Нури Џелилов
| Нури Џелилов | |
|---|---|
| Починал | 14 декември 1976 (години 63) |
| Држава |  СССР |
| Род | Црвената армија |
| Служба | 1941–1946 |
| Чин | мајор |
| Единица | 90-ти гардиски полк за тешки тенкови |
| Битки/војни | Втора светска војна (3) |
Нури Џелилов (руски: Нури Джелилов; 15 септември 1913 – 14 декември 1976) бил офицер и командант на тенковска компанија во Црвената армија за време на Втората светска војна, кој бил номиниран за титулата Херој на Советскиот Сојуз за неговата храброст во борбите.
Раниот живот
[уреди | уреди извор]Џелилов бил роден на 15 септември 1913 во работничко Кримско Татарско семејство во селото Кизилташ во близина на Јалта. Агроном дипломиран на Земјоделскиот колеџ во Јалта, се обучил како винар пред да биде регрутиран во Црвената армија во 1941.[1]
Втора светска војна
[уреди | уреди извор]Воведен во Црвената армија веднаш по германската инвазија на Советскиот Сојуз, тој првично посетувал обука за специјализација пред да биде распореден како политички инструктор во првата ескадрила на 138-от коњанички полк. Таму се борел во почетната фаза на војната и го убил својот прв непријателски војник на брегот на Днепар. Бил командант на 4-та бараж ескадрила во рамките на истата дивизија (30-та коњаничка дивизија) во јуни 1942 година, тој ги преживеал повлекувањата за да стане ученик на Улјановската школа за тешки тенкови; по завршувањето на училиштето бил назначен за командант на 4-та чета во 90-тиот гардиски тенковски полк во декември 1944 година. Останувајќи со таа единица до крајот на војната, тој се борел во многу големи офанзивни битки за градовите во Источна Европа, вклучувајќи ги Варшава, Лоѓ, Познањ, Шчеќин, Кострзин и Берлин, истакнувајќи се во повеќе наврати, вклучително и за време на преминувањето на тешко одбранетите областа на брегот на реката Одра и на крајот битката за Берлин.Водејќи го примерот, развил и спровел нова тактика за борба со тенкови и одбил да се откаже кога неговиот оштетен тенк целосно бил опколен од Панцерфауст, изненадувајќи ги со скокање од тенкот и отворање оган со автоматска пушка и фрлање гранати; откако го освоил тој ангажман, продолжил да ја води својата чета во битката за Берлин и да стане првиот член на неговиот полк кој стигнал до Рајхстагот. Од средината на април до почетокот на мај, неговата чета извадила 11 непријателски тенкови, 24 возила, 26 пукачки пунктови и друга непријателска опрема, покрај тоа што убил над 100 непријателски војници и расчистил 24 блока на Берлин за пешадија; личниот биланс на Џелилов вклучил седум убиства на непријателски тенкови. За неговото водство во битките за Полска и Германија, тој бил номиниран за титулата Херој на Советскиот Сојуз, но бил награден само со Орден на Црвеното знаме.[2][3][1]
По војната
[уреди | уреди извор]До декември 1946 година останал во Германија како дел од контингентот на советските трупи, достигнувајќи чин мајор и потоа станал командант на дивизија. Бидејќи му било забрането да се врати на Крим, тој првично живеел во Узбекистанската ССР, каде што открил дека родителите биле депортирани. Неговиот брат, Џевдед Џелилов, исто така, ја преживеал војната и станал одликуван борбен пилот. Се оженил и имал неколку деца и сакал да се врати на Крим, но не можел да се врати и покрај многуте обиди да се приближи до полуостровот, прво во Дагестан, а подоцна и во Краснодар. Во подоцнежните години боледувал од рак и на крајот починал од срцев удар на 14 декември 1976 година. И покрај неговата желба да биде погребан во Јалта, бил погребан во Краснодар.[1][4]
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Veliev 2009.
- ↑ Nebolsina, Margarita; Khamidullin, Bulat (2015). Война…Судьбы…Память…Песни… [War...Destiny...Memory... Songs...]. Kazan: Idel-Press. стр. 202–203. ISBN 9785852477965. OCLC 949268869.
- ↑ Kurtseitov, Refik (2018). „Крымские татары – герои советского союза: хронология представлений, награждений и замены высшей награды орденами СССР“. Вопросы крымскотатарской филологии, истории и культуры.
- ↑ Qulbekov, Bilyal (22 February 1969). „Дженк ве Барышыкъ“. Ленин байрагъы (Crimean Tatar). стр. 4.
Библиографија
[уреди | уреди извор]- Veliev, Ablyaziz (2009). Герои бессмертны. Крымские татары во Второй мировой войне. Simferopol: Krymuchpedgiz. ISBN 978-966-354-300-0. OCLC 574481177.