Хидроелектрана Јаруга
Хидроелектрана Јаргуа — хидроелектричната централа на реката Крка, кој се наоѓа во Шибенско-книнската жупанија, во централна Далмација, Хрватска.
Јаруга е една од најстарите погони за производство на електрична енергија во светот. Неговата сегашна локација датира од 1903 година,[1][2] кога е преселена од блиската оригинална централа Јаруга изградена во 1895 година.[3][4]
Историја[уреди | уреди извор]
Најстарата електрана Јаруга бил првииот електроенергетски систем со наизменична струја (AC) во Хрватска. Таа била дизајнирана да ги напојува уличните светла во Шибеник, што го прави првиот град во светот со улични светла напојувани од повеќефазен систем на наизменична струја (AC).
Во 1893 година, градоначалникот на Шибеник Анте Шупук и Вјекослав Мајхснер започнале бизнис и добиле лиценца за користење на водите на реката Крка, а во 1894 година добиле дозвола за поставување електрични водови на општинскиот имот со цел да започнат со осветлување на улиците со електрична енергија. Изградбата на Јаруга започнала во 1894 година и траела 16 месеци.[5]
Двата генератори (42 Hz, 550 kW) и трансформаторите биле произведени и инсталирани од унгарската компанија Ганц. Далноводот од електраната до градот Шибеник бил 11 км долг на дрвени кули, а општинската дистрибутивна мрежа 3000V/110 V вклучувала шест трансформаторски станици.[5][6] Оригиналниот систем Јаруга обезбедувал 340 улични светла и некои електрифицирани куќи во Шибеник.
Хрватска пошта отпечатила поштенски марки во чест на оваа електрана во 1995 година.[5]
Три години откако била изградена првата Јаруга, започнала изградбата на втората хидроцентрала Јаруга на сегашната локација. Завршена е во 1903 година кога нејзиниот капацитет бил 6MW.[6]
Од нејзината изградба, сегашната Јаруга е обновена во 1916, 1937, 1970, 1995 и 2008 година, но основниот концепт на централата е задржан. Во 1936 година бил инсталиран втор генератор кој го зголеми капацитетот на 5,6 MW.[6]
Фаќање и капацитет[уреди | уреди извор]
Реката Крка се издигнува под травертинската бариера на водопадот Тополје во близина на градот Книн. Вкупната должина на реката Крка, од изворот до крајот на Јадранското Море кај Скрадин е 56 км. Вкупната сливна област Крка е 2427 км2, од кои 142 км2 се вклучени во националниот парк Крка.
По својот тек, Крка прима голем број важни притоки. Некои големи меѓу нив се Крчиќ, Косовачица, Орашница, Бутишница, Миљацка, Чикола, Гпдуча и Ривна. Хидроелектраната Јаруга е последната од петте хидроцентрали во сливот Крка, од нејзиниот извор до морето. Висовачко Езеро е низводно од водопадот, а езерата Крка и Прокљанско се под влијание на морските задни води.
Ова е типична проточна постројка, без можност за регулирање на водата. Вкупниот инсталиран капацитет е 5,4 MW и просечното годишно производство 35 GWh.[2] Тоа е мала централа што се однесува и на капацитетот и на годишното производство. Исто така, најважната употреба е напојување или давање енергија на паркот.
Хидроцентрали сливни на реката Крка[уреди | уреди извор]
- Хидроелектрана Голубиќ
- Мала хидроелектрана Крчиќ
- Хидроелектрана Миљацка
- Хидроелектрана Рошки Слап
- Хидроелектрана Јаруга
Поврзано[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „Архивиран примерок“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2014-08-21. Посетено на 2014-08-20.
- ↑ 2,0 2,1 „HE na Krki - Krka River Hydro Power Plants“. Hydroelectric Power Plants in Croatia. HEP. Архивирано од изворникот на 2009-10-05. Посетено на 2010-04-03.CS1-одржување: бот: непознат статус на изворната URL (link). Hydroelectric Power Plants in Croatia. HEP. Archived from the original Архивирано на 5 октомври 2009 г. on 2009-10-05. Retrieved 2010-04-03.
- ↑ Marko Delimar; Josip Moser; Aleksandar Szabo (2007-08-03). „First AC Power Systems in Croatia“. 2007 IEEE Conference on the History of Electric Power Schedule/Program. IEEE. Архивирано од изворникот на 2008-05-06. Посетено на 2010-04-03.
Marko Delimar; Josip Moser; Aleksandar Szabo (August 2007). „First AC Power Systems in Croatia“. Croatian Scientific Bibliography - Bibliographic record number: 342396. - ↑ Marko Delimar; Aleksandar Szabo; Luka Lugarić (September 2007). „First Integrated Electric Power System in Croatia“. Croatian Scientific Bibliography - Bibliographic record number: 305497.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 „HP: Marka br: 153 100 GODINA OD GRADNJE HIDROELEKTRANE“. Croatian Post. Архивирано од изворникот на 2011-06-14. Посетено на 2010-04-03.CS1-одржување: бот: непознат статус на изворната URL (link) (in Croatian). Croatian Post. Archived from the original Архивирано на 14 јуни 2011 г. on 2011-06-14. Retrieved 2010-04-03.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 „HEP Proizvodnja - history“. HEP. Архивирано од изворникот на 2007-06-03. Посетено на 2010-04-03."HEP Proizvodnja - history" Архивирано на 3 јуни 2007 г. (in Croatian). HEP. Retrieved 2010-04-03.