќи оксидатор. Едн метода користи разредена [[азотна киселина]] (HNO<sub>3</sub>).

Методата на Балард и Левиг може да послужи за вадење на бром од морска вода и извесни расоли. На пример, кога се испитува концентрација на бромиди се додава хлор, кој дава бром (Br<sub>2</sub>):<ref>{{наведено списание |last1 = Magazinovic |first1 = Rodney S. |last2 = Nicholson |first2 = Brenton C. |last3 = Mulcahy |first3 = Dennis E. |last4 = Davey |first4 = David E. |date = 2004 |title = Bromide levels in natural waters: its relationship to levels of both chloride and total dissolved solids and the implications for water treatment |url = https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0045653504003935 |journal = Chemosphere |language = en |volume = 57 |issue = 4 |pages = 329–335 |doi = 10.1016/j.chemosphere.2004.04.056 |pmid = 15312731 |bibcode = 2004Chmsp..57..329M |access-date = 7 март 2021 |archive-date = 25 мај 2021 |archive-url =https://web.archive.org/web/20210525180633/https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0045653504003935 |url-status = live}}</ref>
:Cl<sub>2</sub> + 2&nbsp;Br<sup>−</sup>  → 2&nbsp;Cl<sup>−</sup> + Br<sub>2</sub>

==Примена==
Главната стопанска вредност на бромидот е во производството органобромни соединенија, кои се прилично специјализирани. Органобромните соединенија претежно се користат како огноотпорници, но дури и ова е спорна тема. Се произведуваат многу метални бромиди како [[литиум бромид|LiBr]], [[натриум бромид|NaBr]], [[амониум бромид|NH<sub>4</sub>Br]], [[бакар(I) бромид|CuBr]], [[цинк(II) бромид|ZnBr<sub>2</sub>]] и [[алуминиум трибромид|AlBr<sub>3</sub>]]. Претходно служел како сотојка во развивањето на фотографски филм, чија вредност опаѓа, а се користи и во [[течност за дупчење|течности за дупчење]], кои бараат општонаменски густи соединенија и затоа таму има мала вредност.<ref>{{Ullmann |doi=10.1002/14356007.a04_405|title=Bromine Compounds|last1=Dagani|first1=Michael J.|last2=Barda|first2=Henry J.|last3=Benya|first3=Theodore J.|last4=Sanders|first4=David C.|isbn=3527306730}}</ref>

==Биохемија==
Бромидот ретко се споменува во биохемиски контекст. Некои ензими користат бромин како супстрат или кофактор.

===Супстрат===
Бромопероксидазните ензими користат бромид (обично во морска вода) за да создадат електрофилни броминирачки агенси. Со овој процес се добиваат стотици органобромни соединенија. Значаен пример е бромоформот, од кој по овој пат се поизведуваат илјадници тони годишно. Старинското ваписло [[пурпур]] се добива со слични ензимски реакции.<ref>{{наведено списание|first=Gordon W. |last=Gribble |title=The diversity of naturally occurring organobromine compounds |journal=Chemical Society Reviews |date=1999 |volume=28 |issue=5 |pages=335–346 |doi=10.1039/a900201d}}</ref>

===Кофактор===
Бромидот е неопходен [[кофактор (биохемија)|кофактор]] во периксидирачката катализа на сулфониминските вмрежувања во колагенот IV. Оваа [[посттранслациска измена]] се јавува кај сите животни, а бромот е неопходен [[расеан елемент|микроелемент]] за човекот.<ref name="pmid24906154">{{наведено списание |last1 = McCall |first1 = A. Scott |last2 = Cummings |first2 = Christopher F. |last3 = Bhave |first3 = Gautam |last4 = Vanacore |first4 = Roberto |last5 = Page-McCaw |first5 = Andrea |last6 = Hudson |first6 = Billy G. |title = Bromine Is an Essential Trace Element for Assembly of Collagen IV Scaffolds in Tissue Development and Architecture |url= |journal = Cell |language = en |volume = 157 |issue = 6 |pages = 1380–1392 |year = 2014 |doi = 10.1016/j.cell.2014.05.009 |pmc = 4144415 |pmid = 24906154}}</ref>

На [[еозинофил]]ите им е потребен бромин за да се борат против повеќеклеточни паразити. [[Хипобромид]]от се произведува преку еозинофилска пероксидаза, ензим кој може да користи хлорид, но претпочита бромид.<ref>
{{наведено списание |last1 = Mayeno |first1 = Arthur N. |last2 = Curran |first2 = A. Jane |last3 = Roberts |first3 = Robert L. |last4 = Foote |first4 = Christopher S. |date = 5 април 1989 |title = Eosinophils Preferentially Use Bromide to Generate Halogenating Agents |journal = Journal of Biological Chemistry |volume = 264 |issue = 10 |pages = 5660–5668 |doi = 10.1016/s0021-9258(18)83599-2 |issn = 0021-9258 |pmid = 2538427|doi-access = free}}</ref>

Испитано е дека просечната концентрација на бромид во човечката крв во Квинсленд, Австралија изнесува {{вред|5.3|1.4|u=мг/л}}, и истата се разликува со староста и полот.<ref>{{наведено списание|pmid=9602940|year=1998|last1=Olszowy|first1=HA|last2=Rossiter|first2=J|last3=Hegarty|first3=J|last4=Geoghegan|first4=P|title=Background levels of bromide in human blood|volume=22|issue=3|pages=225–30|journal=Journal of Analytical Toxicology|doi=10.1093/jat/22.3.225|doi-access=free}}</ref> Многу повисоки количини укажуваат на изложеност на броминирани хемикалии. Се среќава и во морската храна.

== Наводи ==
{{наводи}}

== Надворешни врски ==
{{рвр|Bromides}}
* [https://www.britannica.com/science/bromide Бромид] — Енциклопедија Британика {{en}}

{{Бромиди}}
{{Соединенија со едноатомски анјон}}
{{Нормативна контрола}}

[[Категорија:Бромиди|Ψ]]
[[Категорија:Анјони]]
[[Категорија:Заминувачки групи]]