Прејди на содржината

Тупак Шакур

Од Википедија — слободната енциклопедија
Тупак Шакур
Слика од пасошот, 1995
Роден(а)Лезан Париш Крукс
јуни 16, 1971(1971-06-16)
Менхетен, Њујорк, САД
Починал(а)септември 13, 1996(1996-09-13) (возр. 25)
Лас Вегас, Невада, САД
Причина за смртУбиство (прострелни рани)
Образование
Занимање
  • рапер
  • текстописец
  • глумец
  • активист
  • поет
Активен период1989–1996
СопружникКејша Морис (в. 1995; поништен 1996)
Родители
Роднини
НаградиЦелосен список
Потпис
Tupac Shakur

Тупак Амару Шакур, роден како Лезан Париш Крукс (на англиски: Lesane Parish Crooks; 16 јуни, 1971 - 13 септември 1996), познат по неговите уметничи имиња Тупак (или едноставно Пак) и Mакавели — американски рапер и глумец. Тој се смета за еден од најголемите и највлијателните рапери на сите времиња[1][2][3][4] Академиците го сметаат за еден од највлијателните музички уметници на 20 век и истакнат политички активист за Црна Америка.[5][6] Покрај музичката кариера, Шакур пишувал и поезија и глумел во филмови. Шакур е меѓу најпродаваните музички изведувачи, има продадено повеќе од 75 милиони плочи ширум светот.[7] Неговата лирска содржина е забележана за решавање на социјалната неправда, политичките прашања и маргинализацијата на другите Афроамериканци,[8][9] но тој исто така претставувал синоним за гангста рап и насилни стихови.

Шакур бил роден во Њујорк од родители кои биле политички активисти и членови на партијата на Црните Пантери. Израснат од неговата мајка, Афени Шакур, тој се преселил во Балтимор во 1984 година и во заливот на Сан Франциско во 1988 година. Со објавувањето на неговиот деби албум 2Pacalypse Now во 1991 година, тој станал централна фигура во хип-хопот на Западниот брег за неговиот свесен рап и политички рап текстови.[10][11] Шакур постигнал понатамошен критички и комерцијален мултиплатинумски успех со неговите последователни албуми Strictly 4 My N.I.G.G.A.Z... (1993) и Me Against the World (1995).[12] Неговиот албум со Diamond сертифициран All Eyez on Me (1996), првиот двократен албум во историјата на хип-хопот, ги напуштил неговите интроспективни текстови за испарливиот гангста рап. Покрај неговата музичка кариера, Шакур играл улоги во Juice (1992), Poetic Justice (1993), Above the Rim (1994), Bullet (1996), Gridlock'd (1997), and Gang Related (1997). Најзначајните песни на Шакур ги вклучуваат "California Love," "Changes," "Dear Mama," "Hail Mary," "Keep Ya Head Up," "Hit 'Em Up," "Ambitionz az a Ridah," "All Eyez on Me," "Ghetto Gospel," "Do for Love," "So Many Tears," "To Live & Die in L.A.," "How Do U Want It," "2 of Amerikaz Most Wanted," "Brenda's Got a Baby" и "I Get Around." Покрај неговата соло кариера, Шакур бил дел од групата Thug Life и соработувал со уметници како Снуп Дог, Др. Дре и Outlawz.

За време на подоцнежниот дел од неговата кариера, Шакур бил застрелан пет пати во фоајето на едно студио за снимање во Њујорк и доживеал правни проблеми, вклучително и затворање. Тој отслужил осум месеци затвор поради обвиненијата за сексуална злоупотреба, но бил ослободен во очекување на жалба на неговата пресуда во 1995 година. По неговото ослободување, тој потпишал со етикетата на Марион „Суге“ Најт Death Row Records и станал силно вклучен во растечкото ривалство на хип хопот помеѓу Источен брег-Западен брег.[13] На 7 септември 1996 година, Шакур бил застрелан четири пати од неидентификуван напаѓач преку пукање со автомобил во Лас Вегас; тој починал шест дена подоцна. По неговото убиство, The Notorious B.I.G. најпрво бил сметан за осомничен поради нивната јавна расправија; тој, исто така, бил убиен во друго пукање со автомобил шест месеци подоцна, во март 1997 година, додека бил во посета на Лос Анџелес.[14][15] На 22 септември 1996 година, во џамијата Мерјам бил свикан мировен самит од страна на Луис Фаракан како одговор на неговиот атентат.[16]

Двојниот постхумен албум Greatest Hits (1998) на Шакур е едно од неговите две изданија - и еден од само деветте хип хоп албуми, кои добиле сертификат Diamond во САД.[17] Од смртта на Шакур биле издадени уште пет албуми, вклучувајќи го и неговиот постхумен албум The Don Killuminati: The 7 Day Theory (1996)[18] под неговото уметничко име Макавели, а сите се сертифицирани како мултиплатинум во САД.[19] Во 2002 година, Шакур бил примен во Хип-хоп Куќата на славните.[20] Во 2017 година, тој бил примен во Куќата на Славните на Рокенролот.[21] Ролинг стоун го рангирал Шакур меѓу 100-те најголеми уметници на сите времиња.[22] Во 2023 година, тој бил награден со постхумна ѕвезда на Булеварот на славните во Холивуд.[23] Неговото влијание во музиката, активизмот, пишувањето песни и другите области на културата е предмет на академски студии.[24][25]

Ран живот

[уреди | уреди извор]
Птичја перспектива на Њујорк, гледајќи на север од 96-та улица, по Втората авенија, кон Источен Харлем. Прегледот на раскрсницата е улица 97.
Источен Харлем, населба во Њујорк каде што е роден Шакур

Тупак Амару Шакур е роден во Источен Харлем, дел од Менхетн во Њујорк на 16 јуни 1971 година[26][27][28][29] како Лезан Париш Крукс[30][31][32][33]. Бил крстен по Тупак Амару II, перуански револуционер кој кренал локално востание против Шпанија и бил подоцна погубен[34]. Мајката на Шакур Афени Шакур објаснила: „Сакав тој да го има името на револуционер, домороден народ во светот. Сакав да знае дека е дел од светската култура, а не само од соседството“.[30] Презимето на Тупак потекнува од Лумумба Шакур, сунитски муслиман, со кого мајка му се омажила во ноември 1968 година. Нивниот брак се распаднал кога било откриено дека Лумумба не е биолошки татко на Тупак.[35][36][37]

Неговата мајка, Афени Шакур, и неговиот татко Бил Гарланд биле активни членови на партијата „Црн Пантер“ во Њујорк кон крајот на 60-тите и почетокот на 70-тити години.[38] Тој се родил само еден месец по ослободувањето на мајка му од повеќе од 150 обвиненија за „заговор против владата на САД и Њујоршки пресвртници“ во 21 случај за партијата „Црн Пантер“.[39][40]

Неколку извори (вклучувајќи го и официјалниот извештај на судскиот вештак) го наведуваат неговото име како „Лесан Париш“, иако тоа не било потврдено од неговото семејство. Ова име наводно му било ставено во неговото уверение од раѓање бидејќи Афени се плашела дека нејзините непријатели ќе и ги нападнат синот и го прикрила неговиот идентитет употребувајќи различно презиме. Подоцна го променила името, по разводот со Гарланд и бракот со Шакур. Шакур имал постар очув, Мопреме „Комани“ Шакур и полусестра, Секива Шакур, две години помлада од него.[41]

Шакур уште во раниот живот бил опкружен со битки и затворања. Неговиот кум, Елмер Херонимо Прат, високо рангиран Црн Пантер, бил обвинет за убивство на учителка за време на грабеж од 1968 година, иако неговата пресуда подоцна била поништена[42][43]. Неговиот очув, Мутулу, поминал вкупно 4 години на списокот на најбараните 10 бегалци на ФБИ почнувајќи од 1982 година[44]. Уште додека Шакур бил дете, Мутулу го барале поради тоа што бил вмешан во помагањето на неговата сестра Асата (позната како Џоан Чесимард) да побегне од затворот во Њу Џерси, каде била затворена поради наводно пукање до смрт во припадник на државната полиција во 1973 година[45][46]. Тој бил фатен и уапсен во 1986 година поради грабежот на опколен камион во кој биле убиени двајца полициски службеници и еден стражар. Шакур имал 2 години помала полусестра, Сикјава, и постар полубрат, Моприм Комани Шакур кој се појавува на неговите спотови.

Образование

[уреди | уреди извор]
Тупак во 1988

Во 1980-тите, на мајката на Шакур и било тешко да најде работа и се борела со зависноста од дрога.[47] Кога имал 12 години Шакур се зачленил во 127-миот уличен репертоарен ансамбал на Харлем и му била доделена улогата на ликот на Тревис Помладиот во драмата „A Raisin in the Sun„, изведена во познатиот театар Аполо. Во 1986 година, семејството се преселило во Балтимор, Мериленд.[48] Почнувајќи од 1984 година, кога Шакур имал 13 години, тој живеел во населбата Пен Луси со неговата мајка и помладата сестра на улица „3955 Гринмаунт“.[49] Домот претставувал двокатна куќа, кој бил поделен на две одделни единици за изнајмување; семејството Шакур живеело на првиот кат.[50] По неговата смрт, блокот бил преименуван во Tupac Shakur Way.[51]

По завршувањето втора година во средното училиште Пол Лоренс Дунбар, тој се префрлил во ушилиштето за Уметности во Балтимор каде учел глума, џез, поезија и балет.[52][53] Tој настапувал во Шекспировите драми и ја имал улогата на кралот Мојс во Оревокршачот[54]. Шакур, придружен од една своја пријателка, Дана Мојс Смит, како негов битбокс, победил во многу од натпреварите во рап на кои учествувале и се сметал за најдобар рапер во училиштето. Иако му недостасувало модерна облека, тој бил едно од најпопуларните момчиња во училиштето поради неговата смисла за хумор, раперските вештини и способноста да се приклучи во секоја толпа[55]. Тој слушал разновидна музика која вклучуваше Кејт Буш, Културен клуб, Шинед О'Конор и U2.[56] Тој стапил во блиско пријателство со Џада Пинкет (подоцна Џада Пинкет Смит) кое траело сè до неговата смрт, каде заедно победиле во еден натпревар во училиштето како најдобар рапер[57]. Во документарецот Tupac: Resurrection (Тупак- Воскресение)[58], Шакур изјавува: „Џада е моето срце. Таа ќе ми биде пријателка целиот мој живот“, а Пинкет Смит го нарекува: „Еден од моите најдобри пријатели. Такво пријателство какво што имавме ние се раѓа еднаш во животот. Тој ми беше повеќе од брат". Во неговата книга The Rose That Grew From Concrete (Розите што растат од бетонот) се наоѓа поема напишана од Шакур посветена на Пинкет Смит, наречена „Солзите во очите на Купидон“.[59] Додека учел во Уметничкото училиште, Шакур започнал да излегува со ќерката на директорот на Комунистичката партија на САД во Балтимор[60][61][62], период во кој и тој станал член на партијата[63][64].

Во јуни 1988 година, Шакур заедно со семејството уште еднаш се преселил, овојпат во Марин Сити, Калифорнија,[65][66] каде што посетувал средното училиште[67].

Музичка кариера

[уреди | уреди извор]

MC New York

[уреди | уреди извор]

Шакур започнал да снима под уметничкото име MC New York во 1989 година.[68] Таа година, тој почнал да посетува часови по поезија на Лејла Стајнберг, а таа наскоро станала негов менаџер.[65][69] Стајнберг организирала концерт за Шакур и неговата рап група Strictly Dope. Стајнберг успеала да го натера Шакур да потпише со Атрон Грегори, менаџер на рап групата Digital Underground. Во 1990 година, Григори го сместил во Андерграунд како резервен танчер и техничар во придружба на група на турнеја.[65][70]

Digital Underground

[уреди | уреди извор]

Шакур дебитирал под уметничкото име 2Pac во Digital Underground, под новата издавачка куќа, Interscope Records, на синглот на групата од јануари 1991 година „Same Song“. Песната била прикажана на саундтракот на филмот „Ништо освен неволја“ од 1991 година, со Ден Ајкројд, Џон Кенди, Чеви Чејс и Деми Мур. Подоцна песната била издадена како водечка песна на албумот EP This Is an EP Release,[65], следбеникот на нивниот дебитански хит албум Sex Packets. Шакур се појави и во придружниот видео спот. Од 1988 до 1991 година, Драјт и Дигитал Андерграунд го создале најраното дело на Шакур со неговата екипа во тоа време, Strictly Dope.[71] Снимките биле повторно откриени во 2000 година и издадени како The Lost Tapes: Circa 1989.[72] Афени Шакур тужела да ја запре продажбата на снимките, но тужбата била решена во јуни 2001 година и повторно била објавена како Почетоци: Изгубените ленти 1988-1991 година.[72][73]

По неговото рап деби, тој повторно настапил со Digital Underground на албумот „Sons of the P“.[74]

2Pacalypse Now

[уреди | уреди извор]

Деби албумот на Шакур, 22Pacalypse Now - алудирајќи на филмот од 1979 година Апокалипса сега - пристигнал во ноември 1991 година. Некои истакнати рапери - како Нас, Еминем, Гејм и Талиб Квели - го наведуваат како инспирација.[75] Настрана од „If My Homie Calls“, сингловите Trapped и Brenda's Got a Baby поетски ги прикажуваат поединечните борби под социо-економска неповолна положба..[76]2Pacalypse Now добил златен сертификат, биле продадени половина милион примероци. Албумот се осврнува на урбаните црни грижи за кои се вели дека остануваат релевантни до денес.[65]

Strictly 4 My N.I.G.G.A.Z...

[уреди | уреди извор]

Неговиот втор албум Strictly 4 My N.I.G.G.A.Z., бил издаден во 1993 година[77]. Како критички и комерцијален успех, тој дебитирал на 24-то место на табелата со поп албуми, Билборд 200.[78] Севкупно повеќе како хардкор албум, тој ги нагласува социополитичките ставови на Тупак и има метален продукциски квалитет. Во песната „Last Wordz“ се појавува Ајс Кјуб, ко-писател на „Fuck tha Police“ на N.W.A, кој во неговите сопствени соло албуми штотуку станале милитантно политички, и гангста раперот Ајс-Ти, кој во јуни 1992 година предизвикал контроверзии со песната на неговиот бенд Body Count „Cop Killer“..[77]

Thug Life

[уреди | уреди извор]
Синглот за „Dear Mama“ е меѓу најдобро рангираните песни во историјата на хип-хопот.

Кон крајот на 1993 година, Шакур ја формирал рупата Thug Life со неколку негови пријатели, вклучувајќи ги Биг Сајк, Макадошис, неговиот полубрат Моприм и Рејтер Р.[79] На 26 септември 1994 година, групата го издала единствениот албум Thug Life: Volume 1 кој поминал одлично. На албумот се појавил и синглот „Pour Out a Little Liquor“[80] продуциран од Џони Џи Џексон, кој станал продуцент на голем дел на албумот на Шакур All Eyez on Me. Поради тоа што гангста рапот бил под тешки критики во тоа време, оригиналната верзија на албумот била укината, а албумот бил преработен со претежно нови песни. Сепак, заедно со Stretch, Тупак ќе го изведе првиот планиран сингл, „Out on Bail“, кој никогаш не бил објавен, на наградите Source во 1994 година..[81] На своите концерти, групата вообичаено настапувала без Шакур.[82]

The Notorious B.I.G. и Junior M.A.F.I.A.

[уреди | уреди извор]

Во 1993 година, при посета на Лос Анџелес, The Notorious B.I.G. побарал од локален дилер на дрога да го запознае со Шакур и тие брзо станале пријатели. Двојката се дружела кога Шакур бил во Њујорк или The Notorious B.I.G. до Лос Анџелес.[83] Во овој период, на сопствените емисии во живо, Шакур го повикувал на сцената за да рапува со него заедно со Стреч. Заедно ги снимиле песните „Runnin from tha Police'“ и „House of Pain“.

Наводно, The Notorious B.I.G. го замолил Шакур да управува со него, при што Шакур го советувал дека Шон Комбс ќе го направи ѕвезда. Сепак, во меѓувреме, начинот на живот на Шакур бил релативно раскошен за The Notorious B.I.G. кој се уште не бил етаблиран. Шакур формирал своја споредна група, Junior M.A.F.I.A., со неговите пријатели од Бруклин, Лил' Цејс и Лил' Ким. Шакур имал расправија со B.I.G. откако Шакур бил застрелан во Quad Studios во 1994 година.[84]

Проблеми со законот

[уреди | уреди извор]

Иако тој привлекол внимание и како рапер и како глумец, Шакур стекнал лоша слава поради неговите судири со законот. Во октомври 1991 година тој се обидел да поднесе 10 милиони тужби против стапувањето на сила на законите на полицискиот оддел во Окленд, тврдејќи дека го патролираат за невнимателно преминување на улица.

Во 1992 година, тинејџер кој го слушал албумот на Тупак 2Pacalypse кој содржи песни за убивство на полицијата, убил припадник на државна полиција. Дон Квајл, заменик премиерот на САД во тоа време, побарал албумот да биде повлечен од сите музички продавници и медиуми во државата. Шакур изјавил дека неговиот прв албум бил наменет за проблемите со кои се соочуваат младите црнци, но бил критикуван поради сликовитиот јазик и сликите на наслилство од и против законот. Квајл јавно го окарактеризирал албумот дека „нема место во нашето општество.“

На 22 август 1992 година, во Марин Сити, Калифорнија, Шакур рапувал на отворање на фестивал и останал околу еден час потпишувајќи автограми и слики. Некои поранешни коментари на Шакур за Марин Сити се замешале и кога започнала расправија и се кренало врева, тој извадил Колт Мустанг, се истетеравил и пиштолот му паднал.[85][86] Некој го зел пиштолот и испукал куршум. Иако никој од толпата не бил повреден, на околу 10 јарди далечина шестгодишниот Кјад Вокер-Тил бил погоден во чело возејќи велосипед во училишниот двор и куршумот го убило. Шакур и Моприм заминале со нивниот автомобил и биле стопирани од една разлутена толпа пред шерифска потстаница. Полицијата настапила и ги ствавиле двајцата во притвор, а подоцна биле ослободени без обвинение. Во 1995 година, граѓанска тужба била покрената од мајката на Кјад.

Адвокатот на Шакур изјавил дека фестивалот претставувал „лоша ситуација“ а Шакур бил натажен од смртта на момчето. Дискографската компанија на Шакур ја решил тужбата со фигура вредна помеѓу 300.000 и 500.000 долари.[85][86]

Во октомври 1993 година, во Атланта двајца браќа и полициски службеници надвор од должност.[87], Марк и Скот Витвел, заедно со своите сопруги го прославувале неодамна положениот државен правен испит на г-ѓа Витвел. Како што тие ја поминувале улицата до нив поминал или скоро ги закачил автомовбил со Шакур внатре[88], по што Витвелови започнале расправија со шоферот и другите патници, на кои тогаш им се придружил и друг автомобил. Според различните изјави на вестите, Шакур го застрелал едниот во задникот, а другиот во ногата, грбот или стомакот.[89][90] Иако немало други повредени, Марк Витвел бил обвинет за отворање оган врз автомобилот на Шакур и подоцна за лажење на полицијата за време на истрагата, а Шакур за пукање, сè додека обвинителот не одлучил да ги повлече тужбите против двете страни.

Во ноември пак, 1993 година, Шакур и некои други биле обвинети за сексуално обесчестување на жена во хотелска соба. Како што се вели во тужбата, Шакур ја садомазирал жената, а потоа ги охрабрувал пријателите сексуално да ја злоупотребат. Шакур, пак, тврдел дека неколку денови пред тоа имал односи со жената, таа имала орален секс со него на некој клупски подиум, а двајцата подоцна имале заемен секс во неговата хотелска соба.[91] Во тужбата се вели дека таа сексуално била злоупотребена по нејзината втора посета во хотелската соба и навела дека Шакур и неговата придружба имале групен секс со неа, а кога Шакур заминал таа му рекла: „Зошто им дозволи да ми го сторат тоа?“ Шакур рекол дека кратко по заминувањето на жената заспал и подоцна се разбудил со нејзините обвиненија и правни закани.[92] Во претстојното судење, Шакур бил обвинет за сексуално злоупотребување. По одредувањето казна затвор од една и пол до четири и пол години, судијата го опишал криминалот како „чин на брутално насилство врз беспомошна жена“. Откако отслужил дел од казната, бил ослободен со повикување постапка за кауција. На 5 април 1996 година, еден судија му изрекол казна затвор од 120 дена[93], поради прекршување на условите за ослободување со кауција.[94]

Во 1995 година, неправедна тужба за смрт била поднесена против Шакур за пукањето од 1992 година што го убило Кјад Вокер-Тил, шестгодишно момче од Марин Сити. Детето било жртва на заскитан куршум во престрелката помеѓу придружбата на Шакур и противничка група. Балистичките тестови покажале дека куршумот што го убило детето не бил испукан од пиштолот на Шакур ниту од пиштолите на неговата придружба. Не биле поднесени кривични обвиненија. Шакур и семејството се искупиле со неоткриена сума, проценета околу 300.000–500.000 долари.[85][86]

Престрелката од ноември 1994 година

[уреди | уреди извор]

Во ноќта на 30 ноември 1994 година, ден пред да биде изречена пресудата за судењето за сексуално злоупотребување, Шакур бил застрелан 4 пати и ограбен[95] од страна на двајца вооружени мажи во војничка униформа во холот на студијата за снимање Кварт во Менхетн.[96] Подоцна Шакур ги обвинил Комбс[97], Ендри Харел и Биги Смолс дека му наместиле[98]. Шакур се сомневал и дека неговиот близок пријател и соработник Ренди Стреч Вокер бил вмешан во нападот. Во 1995 година, неколку месеци по грабежот, Комбс и Б.И.Г. ја објавиле песната „Who Shot Ya? што Шакур го сфатил како исмејување на неговото пукање и сметал дека тие можат да бидат одговорни, па објавил дис-песна, „Hit 'Em Up“, во која ги таргетирал B.I.G., Combs, нивната издавачка куќа, Junior M.A.F.I.A., а на крајот од „Hit 'Em Up“, ги споменува ривалите Mobb Deep и Chino XL[99][100][101][102][103]

Според докторите во болницата Белеви каде што Шакур бил примен веднаш по нападот, тој се здобил со 5 прострелни рани: 2 во главата, 2 во слабините и една преку раката и бутот. Три дена по операцијата тој се одјавил од болницата и против наредбите на докторот. Наредниот ден, Шакур влегол во судот со инавалидска количка и било пресудено дека е виновен за 3 тужби за сексуално малтретирање, но невин за 6 други, вклучувајќи ја и онаа за садомоја. На 6 февруари 1995 година бил осуден на една и пол до четири и пол години казна затвор за обвинение за сексуално малтретирање.[104][105]

Една година подоцна, на 30 ноември 1995 година, Стреч бил убиен откако тројца мажи го сопреле неговото зелено мини комбе на 112-тата Авенија и 209-тата улица додека возел и го застрелале во грб[106]. Мини комбето ударило во дрво и погодило паркиран автомобил пред да се преврти.

Во март 2008 година, Чак Филипс, во Лос Анџелес Тајмс, пријавил за заседата и пукањето во 1994 година.[107] Весникот подоцна го повлекол написот бидејќи делумно се потпирал на документи на ФБИ подоцна откриени како фалсификати, обезбедени од човек осуден за измама.[108] Во јуни 2011 година, осудениот убиец Декстер Исак, затворен во Бруклин, издал признание дека тој бил еден од вооружените лица кои го ограбиле и го застрелале Шакур по наредба на Хенчман.[109][110][111] Филипс потоа го именувал Исак како еден од неговите сопственци и ги повлекол неименуваните извори на статијата.[112]

Затворска казна

[уреди | уреди извор]

Шакур започнал да ја отслужува својата затворска казна на 14 февруари 1995 година во затворот Клинтон.[113] Кратко по тоа, го издал мулти-платинскиот албум Me Against the World.[114]. Шакур е единствениот изведувач кој некогаш имал албум на место број 1 на билборд 200 додека служел затворска казна. Албумот дебитирал на билборд 200 и останал на врвот на листите цели пет недели. Биле продадени 240.000 копии.[115][116] од албумот за време на првата недела откако бил издаден, поставувајќи рекорд за најголема продажба во првата недела по излегувањето на машки соло рап артист во тоа време. Главниот сингл, „Dear Mama“, бил издаден во февруари 1995 година со „Old School“ како Б-страна.[117] Тој е најуспешниот сингл на албумот, на врвот на топ-листата на Hot Rap Singles и се искачил на 9-то место на Billboard Hot 100. Во јули, тој бил сертифициран со платина.[118] Се рангирал на 51 место на топ листите за крајот на годината. Вториот сингл, „So Many Tears“, бил издаден во јуни 1995 година,[119] достигнувајќи го 6-то место на топ-листата на Hot Rap Singles и 44-то на Hot 100. Последниот сингл, „Temptations,“, бил објавен во август 1995 година.[120] Стигнал до бр. 68 на Hot 100, бр. 35 на Hot R&B/Hip-Hop Singles & Tracks и бр. 13 на Hot Rap Singles.[121] Неколку познати личности ја покажале својата поддршка за Шакур појавувајќи се во спотот за „Temptations“. Шакур го освоил најдобриот рап албум на музичките награди Soul Train во 1996 година.[122] Во 2001 година, се рангирал на четвртото место меѓу неговите вкупни албуми во продажба, со околу 3 милиони продадени копии во САД.[123]

Додека служел затворска казна, се оженил со неговата долгогодишна девојка Кејша Морис, на 4 април 1995 година. Двојката подоцна се развела во 1996 година. Додека бил во затвор, Шакур разменувал писма со познати личности како што се Џим Кери и Тони Данза меѓу другите[124][125]. Шакур читал многу книги од Николо Макијавели,[126] Сун-цу и други дела од политичка психологија и стратегија. Исто така, додека бил во затвор тој напишал и сценарио насловено Live 2 Tell (живеј за да кажеш), приказна за еден адолесцент кој станал барон на дрога.

Додека Шакур бил затворен во 1995 година, неговата мајка за малку ќе ја изгубила куќата. Шакур ја натерал неговата сопруга Кејша Морис да го контактира основачот на Death Row Records, Суге Најт во Лос Анџелес. Наводно, мајката на Шакур веднаш добила 15.000 долари. По посетата на август во поправната установа Клинтон во северниот дел на државата Њујорк, Најт отпатувал на југ во Њујорк за да присуствува на церемонијата на второто годишно доделување на наградите. Во меѓувреме, хип хоп ривалство од Источен брег и Западен брег се развивало помеѓу Death Row и Bad Boy Records.[127] Во октомври 1995 година, Најт повторно го посетил Шакур во затвор и платил обврзница од 1,4 милиони долари.[128] Шакур се вратил во Лос Анџелес и се приклучил на Death Row со жалбата на неговата осуда од декември 1994 година во тек.

Четвртиот албум на Шакур, All Eyez on Me, пристигнал на 13 февруари 1996 година.[129] Тоа бил првиот двоен албум на рап-состанокот на два од трите албуми што требало да се договорат со Шакур со Death Row и имал пет синглови. Албумот покажува дека Шакур рапува за гангста стилот на живот, оставајќи ги зад себе неговите претходни политички пораки. Со извонредна продукција, албумот има повеќе партиски песни и често триумфален тон.[121] Музичкиот новинар Кевин Пауел забележал дека Шакур, откако бил ослободен од затвор, станал поагресивен и „изгледал како целосно трансформирана личност“.[130]

Како втор албум на Шакур кој го достигна број 1 и на топ ар-ен-би/хип-хоп албумите и на табелата со поп албуми, Билборд 200, продал 566.000 копии во првата недела и бил сертифициран 5× Мулти-Платина во април.[131] Сингловите „How Do U Want It“ и „California Love“ достигнале број 1 на Billboard Hot 100.[132] Death Row ја објавил диск песната на Шакур „Hit 'Em Up“ како не-албумска Б-страна на „How Do U Want It“. Во оваа отровна тирада, прогласениот „убиец на лошото момче“ се заканува со насилно враќање на сите работи Bad Boy - B.I.G., Sean Combs, Junior M.A.F.I.A., компанијата - и на која било рап сцена на источниот брег, како рап дуото Моб Дип и раперот Чино XL, кој наводно коментирал против Шакур за спорот.[133]

Во октомврски 1995 година, случајот на Шакур бил изнесен на судење, но како резултат на сите негови правни хонорари не можел да собере 1,4 милиони долари за кауција. Откако одслужил 11 месеци од неговата една и пол до четири и пол години затворска казна, Шакур бил ослободен од затвор како резултат на голема помош и влијание на Сјуџ Најт, генералниот директор на Death Row Records.

Издавачка куќа „Death Row Records“

[уреди | уреди извор]

Веднаш по ослободувањето од затворот Клинтон, Шакур се вратил на снимање песни. Тој основал нова група наречена Outlaw Immortalz. По кратко време тој започнал со снимање на неговиот прв албум со овоа студио и го издал синглот „California Love“. На 13 февруари 1996 година Шакур го издал својот четврти албум All Eyez on Me. Овој дупли албум бил прв и втор од трите албумски ангажмани со Death Row Records. Тој бил продаден во повеќе од 9 милиони копии. Снимката била генерално поаѓање од интроспективниот предмет на Me Against the World, повеќе ориентиран кон силеџиски и ганстерски менталитет. Шакур продолжил да снима со нив и покрај се повеќето проблеми со нивната репутација. Др. Дре станал куќен продуцент формирајќи ја својата Aftermath. Шакур продолжил и направил стотици траки за време на соработката со Death Row, од кои повеќето ќе бидат издадени во неговите постхумани албуми 3R U Still Down? (Remember Me), Still I Rise, Until the End of Time, Better Dayz, Loyal to the Game и Pac's Life. Исто така тој започнал процес на снимање албум со Boot Camp Clik и нивната етикета Duck Down Records, двете оновани во Њујорк, наречени One Nation.

На 4 јуни 1996 година, заедно со Outlawz го издал диско хитот Hit 'Em Up, зајадлив поетски напад врз Биги и некои други негови соработници. Шакур тврдел дека имал сексуални односи со Феит Иванс, тогашната сопруга на Биги и го нападнал имиџот на лошото момче. Иако немало доволни цврсти докази да го потврдат тоа, Шакур бил убеден дека некој членови поврзани со лошото момче знаеле претходно за нападот од 1994 година според нивните однесувања во текот на таа ноќ и според изворите на Шакур. Тој се израмнил со Сјуџ, директорот на Death Row's CEO, кој веќе беше гневен на Копмс околу акцидентот од 1995 година во клумот Платина во Атланта, Џорџија, што кулмираше со смртта на телохранител и пријател на Сјуџ, Џејк Роблес. Слуџ бил непопустлив во искажувањето сомненија дека Комбс е замешан. Двете страни останале горки непријатели сè до смртта на Шакур. На 4 јули 1996 година тој настапувал во живо со Outlawz, предводен од Tha Dogg Pound и Snoop Doggy Dogg. Тоа бил последниот настап во живо на Шакур.

Makaveli Records

[уреди | уреди извор]

Тој ги споменал Makaveli Records неколкупати пред да умре. Ова требало да биде музичка етикета за надежните артисти за кои Шакур сметал дека имаат можност за развој или потенцијално пеење, а неговите идни сопствени проекти исто така биле издадени овде.

Смртта на Шакур

[уреди | уреди извор]
Источен Фламинго Роуд и Ковал Лејн, каде што се случило убиството

Славната фотографија од Шакур сликана само 20 минути пред пукањето од насловната страна на книгата The Killing of Tupac Shakur (убиството на Тупак Шакур) од Cathy Scott. Во ноќта на 7 септември 1996 година Шакур присуствувал на боксерски меч помеѓу Мајк Тајсон и Брус Селдон во Мгм Гранд во Лас Вегас. По заминувањето на натпреварот, еден од соработниците на Шуг го забележал 21-годишниот Орландо Бејби Лајн Андресон член на Southside Crips, во холот на МГМ Гранд и го известил Шакур, кој тогаш го напаѓал Андерсон. Придружбата на Шакур, како и Шуг и неговите следбеници се придржиле кон напаѓањето на Андерсон. Тепачката била снимена на видео лента од страна на хотелскиот видео надзор. Истата година порано Андерсон и група на Крипс ограбиле член на придружбата на Death Row во маркетот Foot Locker предизвикувајќи го нападот на Шакур. По викотницата Шакур заминал да се види со Шуг за да одат во клубот 662, во сопственост на Death Row (денес познат како клуб ресторан 7). Тој влегол во црното BMW 750iL на Шуг, како дел од поголема група вклучувајќи многу од придружниците на Шакур.[134]

Во 23:55 часот, додека стоеле на црвено светло, Шакур го отворил прозорецот и еден фотограф го сликал. Околу 23 :00 и 23:05 полицијата ги сопрела на Булеварот Лас Вегас за гласна музика и непоседување регистрески таблички. Табличките биле пронајдени во ѓепекот на Сјуџ и пет минути подоцна полицијата ги ослободил без да бидат казнети.[135] Во ололу 23:10, додека застанале на црвено на патот Фламинго близу крстосницата на Ковал Лајн пред хотелот Максим, возило со две жени внатре застанало од нивната десна страна. Шакур кој стоел пред сончевиот покрив разменил зборови со двете жени и ги поканил во клуб 662. Во околу приближно 11:15 часот постар модел на Кадилак со 4 врати со непознат број на патници застанал од нивната десна страна, отворил еден од прозорците и брзо испукал рафал од пиштол врз Шакур. Куршумите го погодиле во градите, карлицата и во десната рака и бутот[136]. Еден од куршумите изгледа се одбил од десното градно крило на Шакур.[137] Шуг бил ударен во главата иако само куршумот го изгребал. Според Шуг, куршумот од истрелот му бил зариен во черепот, но медициските извештаи подоцна се спротивставиле на оваа изјава.

Додека се возел, телохранителот на Шакур го следел со возило кое припаѓало на Кидада Џонс, тогашната свршеница на Шакур. Телохранителот, Френк Алесандер, изјавил дека кога тој сакал да влезе во возилото на Шуг заедно со раперот, Шакур го замолил да ја вози колата на Кидада Џонс во случај ако многу се опијанат и им требаат и други возила назад кон хотелот од клуб 662.[138] Кратко по нападот, телохранителот во документарецот Before I Wake, изјавил дека еден од автомобилите од групата заминал по напаѓачот, но тој никогаш не дознал за патниците.

По пристигнувањето на местото, полицијата и болничарите ги однеле Шуг и смртно ранетиот Шакур во Универзитетскиот медицински центар.[15] Според едно интервју со еден од најблиските пријатели на Шакур, музичкиот видео директор Гоби, додека бил во болницата тој добил вести од еден вработен во маркетингот на Death Row дека стрелците ја побарале етикетата и праќале смртни закани наменети за Шакур, тврдејки дека „ќе го довршат“. Откако го слушнал ова Гоби веднаш ја известил полицијата на Лас Вегас, но оттаму изјавиле дека немаат доволно персонал и неможат да испратат никого. Сепак, стрелците никогаш не пристигнале. Во болницата Шакур се губел и се враќал при свест, бил под голема доза на седативи, дишел преку респиратор, бил ставен на апарати за вештачко дишење и откако повеќепати се обидел да стане од кревет, на крај бил ставен во кома предизвикана од барбитурат.

Иако бил реанимиран во центарот за повреди и преживеал мноштво од операции (како и отстранување на десниот бел дроб), Шакур поминал низ критичната фаза од медицинската терапија и имал 50% шанси да се извлече. Гоби го напуштил медицинскиот центар откако бил информиран дека Шакур закрепнал 13% за време од 6 дена. Додека бил на интензивна нега попладнето на 13 септември 1996 година Шакур починал поради внатрешно крварење. Докторите се обиделе да го вратат во живот, но не можеле да го спречат крварењето. Неговата мајка, Афени, донела одлука да им каже на докторите да запрат. Бил прогласен за мртов во 16:03 попладне. Официјалната причина за смртта била прекин на дишењето и запирање на срцето како последица на многуте прострелни рани. Телото на Шакур било кремирано, а подоцна неговата пепел измешана со марихуана ја испушиле неговите другари од Outlawz.[139][140]

Истрага за убиството на Шакур

[уреди | уреди извор]

Најмногу поради сфаќањето на недостатокот од напредок од спроведување на законот, многу независни истражувања и теории излегле на површина. Поради бесот кој постоел помеѓу Шакур и Биги (кој бил убиен во март 1997 година), од самиот почеток постоеле шпекулации за можноста за замешаност од страна на Биги. Биги, исто како и неговото семејство, роднини и сите соработници жестоко го отфрлиле обвиненијата. Во 2002 година, LA Times објавил сторија од победничиот истражувачки репортер Чак Филипс[141][142], кој тврдел дека има разоткриени докази за вмешаноста на Биги, како и на Андерсон и Соутсајд Крипс. Филипс како извор посочил неименуван член на банда кој тврдел дека Биги имал врски со Крис често изнајмувајќи го за обезбедување за време на натапувањето на Западниот брег и дека Биги правел заговор со Крис да го убијат Шакур. Во 2008 година, откако The Smoking Gun објавил дека документите на кои се потпирал Филипс биле лажни, LA Times испечатил официјална насловна страна на која ја негирал изјавата на Филипс, а по помалку од 5 месеци Филипс бил откупен и заминал од LA Times.

Во корист на овие тврдења семејството на Биги доставило до MTV документарец дека ноќта кога се случило пукањето тој работел во студио за снимање во Њујорк. Неговиот менаџер Вајни Браун и колегата рапер Џејм Лил Сиз Лојд дале јавни изјави одрекувајќи го учеството на Биги во криминалот и додатно потврдиле дека двајцата биле со него ноќта кога се случил настанот.

Доста описната природа на убиството и претстоечкото насилство во бандата го привлекло вниманието на англискиот филмски режисер Ник Брумфилд кој го режирал документарниот филм Биги и Тупак во кој се разгледува недостатокот на напредок во случајот во истрагата преку зборување со блиските на двајцата рапери. Блискиот пријател на Шакур од детството и член на Outlawz, Јафеј Јаки Кадафи Фула бил во групата кога се случила несреќата и покажал на полицијата дека е можно да го идентификува напаѓачот. Сепак, тој бил застрелан и убиен кратко потоа во станбен комплекс во Ирвингтон.

На 23 октомври 2007 година, DVD насловено Тупак: Атентатот било издадено повеќе од 11 години по убиството на Шакур. Истото ги проучува аспектите околу околностите на настанот и обезбедува свежи проникнувања за студениот случај со нови детали.

Во 2011 година, преку Законот за слобода на информации, ФБИ[143] објавил документи поврзани со неговата истрага во кои е опишана шема за изнуда од страна на Еврејската лига за одбрана (класифицирана како „десничарска терористичка група“ од ФБИ[248]), која вклучува упатување смртни закани против Шакур и други рапери, но не посочила директна врска со неговото убиство.[144][145]

На 18 јули 2023 година, полицискиот оддел во Лас Вегас извршил налог за претрес во врска со убиството на Шакур.[146]

На 29 септември 2023 година, AP објавил дека полицијата во Лас Вегас го уапсила осомничениот, Дуан „Киф Д“ Дејвис, за убиството на Шакур. Полицијата два месеци претходно издала налог за претрес во домот на неговата сопруга во предградието Хендерсон во Лас Вегас.[147] Дејвис се изјаснил за невин на 2 ноември 2023 година, во Лас Вегас.[148]

Влијанија

[уреди | уреди извор]

Музиката и психологијата на Шакур е вкоренета во многу американски, афроамерикански и светски ентитети, вклучувајќи ја и партијата Црниот Пантер, црнечкиот национализам, рамноправност и слобода. Неговиот деби албум 2Pacalypse Now, ја открил страната на општествена свест на Шакур. На овој албум Шакур ја напаѓа оптшествената неправда, сиромаштијата и бруталноста на полицијата во песните „Brenda's Got a Baby“, „Trapped“ „Part Time Mutha“. Неговиот стил во албумот имал високо влијание врз опшествената свест и афроцентризмот провлекувајќи се низ хип-хопот од крајот на 80-тите и почетокот на 90-тите години. Со ова почетно издание, Шакур помогнал во проширувањето и успехот на групи како Boogie Down Productions, Public Enemy, X-Clan и Grandmaster Flash, така што тој станал еден од првите социјално свесни рапери од Западниот брег.

На неговиот втор албум, Шакур продолжил да рапува за тоа како социјалистите се соочуваат со африканските американци со песни како „The Streetz R Deathrow“ и „Last Wordz“. Исто така, тој ја покажал својата сочувствителна страна со химната „Keep Ya Head Up“, додека истовремено ја ставал својата легендарна агресивност на екранот со насловната трака од албумот 4Strictly 4 My N.I.G.G.A.Z. Тој додал и поздрав до поранешната група Digital Underground вклучувајќи ги во веселата трака „I Get Around“. Понатаму во неговата кариера може да се забележи еден исклучително агресивен став кој се провлекува низ албумите што следат.

Контрадикторните теми на социјална нееднаквост и неправда, нескротлива агресивност,сочувство, шеговитост и надеж продолжија да се обликуваат во работата на Шакур, што се докажало со издавањето на неговиот бунтовнички албум од 1995 година Me Against the World. Во 1996 година, Шакур го издал All Eyez on Me. Според критичарите, многу од овие песни се сметаат за класични, вклучувајќи ги „Ambitionz Az a Ridah“, „I Ain't Mad at Cha“, „California Love“, „Life Goes On“ и „Picture Me Rollin'“. All Eyez on Me беше промена на стилот за разлика од она што претходно го работел. Додека сè уште продолжиле песните на тема социјална свест, албумот на Шакур имал големо влијание и се стремел да има повеќе „чувствувај се добро“ вибрации од првиот албум. Шакур го опишал како славење на животот, а албумот бил и критички и деловно успешен.

Приватен живот

[уреди | уреди извор]

Шакур бил страстен читач на книги, инспириран од широк спектар на писатели, вклучувајќи ги и В.Шекспир, Н.Макијавели, Доналд Џоинс, Сун-цу, Курт Фонегуд, Михаил Бакунин, Маја Ангелоу, Алис Вокер и Калил Џибран. Во неговата книга Дајсон го опишува искуството од посетата на домот на пријателот на Шакур и промотер, Лејла Стеинберг, за да го пронајде „морето од книги“ кое некогаш го поседувал Шакур.

Шакур никогаш не признал дека следи некоја религија, но неговите зборови во синглови како „Only God Can Judge Me“ и поеми како The Rose That Grew from Concrete, (Розата што расте од цемент) сугерираат на тоа дека верувал во Бога. Денес многу аналитичари го опишуваат како деист.

Наследство и сеќавање

[уреди | уреди извор]
Статуа на Шакур во музејот МАРТА во Херфорд, Германија

Шакур важи за еден од најголемите и највлијателните рапери на сите времиња.[149][150]

На концертот на Моби Дип по кој следела смртта на иконата и издавањето 7The Don Killuminati: The 7 Day Theory, Cormega сеќававајќи се на едно интервју дека сите обожаватели врескаа „Mакавели“, и истакнувајки го влијанието The Don Killuminati: The 7 Day Theory самиот дури и во Њујорк на висина со таканареченото од медиумите „меѓубреговско соперништво“.

Шакур важи за многу почитуван од други MCs – во книгата „How to Rap“ (Како да рапуваш) забелешките за бископот Ла Монд дека Шакур „го контролира секој аспект и елемент“ на рапувањето и Фредо Стар од Оникс вели за Шакур дека „беше господар на струјата.“ 50 Cent рекол дека „Секој рапер што пораснал во 90-тите му должи нешто на Тупак“. „Тој не звучеше како ниеден од оние што се појавија пред 90-тите.“ [151] About.com го прогласил Шакур за највлијателниот рапер на сите времиња.

За да го зачува споменот на Шакур, неговата мајка ја основала фондацијата Фамилија Шакур (подоцна преименувана во фондација Тупак Амару Шакур-ТАШФ) во 1997 година. Оваа фондација има одредена мисија „да обезбади обука и поддршка за студентите кои се стремат да ги подобрат своите таленти“. ТАСФ спонзорира конкурси за есеи, доброволни настани, кампувачи денови за изведба на тинејџери и преддипломски степендии. На 11 јуни 2005 година фондацијата официјално го отворила центарот за уметности Тупак Амару Шакур (ТАСКА) на планината Стоун, Џорџија. На 14 ноември 2003 година под надзор на неговата мајка бил издаден документарец целиот раскажан со неговиот глас, наречен Tupac: Resurrection (воскресение). Истиот бил номиниран за најдобар документарец на академските награди во 2005 година. Приходите одат во добротворна организација основана од мајката на Шакур-Афени. На 17 април 2003 година Универзитетот Хардвард спонзорирал научен симпозиум насловен „Сите очи на мене: Тупак Шакур и потрагата по модерен народен херој.“ Говорителите дискутирале на широк спектар на наслови поврзани со влијанието на Шакур во сите области, почнувајќи од забавата па се до социологијата.[152]

Многу од говорниците разговарале за статусот на Шакур како јавна личност, вклучувајќи го и англискиот професор на Државниот Универзитет во Њујорк, Марк Ентони Нил, кој дал говор наречен „Thug Nigga Intellectual: Tupac as Celebrity Gramscian“ во кои се согласува дека Шакур бил пример за „природен инелектуалец“ изразувајќи ги мислењата на поголема група[153]. Професор Нил во своите дела навестува дека смртта на Шакур оставила „празнина за водство помеѓу хип-хоп артистите“[154]. Понатаму Нел го објаснува како „жива противречност“, статус кој му дозволува да биде „интелектуално достапен до обичните луѓе“.[155]

Професорот по комуникација Мури Форман од Североисточниот универзитет, зборувал за митскиот статус околу животот и смртта на Шакур. Тој упатил на симболизмот и митолоѓијата кои ја опкружуваат смртта на Шакур во неговиот говор насловен „Tupac Shakur: O.G. (Ostensibly Gone)“. Помеѓу неговите пронаоѓања стоело дека обожавателите на Шакур „успеале во воскреснувањето на Шакур во една духовна, животна сила".[156] Во „From Thug Life to Legend: Realization of a Black Folk Hero“, Професорот по музичко на Североисточниот универзитет, Емет Присе го споредил јавниот имиџ на Шакур со оној на магионичарските фигури од африканско-американскиот фолклор. На крајот го опишал Шакур како „продуктивен артист“ кој бил „носен од ужасната потреба за итност“ во потрага по „соединување на духот телото и умот“. Мајкал Ерик Дејсон, професор по Хуманитарни науки и Африканско-Американски студии на факултетот Аволон во Пенсилванија и автор на книгата „Holler If You Hear Me: Searching for Tupac Shakur“ упатува на тоа дека „Шакур зборува со брилијантност и проникливост како некој кој сведочи за болката на оние кои никогаш го немале неговиот подиум. Тој ја кажува вистината, дури и покрај тоа што се бори со делови од својот идентитет“. На една конференција на Хардвард, темата била влијанието на Шакур-забавата, верската поврзаност, политиката и „херојот маченик“. Кон крајот на 1997 година, универзитетот Беркли од Калифорнија овозможил курс воден од студентите наречен „History 98: Poetry and History of Tupac Shakur.“[157]

Кон крајот на 2003 година, Афени издал марка облека Макавели.[158] Во 2005 година, Death Row го издале Tupac: Live at the House of Blues.[159] На ова ДВД била последната изведба на Тупак која се случила на 4 јуни 1996 година, придружена од еден куп артисти на Death Row. Во август 2006 година бил издаден Tupac Shakur Legacy. Проследен е со невидени фотографии од семејството, лични приказни и над 20 пресликувања на неговите рачно напишани песни, договори, скрипти, поезија и други лични документи. Џемал Џозеф напишал и лична биографија на Шакур. Шестиот постхумано издаден студиски албум на Шакур, Pac's Lifе, се издал на 21 ноември 2006 година. Тој комеморира со десетгодишнината од смртта на Шакур. Тој сè уште се смета за еден од најпопуларните артисти во музичката индустраја од 2006 година.

Според Forbes, во 2008 година Шакур направил приближно 15 милиони долари. Во 2002 година тие го признале како Најславена почината јавна личност наоѓајќи се на списокот на десетто место.

Графити од Тупак
Источен Харлем, САД
Ипанема, Бразил

На 15 април 2012 година, на музичкиот фестивал Коачела, раперите Снуп Дог и Др. Дре се приклучиле на „холограмот“ на Шакур (Иако медиумите ја нарекувале технологијата како холограм, технички тоа било проекција создадена со Musion EyelinerMusion Eyeliner),[160][161][162] и, како делумно виртуелно трио, го извеле песните „Hail Mary“ и „2 of Amerikaz Most Wanted“.[163][164] Постоеле разговори за турнеја,[165] но Дре одбил.[166] Во меѓувреме, албумот Greatest Hits, издаден во 1998 година, и кој во 2000 година ја напуштил листата на поп албуми, Билборд 200, се вратил на топ-листата и стигнал до број 129, додека, исто така, другите албуми и синглови на Шакур привлекле добивки од продажбата.[167]

Хитот на Шакур „Dear Mama“ е една од 25-те песни кои биле додадени на Нациаоналниот снимачки регистер во 2010 година. Конгресната библиотека ја нарекол песната „трогателен и елоквентен почит до сите мајки на убиените рапери и сите мајки кои се борат да сочуваат фамилија, се борат со зависноста, сиромаштијата и социјалната нееднаквост“. Ова признание се случило 7 дена по неговиот роденден, кога раперот требало да наполни 39 години. Шакур е третиот рапер кој влегол во библиотеката, по Франдмастер Флеш и Паблик Енеми.

Признанија

[уреди | уреди извор]
  • MTV го рангирал на второ место на нивниот список на The Greatest MCs of All Time.
  • Шакур бил примен во Куќата на Славните на хип-хопот.
  • Во 2003 година „22 Greatest MCs“ на МТВ го набројал како „MC број 1“, според гласањата на гледачите .
  • Во 2004 година, на 1VH1 Hip Hop Honors Шакур се нашол помеѓу DJ Hollywood, Kool DJ Herc, KRS-One, Public Enemy, Run-D.M.C., Rock Steady Crew, и Sugarhill Gang.
  • Една анкета на Vibe magazine во 2004 година го прогласил за „најдобриот рапер на сите времиња“ според гласањата на обожавателите.
  • На првогодишниот Турски и Кајоски интернационален филмски фестивал одржан на 17 октомври 2006 година Шакур добил признание за неговиот неоспорен глас и талнент и изведувач кој преминал низ расните, етнички културни и медиумски одлики. Неговата мајка ја прифатила наградата во негово име.
  • Во 2008 година, The National Association Of Recording Merchandisers во соработка со Куќата на Славните му издала признание за многу влијателен артист и го додалњ на нивната листа на Дефинитивните 200.
  • Во среда на 23 јуни 2010 година, Шакур бил примен во регистерот на Конгресната библиотека на Национални рекорди.
  • Седиштето на Католичката црква издала список на 12 песни на социјалната страница функционирајќи како музичка служба. Помеѓу артистите се наоѓаат Моцарт, Мусе, и Дејм Ширли Басеј, а на списокот се наоѓа песната на Шакур „Changes“, која била издадена 2 години по смртта на неговиот албум со најголеми хитови во 1998 година.
  • Неговиот двоен албум All Eyez on Me, е еден од најпродаванте албуми на сите времиња. Повеќе од 5 милиони копии од албумот се продадени во САД само во април 1996 година. Во јуни 1998 бил прогласен за 9x platinum од страна на RIAA.

Филм

[уреди | уреди извор]

Глумечка кариера

[уреди | уреди извор]

Покрај рапувањето и хип-хоп музиката, Шакур имал глумено и во филмови. Првиот филмски настап што тој го доживел е во долгометражниот филм Nothing But Trouble(Ништо освен неволји),како дел кратко појавување со Digital Underground. Првата главна улога ја има играно во филмот Juice (Кредибилитет). Во приказната тој игра улога на Бишоп, тинејџер којшто станува жеден за почит и кредибилитет, и прави луди работи за да стигне до посакуваното. За улогата во филмот тој бил прогласен за „најпривлечен лик во филмот“ од Петар Тревис од магазинот Ролинг стоун.[168] Тој продолжил и глумел со Џенет Џексон во филмот Poetic Justice (Поетска правда), за кој бил номиниран за извонреден глумец во 1994 година, но не победил[169]. По неговата смрт постхумано биле издадени три од завршените филмови на Шакур: Bullet(Куршум), Gridlock'd (Издрогиран xD) и Gang Related(Бандитска врска).[170][171]

Тој бил избран да глуми и во Hughes brothers' филм[172][173] на Menace II Society (Опасност за општеството)[174], но бил заменет од Лоренс Тејт откако го навредил Ален Хуџс во една кавга. Режисерот Џон Синглтон споменал дека има напишано сценарио за Baby Boy имајќи го предвид Шакур за главна улога. На крај филмот Baby Boy бил снимен со Тајрис Гибсон и се појавил на филмското платно во 2001 година, пет години по смртта на Шаkур. Во филмот се покажува ѕидна слика од Шакур во спалната на ликот, кој е главна улога и е придружен со песната „Hail Mary“ во филмската музика.

Дискографија

[уреди | уреди извор]
Студио албуми
Посмртни албуми
Во соработка

Филмографија

[уреди | уреди извор]
Година Име Улога Забелешка
1991 Nothing but Trouble Самиот (во измислен контекст) Кратко појавување како дел од групата Digital Underground
1992 Juice Роланд Бишоп Првата главна улога
1993 Poetic Justice Лаки Со Џанет Џексон
1993 A Different World Пиколо Епизода: Доме, Не ме познаваш?
1993 In Living Color Самиот тој сезона 5, епизода: 3
1994 Above the Rim Берди Игра заедно со Дуан Мартин. Последно филмско издание за време на неговиот живот
1995 Murder Was the Case: The Movie Снајперист Некредитирано; сегмент: „Natural Born Killaz“
1996 Saturday Night Special Самиот тој (гостин домаќин) 1 епизода
1996 Saturday Night Live Самиот (музички гостин) Епизода: „Том Арнолд/Тупак Шакур“
1996 Bullet Танк Објавен еден месец по смртта на Шакур
1997 Gridlock'd Езекиел Витмор Објавен четири месеци по смртта на Шакур
1997 Gang Related Детектив Џејк Родригез Последната изведба на Шакур во филм
2001 Baby Boy Самиот Архивска снимка
2003 Tupac: Resurrection Самиот Архивска снимка
2009 Notorious Самиот Архивска снимка
2015 Straight Outta Compton Самиот Архивска снимка
2017 All Eyez on Me Самиот Архивска снимка
2023 Transformers: Rise of the Beasts Самиот Архивска снимка

Одигран во филм

[уреди | уреди извор]
Година Име Игран од Забелешка
2001 Too Legit: The MC Hammer Story Ламонт Бентли Биографски филм за MC Hammer
2009 Notorious Ентони Маки Биографски филм за the Notorious B.I.G.
2015 Straight Outta Compton Марк Роус[175] Биографски филм за N.W.A
2016 Surviving Compton: Dre, Suge & Michel'le Адријан Артур Биографски филм за Michel'le
2017 All Eyez on Me Demetrius Shipp, Jr.[176] Biographical film about Tupac Shakur[177]
2018 Unsolved Marcc Rose Серија за неговото убиство и онаа на the Notorious B.I.G.

Документарци

[уреди | уреди извор]

Животот на Шакур е истражуван во неколку документарни филмови, особено во номинираниот за Оскар „Тупак: Воскресение“ (2003).

  • 1997: Tupac Shakur: Thug Immortal
  • 1997: Tupac Shakur: Words Never Die (TV)
  • 2001: Tupac Shakur: Before I Wake...
  • 2001: Welcome to Deathrow
  • 2002: Tupac Shakur: Thug Angel
  • 2002: Biggie & Tupac
  • 2002: Tha Westside
  • 2003: 2Pac 4 Ever
  • 2003: Tupac: Resurrection
  • 2004: Tupac vs.
  • 2004: Tupac: The Hip Hop Genius (TV)
  • 2006: So Many Years, So Many Tears
  • 2015: Murder Rap: Inside the Biggie and Tupac Murders
  • 2017: Who killed Tupac?
  • 2017: Who Shot Biggie & Tupac?
  • 2018: Unsolved: Murders of Biggie and Tupac?
  • 2021: The Life & Death of Tupac Shakur[178]
  • 2023: Dear Mama

Наводи

[уреди | уреди извор]
  1. ↑ „Hip-hop | Definition, History, Dance, Rap, Music, Culture, & Facts | Britannica“.
  2. ↑ Okwerekwu, Ike (May 5, 2019). „Tupac: The Greatest Inspirational Hip Hop Artist“. Music For Inspiration. Посетено на March 9, 2022.
  3. ↑ „8 Ways Tupac Shakur Changed the World“. Rolling Stone. September 13, 2016. Посетено на March 9, 2022.
  4. ↑ „Tupac Shakur: The story of a rapper 'always meant for something great'“. Sky News (англиски). Посетено на 2024-07-30.
  5. ↑ Ogbar, Jeffrey O. G. (2017-06-16). „In Tupac's life, the struggles and triumphs of a generation“. The Conversation (англиски). Посетено на 2024-05-17.
  6. ↑ Chhabra, Sameer (June 18, 2021). „Unpacking Tupac's complicated legacy, on what would have been his 50th birthday“.
  7. ↑ „Tupac blamed race in Madonna breakup letter“. BBC News. July 6, 2017. Посетено на September 8, 2024.
  8. ↑ „Why Tupac is an Iconic Figure of Hip Hop Culture“. gradozerobeats.com (англиски). 2023-03-12. Посетено на 2024-03-30.
  9. ↑ „Tupac Was Always Political“. GQ (англиски). 2022-02-10. Посетено на 2024-03-30.
  10. ↑ Tupac Shakur – Thug Angel (The Life of an Outlaw). 2002. 
  11. ↑ Alexander, Leslie M.; Rucker, Walter C., уред. (February 28, 2010). Encyclopedia of African American History. 1. ABC-CLIO. стр. 254–257. ISBN 9781851097692.
  12. ↑ Edwards, Paul (2009). How to Rap: The Art & Science of the Hip-Hop MC. Chicago Review Press. стр. 330.
  13. ↑ Jay-Z (2011). Bailey, Julius (уред.). Essays on Hip Hop's Philosopher King. McFarland & Company. стр. 55. ISBN 978-0786463299.
  14. ↑ Planas, Antonio (April 7, 2011). „FBI outlines parallels in Notorious B.I.G., Tupac slayings“. Las Vegas Review-Journal. Архивирано од изворникот April 11, 2011. Посетено на February 19, 2013.
  15. ↑ 15,0 15,1 Koch, Ed (October 24, 1997). „Tupac Shakur's Death Certificate Details“. numberonestars. Las Vegas Sun. Архивирано од изворникот на May 23, 2012. Посетено на December 31, 2016.
  16. ↑ Marriott, Michel (1996-09-23). „At a Ceremony for Shakur, Appeals for Peace“. The New York Times (англиски). ISSN 0362-4331. Посетено на 2024-04-21.
  17. ↑ „2Pac's 'Greatest Hits' album certified Diamond“. HYPEBEAST. July 8, 2011. Посетено на May 5, 2022.
  18. ↑ „No Blasphemy: Why 2Pac's "The Don Killuminati: The 7 Day Theory" Is Rap's Greatest Album“. HipHopDX. November 5, 2018. Посетено на May 5, 2022.
  19. ↑ „The Best Selling Tupac Albums of All Time“. 2PacLegacy.net (англиски). August 4, 2019. Посетено на May 5, 2022.
  20. ↑ „Notorious B.I.G., Tupac Shakur To Be Inducted Into Hip-Hop Hall Of Fame“. BET. December 30, 2006. Архивирано од изворникот на December 30, 2006. Посетено на January 7, 2012.
  21. ↑ „Rock and Roll Hall of Fame taps Tupac, Journey, Pearl Jam“. USA TODAY. Архивирано од изворникот December 20, 2016. Посетено на December 20, 2016.
  22. ↑ „100 Greatest Artists“. Rolling Stone. December 3, 2010. Архивирано од изворникот December 6, 2018. Посетено на June 11, 2019.
  23. ↑ „Tupac Shakur posthumously receives star on Hollywood Walk of Fame“. cbsnews.com (англиски). June 7, 2023. Посетено на June 9, 2023.
  24. ↑ „KULH1111 – Tupac, hiphop og kulturhistorie“ [KULH1111 – Tupac, hip hop and cultural history]. uio.no (норвешки).
  25. ↑ „2003: "All Eyez on Me: Tupac Shakur and the Search for the Modern Folk Hero"“. folkmyth.fas.harvard.edu. Посетено на 2024-08-24.
  26. ↑ Abjorensen, Norman (2017). Historical Dictionary of Popular Music. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield. стр. 455. ISBN 978-1-5381-0214-5.
  27. ↑ Prestholdt, Jeremy (2019). Icons of Dissent: The Global Resonance of Che, Marley, Tupac and Bin Laden. Oxford: Oxford University Press. стр. 103. ISBN 978-0-1906-3214-4.
  28. ↑ Cullen, Jim (2017). Democratic Empire: The United States Since 1945. Chichester, West Sussex: John Wiley & Sons. стр. 245. ISBN 978-1-119-02735-5.
  29. ↑ Hoye, Jacob; Ali, Karolyn, уред. (2003). Tupac: Resurrection 1971–1996. New York: Atria Books. стр. 9. ISBN 0-7434-7434-1.
  30. ↑ 30,0 30,1 Walker, Charles F. (February 26, 2014). „Tupac Shakur and Tupac Amaru“. Архивирано од изворникот February 27, 2014. Посетено на June 30, 2019.
  31. ↑ Scott, Cathy (October 2, 1996). „22-year-old arrested in Tupac Shakur killing“. Las Vegas Sun. Архивирано од изворникот September 21, 2013. Посетено на September 13, 2013.
  32. ↑ „Tupac Coroner's Report“. Cathy Scott. Архивирано од изворникот на July 23, 2011. Посетено на July 24, 2007.
  33. ↑ Bass, Debra D. (September 4, 1997). „Book chronicling Shakur murder set to hit stores“. Las Vegas Sun. Архивирано од изворникот October 6, 2014. Посетено на September 13, 2013.
  34. ↑ Cline, Sarah. „Colonial and Neocolonial Latin America (1750–1900)“ (PDF). Архивирано (PDF) од изворникот July 5, 2010. Посетено на October 14, 2010.
  35. ↑ McBride, Earnest (January 31, 2023). „Dr. Mutulu Shakur given special honors after prison release“. Jackson Advocate (англиски). Посетено на February 25, 2024.
  36. ↑ Kreps, Daniel (May 3, 2016). „Afeni Shakur, Activist and Tupac Shakur's Mother, Dead at 69“. Rolling Stone (англиски). Посетено на February 25, 2024.
  37. ↑ Johnson, Rudy (July 19, 1970). „Joan Bird and Afeni Shakur, Self-Styled Soldiers in the Panther 'Class Struggle'“. The New York Times (англиски). ISSN 0362-4331. Посетено на February 25, 2024.
  38. ↑ „Rare Interview With Tupac's Biological Father“. Power 107.5. December 30, 2013. Архивирано од изворникот August 7, 2016.
  39. ↑ Scott, Cathy (2002). The Killing of Tupac Shakur. Las Vegas, Nevada: Huntington Press. ISBN 978-0929712208.
  40. ↑ „Afeni Shakur“ (PDF). 2Pac Legacy. Архивирано од изворникот (PDF) на April 9, 2008. Посетено на April 23, 2008.
  41. ↑ „Exclusive: Mopreme Shakur Talks Tupac; Rapper's B-Day Celebrated“. AllHipHop. Архивирано од изворникот на June 18, 2010. Посетено на July 28, 2010.
  42. ↑ „Geronimo Pratt: Black Panther leader who spent 27 years in jail for a crime he did not commit“. The Independent. October 23, 2011.
  43. ↑ Martin, Douglas (June 3, 2011). „Elmer G. Pratt, Jailed Panther Leader, Dies at 63“. The New York Times. Посетено на January 16, 2021.
  44. ↑ Sullivan, Randall (January 3, 2003). LAbyrinth: A Detective Investigates the Murders of Tupac Shakur and Notorious B.I.G., the Implication of Death Row Records' Suge Knight, and the Origins of the Los Angeles Police Scandal. New York City: Grove Press. ISBN 0-8021-3971-X.
  45. ↑ „Aging Fugitive Joanne Chesimard Is First Woman on Most Wanted Terrorists List“ (English). May 2, 2013. Архивирано од изворникот January 18, 2024. Посетено на March 11, 2024.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
  46. ↑ Shakur, Assata (1987). An Autobiography of Assata Shakur. Lennox S. Hinds (foreword). Lawrence Hill Books. ISBN 0-88208-221-3.
  47. ↑ Alemoru, Kemi (May 4, 2016). „The colourful life of Tupac's mother Afeni Shakur“. Dazed (англиски). Посетено на December 19, 2021.
  48. ↑ Lewis, John (September 6, 2016). „Tupac Was Here“. Baltimore Magazine (англиски). Посетено на December 19, 2021.
  49. ↑ McMillian, Cameron (2022-11-18). „Tupac Shakur's teenage home in Baltimore up for sale“. WMAR 2 News Baltimore (англиски). Посетено на 2024-04-13.
  50. ↑ Macias, TJ (November 20, 2022). „Tupac Shakur's childhood home lists for $179K. Look at 'a piece of Baltimore history'“. Miami Herald. Посетено на April 12, 2024.
  51. ↑ „Tupac Shakur's Baltimore childhood home listed for sale“. CBS News (англиски). 2022-11-21. Посетено на 2024-04-13.
  52. ↑ King, Jamilah (November 15, 2012). „Art and Activism in Charm City: Five Baltimore Collectives That Are Facing Race“. Colorlines. ARC. Архивирано од изворникот May 12, 2013. Посетено на April 11, 2013.
  53. ↑ Case, Wesley (March 31, 2017). „Tupac Shakur in Baltimore: Friends, teachers remember the birth of an artist“. The Baltimore Sun. Архивирано од изворникот September 1, 2019.
  54. ↑ Philips, Chuck (October 25, 1995). „Tupac Shakur: 'I am not a gangster'“. Los Angeles Times. Архивирано од изворникот September 16, 2020. Посетено на September 26, 2020.
  55. ↑ Bastfield 2002, p. 3.
  56. ↑ Golus, Carrie (December 28, 2006). Tupac Shakur. Lerner Publications. ISBN 9780822566090. Архивирано од изворникот December 8, 2020. Посетено на March 29, 2012.
  57. ↑ Bastfield, Darrin Keith (2002). Back in the Day: My Life and Times with Tupac Shakur. Da Capo Press. стр. 5. ISBN 978-0-345-44775-3.
  58. ↑ „Tupac doc up for Oscar“. Chicago Tribune (англиски). January 28, 2005. Посетено на January 30, 2022.
  59. ↑ Shakur, Tupac (1999). The rose that grew from concrete. New York: Pocket Books. ISBN 978-0-671-02844-2.
  60. ↑ Bastfield 2002, pp. 67–68.
  61. ↑ Sandy, Candace; Marie Daniels, Dawn (2010). How Long Will They Mourn Me?. Random House Publishing Group. стр. 10. ISBN 9780307757449. Tupac's leadership abilities emerged with his involvement with the Young People's Communist League, where he worked with his then girlfriend, Mary Baldridge, whose father was the head of the Baltimore Communist Party
  62. ↑ McQuillar, Tayannah Lee; Johnson, Fred L. (2010). Tupac Shakur: The Life and Times of an American Icon. Hachette Books. ISBN 9780786745937. Tupac and his white girlfriend Mary Baldridge, a student in the high school's dance department.
  63. ↑ „Happy birthday to our brother and comrade, #TupacShakur! This is his Young Communist League membership card from when he lived in Baltimore, Maryland. #RestInPower #SolidarityForever“. Twitter. Communist Party USA. June 17, 2019. Архивирано од изворникот May 11, 2020. Посетено на June 17, 2019.
  64. ↑ Van Nguyen, Dean (May 18, 2021). „The Hip-Hop Road to Socialism“. jacobin.com (англиски). Посетено на March 15, 2023. Tupac himself appears to have been a member of the Young Communist League at one point, too.
  65. ↑ 65,0 65,1 65,2 65,3 65,4 Brown, Preezy (November 12, 2016). „How '2Pacalypse Now' Marked The Birth Of A Rap Revolutionary“. Vibe. Архивирано од изворникот March 23, 2018. Посетено на March 22, 2018.
  66. ↑ Ruskin, Zack (2019-08-23). „Tupac Shakur's Life in Marin“. Marin Magazine (англиски). Посетено на 2024-10-08.
  67. ↑ Marriott, Michel; Brooke, James; LeDuff, Charlie; Lorch, Donatella (September 16, 1996). „Shots Silence Angry Voice Sharpened by the Streets“. The New York Times. стр. A–1. Архивирано од изворникот August 25, 2009. Посетено на August 21, 2009.
  68. ↑ Chung, James (February 25, 2020). „These Were Tupac's Startling Last Words“. SPIN (англиски). Посетено на January 30, 2022.
  69. ↑ „Leila Steinberg“. Assemblies in Motion. Архивирано од изворникот на February 13, 2008. Посетено на January 25, 2009.
  70. ↑ Sandy, Candace; Daniels, Dawn Marie (December 8, 2010). How Long Will They Mourn Me?: The Life and Legacy of Tupac Shakur. Random House Publishing Group. стр. 15. ISBN 9780307757449.
  71. ↑ 2Pac – The Lost Tapes Album Reviews, Songs & More | AllMusic (англиски), Посетено на April 22, 2023
  72. ↑ 72,0 72,1 „Tupac Shakur Beginnings: The Lost Tapes 1988–1991 – Hip Hop Galaxy“. June 17, 2007. Архивирано од изворникот на June 17, 2007. Посетено на April 22, 2023.
  73. ↑ „Shakur Estate Settles With Chopmaster J; Lil Mo's 'True Story' Finally Comes To Light“. Billboard. June 9, 2001. стр. 24. Посетено на April 22, 2023.
  74. ↑ Jones, Charisse (December 1, 1995). „Rapper slain after chase in Queens“. The New York Times. стр. B 3. Архивирано од изворникот April 8, 2020. Посетено на May 17, 2020.
  75. ↑ „MTV – They Told Us“. MTV. Архивирано од изворникот на April 23, 2006. Посетено на April 26, 2011.
  76. ↑ Vaught, Seneca (Spring 2014). „Tupac's Law: Incarceration, T.H.U.G.L.I.F.E., and the Crisis of Black Masculinity“. Spectrum: A Journal on Black Men. 2 (2): 93–94. doi:10.2979/spectrum.2.2.87. S2CID 144439620. Архивирано од изворникот March 6, 2017. Посетено на June 28, 2016.
  77. ↑ 77,0 77,1 „Revisiting 2Pac's 'Strictly 4 My N.*.*.*.*.Z...' (1993) | Retrospective Tribute“. Albumism (англиски). Посетено на April 11, 2022.
  78. ↑ „2Pac – Album chart history“. Billboard. Посетено на June 14, 2021.
  79. ↑ Brown, Jake (2005). Tupac Shakur, (2-Pac) in the Studio: The Studio Years (1989–1996) (англиски). Amber Books Publishing. стр. 16. ISBN 978-0-9767735-0-4.
  80. ↑ Howard, Jacinta (August 24, 2018). „Thug Life- 'Pour Out A Little Liquor': Throwback Video of the Day“. The Boombox (англиски). Посетено на October 16, 2023.
  81. ↑ „New Details Emerge About Tupac Ambushing A Tribe Called Quest's Source Awards Speech (Video)Ambrosia For Heads“. ambrosiaforheads.com. June 2, 2016. Посетено на October 16, 2023.
  82. ↑ Thug Life: Vol. 1. [CD]. 1994. 
  83. ↑ Westhoff, Ben (September 12, 2016). „How Tupac and B.I.G. went from friends to deadly rivals“. Vice.com. Архивирано од изворникот August 14, 2020. Посетено на May 16, 2020.
  84. ↑ Anderson, Joel (October 30, 2019). „The Moment Tupac and Biggie Went From Friends to Enemies“. Slate Magazine (англиски). Посетено на December 12, 2021.
  85. ↑ 85,0 85,1 85,2 „Marin slaying case against rapper opens“. San Francisco Chronicle. November 3, 1995. Архивирано од изворникот April 12, 2013.
  86. ↑ 86,0 86,1 86,2 „Settlement in Rapper's Trial for Boy's Death“. San Francisco Chronicle. November 8, 1995. Архивирано од изворникот May 13, 2013.
  87. ↑ Smothers, Ronald (November 2, 1993). „Rapper Charged in Shootings of Off-Duty Officers“. The New York Times (англиски). ISSN 0362-4331. Посетено на December 24, 2021.
  88. ↑ Harrington, Richard (November 3, 1993). „Guns N' Rappers: 3 Arrested In Shootings“. The Washington Post (англиски). ISSN 0190-8286. Посетено на December 24, 2021.
  89. ↑ Butler, Rhett (May 28, 2020). „Redo '93: Tupac Shakur's Shootout With Police Proves Power To People“. The Source (англиски). Посетено на December 24, 2021.
  90. ↑ „Shakur's Estate Hit With Default Claim Over Shooting“. MTV News. July 20, 1998. Архивирано од изворникот на January 27, 2002. Посетено на July 2, 2021.
  91. ↑ Gladwell, Malcolm (December 2, 1994). „Rapper Shakur guilty of sex abuse, not guilty of sodomy and gun charges“. The Washington Post. Посетено на January 6, 2022.
  92. ↑ TBTEntGroup on (March 7, 2012). „Tupac Shakur interview with "The Arsenio Hall Show" in 1994 [VIDEO]“. Hip-hopvibe.com. Архивирано од изворникот December 21, 2013. Посетено на September 13, 2013.
  93. ↑ „Rapper Sentenced for Violating Probation“. Sfgate. April 6, 1996. Посетено на June 2, 2022.
  94. ↑ „Jail Term Put On Hold For Rapper Tupac Shakur“. MTV. June 8, 1996. Архивирано од изворникот на June 27, 2020. Посетено на April 8, 2020.
  95. ↑ Samaha, Albert (October 28, 2013). „James Rosemond, Hip-Hop Manager Tied to Tupac Shooting, Gets Life Sentence for Drug Trafficking“. The Village Voice. New York City. Архивирано од изворникот на October 30, 2013. Посетено на November 25, 2013.
  96. ↑ Rodriguez, Jason (September 2011). „Pit of snakes“. XXL Magazine. Архивирано од изворникот February 19, 2019. Посетено на May 16, 2020.
  97. ↑ Stewart, Alison (March 18, 2008). „What Did Sean 'Puffy' Combs Know?“. Npr.org. Архивирано од изворникот January 19, 2012. Посетено на January 7, 2012.
  98. ↑ Philips, Chuck (October 11, 2012). „Commentary on 1995 Tupac Recordings“. chuckphilipspost.com. Архивирано од изворникот November 8, 2013. Посетено на November 25, 2013.
  99. ↑ „Tupac Shakur Interview 1995 « Chuck Philips PostChuck Philips Post“. August 28, 2013. Архивирано од изворникот на August 28, 2013. Посетено на June 1, 2021.
  100. ↑ „Tupac and Biggie's battle songs“. Los Angeles Times. March 17, 2008. Посетено на June 1, 2021.
  101. ↑ Rodriguez, Jayson. „Game Manager Jimmy Rosemond Recalls Events The Night Tupac Was Shot, Says Session Was 'All Business'“. MTV News. Архивирано од изворникот на September 22, 2014. Посетено на June 1, 2021.
  102. ↑ 2Pac (Ft. Outlawz) – Hit 'Em Up, Посетено на June 1, 2021
  103. ↑ The Notorious B.I.G. – Who Shot Ya?, Посетено на June 1, 2021
  104. ↑ James, George (February 8, 1995). „Rapper Faces Prison Term For Sex Abuse“. The New York Times. стр. B1. Архивирано од изворникот April 5, 2014. Посетено на March 12, 2014.
  105. ↑ Olan, Helaine (February 8, 1995). „Rapper Shakur Gets Prison for Assault“. Los Angeles Times. стр. A4.
  106. ↑ Stasi, Linda (January 9, 1995). „Secure Shakur“. Daily News. стр. 93. Посетено на October 16, 2023.
  107. ↑ Philips, Chuck (June 12, 2012). „James "Jimmy Henchman" Rosemond Implicated Himself in 1994 Tupac Shakur Attack: Court Testimony“. The Village Voice. Архивирано од изворникот на June 29, 2012. Посетено на June 24, 2012.
  108. ↑ „Times retracts Shakur story“. Los Angeles Times. Los Angeles, California. April 7, 2008. Архивирано од изворникот March 4, 2018. Посетено на March 22, 2018.
  109. ↑ Evans, Jennifer (June 21, 2001). „Hip hop talent agent arrested charged with operating drug ring“. The Baltimore Sun. Архивирано од изворникот на August 29, 2012. Посетено на May 29, 2012.
  110. ↑ KTLA News (July 13, 2012). „Convicted Killer Confesses to Shooting West Coast Rapper Tupac Shakur“. The Courant. Архивирано од изворникот на June 19, 2011. Посетено на September 14, 2013.
  111. ↑ Watkins, Greg (June 15, 2011). „Exclusive: Jimmy Henchman Associate Admits to Role in Robbery/Shooting of Tupac; Apologizes To Pac & B.I.G.'s Mothers“. Allhiphop.com. Архивирано од изворникот June 7, 2012. Посетено на June 5, 2012.
  112. ↑ „Chuck Philips demands apology on Tupac Shakur“. LA Weekly. Архивирано од изворникот June 6, 2012. Посетено на May 29, 2012.
  113. ↑ „Shakur Upstate“. New York Daily News. March 16, 1995.
  114. ↑ Bierut, Patrick (March 14, 2021). „'Me Against The World': How 2Pac Transcended Hip-Hop's Trappings“. uDiscover Music (англиски). Посетено на December 12, 2021.
  115. ↑ Ramirez, Erika (April 1, 2015). „Tupac's 'Me Against the World' Topped Billboard 200 20 Years Ago Today: A Retrospective“. Billboard (англиски). Посетено на December 12, 2021.
  116. ↑ „Timeline: 25 Years of Rap Records“. BBC News. October 11, 2004. Архивирано од изворникот March 30, 2009. Посетено на January 7, 2012.
  117. ↑ „Dear Mama (US Single #1) at AllMusic“. AllMusic. Архивирано од изворникот October 20, 2010. Посетено на March 20, 2009.
  118. ↑ „RIAA – Gold & Platinum – May 13, 2009 : Search Results – 2 Pac“. RIAA. Архивирано од изворникот на September 4, 2015. Посетено на May 14, 2009.
  119. ↑ „So Many Tears (EP) at AllMusic“. AllMusic. Посетено на March 22, 2009.
  120. ↑ „Temptations (CD/Cassette Single) at AllMusic“. AllMusic. Посетено на March 22, 2009.
  121. ↑ 121,0 121,1 Huey, Steve (n.d.). „2Pac – All Eyez on Me“. AllMusic. Посетено на July 28, 2010.
  122. ↑ Appleford, Steve (April 1, 1996). „It's a Soul Train Awards Joy Ride for TLC, D'Angelo“. Los Angeles Times. Архивирано од изворникот October 26, 2014. Посетено на October 26, 2014.
  123. ↑ „Tupac Month: 2Pac's Discography“. Архивирано од изворникот October 13, 2013. Посетено на May 27, 2013.
  124. ↑ „Jim Carrey's Surprising Music Moments, From 2Pac to Kid Cudi“. Complex (англиски). Посетено на July 12, 2022.
  125. ↑ „Tony Danza Talks Friendship With Tupac“. TV One (англиски). September 21, 2012. Посетено на July 12, 2022.
  126. ↑ Au, Wagner James (December 11, 1996). „Yo, Niccolo!“. Salon. San Francisco, California: Salon Media Group Inc. Архивирано од изворникот на September 29, 2007. Посетено на December 31, 2016.
  127. ↑ „How the 1995 Source Awards Changed Rap Forever“. Complex (англиски). Посетено на December 12, 2021.
  128. ↑ Parker, Derrick; Diehl, Matt (2007). Notorious C.O.P.: The Inside Story of the Tupac, Biggie, and Jam Master Jay Investigations from the NYPD's First "Hip-Hop Cop". New York: St. Martin's Griffin. стр. 113–116. ISBN 9781429907781. Архивирано од изворникот September 15, 2020. Посетено на May 20, 2020.
  129. ↑ Sayles, Justin (February 12, 2021). „The Triumph and Tragedy of Tupac's 'All Eyez on Me'“. The Ringer (англиски). Посетено на October 15, 2023.
  130. ↑ Reese, Alexis (December 15, 2021). „Tupac Talks Quad Studios Shooting in Kevin Powell Interview“. BET (англиски). Посетено на December 15, 2021.
  131. ↑ Phillips, Chuck (July 31, 2003). „As Associates Fall, Is 'Suge' Knight Next?“. Los Angeles Times. Архивирано од изворникот November 24, 2015.
  132. ↑ Corpuz, Kristin (June 16, 2020). „Tupac's Biggest Billboard Hot 100 Hits“. Billboard (англиски). Посетено на December 12, 2021.
  133. ↑ Williams, Stereo (June 4, 2016). „Tupac's 'Hit 'Em Up': The Most Savage Diss Track Ever Turns 20“. The Daily Beast (англиски). Посетено на December 12, 2021.
  134. ↑ „September 1996 Shooting and Death“. madeira.hccanet.org. Архивирано од изворникот July 26, 2011. Посетено на July 28, 2010.
  135. ↑ „Tupac Shakur LV Shooting –“. Thugz-network.com. September 7, 1996. Архивирано од изворникот February 7, 2012. Посетено на January 7, 2012.
  136. ↑ „Rapper Tupac Shakur Gunned Down“. MTV News. Архивирано од изворникот на March 3, 2016.
  137. ↑ „Detailed information on the fatal shooting“. AllEyezOnMe. Архивирано од изворникот на May 14, 2008. Посетено на October 11, 2007.
  138. ↑ „Tupac Shakur: Before I Wake“. film.com. Архивирано од изворникот на October 1, 2010. Посетено на July 28, 2010.
  139. ↑ „Tupac's life after death“. Smh.com.au. September 13, 2006. Архивирано од изворникот December 25, 2011. Посетено на January 7, 2012.
  140. ↑ O'Neal, Sean (August 30, 2011). „Yes, the Outlawz smoked Tupac's ashes“. The A.V. Club. Архивирано од изворникот October 20, 2017. Посетено на January 22, 2020.
  141. ↑ Philips, Chuck (September 6, 2002). „Who Killed Tupac Shakur?“. Los Angeles Times. Los Angeles, California. Архивирано од изворникот November 9, 2012. Посетено на July 15, 2012.
  142. ↑ Philips, Chuck (September 7, 2002). „Who killed Tupac Shakur?: Part 2“. Los Angeles Times. Los Angeles, California. Архивирано од изворникот March 18, 2013.
  143. ↑ „FBI — Terrorism 2000/2001“. Fbi.gov. Архивирано од изворникот October 7, 2012. Посетено на August 28, 2017.
  144. ↑ „Unsealed FBI Report on Tupac Shakur“. Vault.fbi.gov. Архивирано од изворникот February 15, 2015. Посетено на February 15, 2015.
  145. ↑ „FBI files on Tupac Shakur murder show he received death threats from Jewish gang“. Haaretz. Haaretz Service. April 14, 2011. Архивирано од изворникот February 15, 2015. Посетено на February 15, 2015.
  146. ↑ „Search warrant executed in Tupac Shakur homicide case, Las Vegas police say“. NBC News (англиски). July 18, 2023. Посетено на July 18, 2023.
  147. ↑ „Last living suspect in 1996 drive-by shooting of Tupac Shakur indicted in Las Vegas on murder charge“. AP News. September 29, 2023.
  148. ↑ Tsioulcas, Anastasia (November 2, 2023). „Suspect in Tupac Shakur's murder has pleaded not guilty“. NPR. Посетено на November 3, 2023.
  149. ↑ Okwerekwu, Ike (May 5, 2019). „Tupac: The Greatest Inspirational Hip Hop Artist“. Music For Inspiration (англиски). Посетено на March 9, 2022.
  150. ↑ „8 Ways Tupac Shakur Changed the World“. Rolling Stone. September 13, 2016. Посетено на March 9, 2022.
  151. ↑ 50 Cent, "86: Tupac Shakur", editors, "100 greatest artists: The Beatles, Eminem and more of the best of the best" Архивирано на 18 јуни 2019 г., Rolling Stone, December 3, 2010, archived May 23, 2012.
  152. ↑ Gewertz, Ken (April 24, 2003). „Symposium analyzes, celebrates 'Thug'“. Harvard University Gazette. Архивирано од изворникот на February 5, 2012. on April 16, 2006.
  153. ↑ Neal, M. (2003). „Thug Nigga Intellectual: Tupac as Celebrity Gramscian talk at Symposium analyzes, celebrates 'thug'“. Harvard Gazette. Harvard University.
  154. ↑ Neal, Mark Anthony (September 6, 2005). „NewBlackMan: Race-ing Katrina“. Newblackman.blogspot.com. Архивирано од изворникот January 19, 2012. Посетено на January 7, 2012.
  155. ↑ „Deeper Than Hip-Hop Tupac (2Pac) Poetry Enlightens“. ThugLifeArmy.com. Архивирано од изворникот July 17, 2011. Посетено на July 28, 2010.
  156. ↑ Price, Emmet; Forman, M. (April 17, 2003). From Thug Life to Legend: Realization of a Black Folk Hero. All Eyez on Me: Tupac Shakur and the Search for the Modern Folk Hero. Cambridge, Massachusetts: Harvard University.
  157. ↑ Kaufman, Gil (September 10, 1997). „Berkeley University Offers Class On Tupac“. VH1. Архивирано од изворникот на September 19, 2008. Посетено на December 31, 2016.
  158. ↑ „2003: "All Eyez on Me: Tupac Shakur and the Search for the Modern Folk Hero"“.
  159. ↑ Business Wire (6 февруари 2007). "The NPD Group Consumer Survey: Top Musical Artists for 2006". Соопштение за печат.
  160. ↑ „Musion Eyeliner projects Tupac's ghost at Coachella“. Installation (англиски). April 18, 2012. Посетено на February 15, 2022.
  161. ↑ The optical illusion was accomplished with technology called Pepper's ghost [Cyrus Farivar, "Tupac "hologram" merely pretty cool optical illusion", Arstechnica.com, April 16, 2012. Архивирано на 6 мај 2012 г.], employed by the company Digital Domain, specializing in visual effects [Kara Warner, "Tupac hologram may be coming to an arena near you" Архивирано на 24 мај 2020 г., MTV News, MTV.com, April 16, 2012, archived elsewhere.
  162. ↑ Gil Kaufman (March 9, 2017). „Tupac, Michael Jackson, Gorillaz & More: A History of the Musical Hologram“. billboard.com. Billboard. Посетено на October 18, 2021. the Tupac Shakur hologram that blew fans' minds at Coachella in 2012.
  163. ↑ Kara Warner (April 16, 2012). „Tupac Hologram May Be Coming To An Arena Near You“. MTV News. Архивирано од изворникот на April 20, 2012. Посетено на April 16, 2012.
  164. ↑ TJ (April 16, 2012). „Video: Tupac (As A Hologram) Joins Snoop Dogg And Dr. Dre On Stage At 2012 Coachella“. Neon Limelight. Архивирано од изворникот April 18, 2012. Посетено на April 16, 2012.
  165. ↑ Ethan Smith (April 16, 2012). „Rapper's De-Light: Tupac 'Hologram' May Go on Tour“. The Wall Street Journal. Архивирано од изворникот April 17, 2012. Посетено на April 17, 2012.
  166. ↑ „Tupac Shakur Hologram Tour Denied By Dr. Dre“. Idolator.com. April 23, 2012. Архивирано од изворникот на July 11, 2012. Посетено на April 27, 2012.
  167. ↑ Greatest Hits sold 4 000 copies in the week, up 571% above the prior week. All Eyez On Me did 2 000 units, up 95%, and Me Against the World, 1 000 copies, up 53%. The single "Hail Mary", which opened at Coachella, was second, behind his No. 1 Billboard Hot 100 hit "California Love" (featuring Dr. Dre and Roger Troutman), shifting 11,000 downloads (119% increase). His third best-seller was the second Shakur song that was performed at Coachella—"2 of Amerikaz Most Wanted" (with Snoop Dogg). It sold 9,000 (up 881%). See "Tupac's virtual Coachella appearance spurs huge sales bump", Billboard.com, archived elsewhere January 21, 2015.
  168. ↑ „2Pac biography“. Alleyezonme.com. Архивирано од изворникот January 14, 2012. Посетено на January 7, 2012.
  169. ↑ Williams, Stereo (February 3, 2019). „John Singleton on That Tupac AIDS Test: 'That Was a Joke!'“. The Daily Beast (англиски). Посетено на December 12, 2021.
  170. ↑ „Gridlock'd“. Entertainment Weekly. January 31, 1997. Архивирано од изворникот March 7, 2010. Посетено на July 28, 2010.
  171. ↑ „Gang Related“. Box Office Mojo. Архивирано од изворникот September 4, 2010. Посетено на July 28, 2010.
  172. ↑ Sullivan 2003, p. 80.
  173. ↑ „Tupac Shakur Biography“. Rolling Stone. Архивирано од изворникот August 25, 2013. Посетено на August 27, 2013.
  174. ↑ Gonzalez, Victor (May 10, 2012). „TUPAC'S TEMPER: FIVE GREATEST FREAKOUTS, FROM MTV TO JAIL TIME“. Miami New Times. Архивирано од изворникот January 1, 2016.
  175. ↑ Bansky (June 19, 2015). „This Is The Guy Who's Playing Tupac In The N.W.A. Movie“. Uproxx.com. Архивирано од изворникот на June 19, 2015. Посетено на June 20, 2015.
  176. ↑ „Tupac Biopic Taps Newcomer Demetrius Shipp, Jr. For Lead Role“. Billboard. December 24, 2015. Архивирано од изворникот December 27, 2015.
  177. ↑ „Tupac Shakur Biopic 'All Eyez on Me' Casts a Lead“. The New York Times. December 25, 2015. Архивирано од изворникот December 28, 2015.
  178. ↑ Stein, Frankie (October 27, 2021). „Remembering a legend: 'The Life and Death of Tupac Shakur'“. Film Daily (англиски). Посетено на January 30, 2022.

Понатамошно читање

[уреди | уреди извор]

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]
Повеќе за Тупак Шакур на збратимените проекти на Википедија
Податотеки на Ризницата ?
Мисли на Викицитат ?
Запис Q6107 во базата на Википодатоци ?
Нормативна контрола
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Тупак_Шакур&oldid=5340065“