Луковичест лилјан
| Луковичест лилјан | |
|---|---|
| |
| Научна класификација [ у ] | |
| Царство: | Растенија |
| клад: | Скриеносеменици |
| клад: | Монокотиледони |
| Ред: | Лилјаноцветни |
| Семејство: | Лилјани |
| Род: | Лилјан |
| Вид: | Луковичест лилјан |
| Научен назив | |
| Lilium bulbiferum L. 1753 not Thunb. 1794 | |
| Синоними[1] | |
|
Список
| |
Луковичест лилјан (науч. Lilium bulbiferum) — европски лилјан со подземни луковици, кој припаѓа на лилиаците .[1][2]
Латинското име bulbiferum на овој вид, што значи „луковици што носат“, се однесува на секундарните светилки на стеблото на номиналниот подвид.
Описот[уреди | уреди извор]
Lilium bulbiferum достигнува во просек 20-90 сантиметри (7,9-35,4 инчи) висина, со максимум 120 сантиметри (47 инчи). Луковиците се јајцевидни, со белузлави големи и зашилени лушпи и можат да достигнат пречник од околу 1,5 сантиметри (0,59 инчи). Стеблото е исправено, листовите се ланцетни, долги до 10 сантиметри. Цветот има едно до пет цветови со кратки влакна. Тие се хермафродитни и без мирис, имаат шест исправени тепали, надворешните се малку потесни од внатрешните. Цветовите можат да достигнат должина од 4-6 сантиметри и се светло жолто-портокалова со црвеникаво-кафени точки. Стамени се исправени, околу половина од тепалите, со црвени прашници. Стилот е портокалов, со висина од 35 милиметри (1,4 инчи). Цветниот периодот на мај и јули.
Постојат две сорти, L. b. var. croceum (Chaix) Бејкер во западниот дел од опсегот, и L. b. var. bulbiferum во нејзиниот источен дел. Само последниот секогаш произведува секундарни воздушни светилки ( bulbils ) во пазувите на горните листови. Овие луковици паѓаат на земја и созреваат по две до три години. Кога рачно се одвојуваат од стеблото, тие лесно можат да се користат за размножување на растението.
.Џуџестите растенија од Поморските Алпи, порано опишани како var. chaixii (Elwes) Stoker, и големите растенија од регионот на Неапол, порано опишани како var. giganteum N. Terracc., сега се сметаат како локални варијанти на var. кроцеум.
Дистрибуција и живеалиште[уреди | уреди извор]
L. булбирефум е широко распространет во поголемиот дел од Европа од Шпанија до Финска и Украина .[2] Расте на планински ливади и на ридови. Тие претпочитаат варовнички почви на топли, сончеви места, но растат и на малку кисели почви. Тие можат да се најдат на надморска височина од 500–1,900 метарs (1,600–6,200 ст) надморска височина.
Во културата[уреди | уреди извор]
Луковичестиот лилјан одамна е препознаен како симбол на портокаловиот ред во Северна Ирска .[3]
Токсичност[уреди | уреди извор]
Мачки[уреди | уреди извор]
Мачките се исклучително чувствителни на токсичност од лилјан и голтањето често е смртоносно;[4][5][6] Домаќинствата и градините што ги посетуваат мачките силно се советуваат да не го чуваат ова растение или да не ставаат исушени цветови каде што мачката може да ги четка и да се запраши со полен кој потоа го консумираат додека го чистат. Сомнителните случаи бараат итна ветеринарна помош.[7] Брзиот третман со активен јаглен или индуцирано повраќање може да ја намали количината на апсорбираниот токсин (ова е временски чувствително, така што во некои случаи ветеринарите може да советуваат да го прават тоа дома), а големи количини на течност преку IV може да го намалат оштетувањето на бубрезите за да ги зголемат шансите на преживување.[7]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ 1,0 1,1 „World Checklist of Selected Plant Families: Royal Botanic Gardens, Kew“. Посетено на 17 September 2016.
- ↑ 2,0 2,1 Altervista Flora Italiana, Giglio rosso, Orange Lily, Lilium bulbiferum L. includes many photos plus European distribution map
- ↑ 8pm, Reinventing the Orange Order: A. superhero for the 21st century « Design Research Group 12 12 07 / (27 June 2007). „A kinder gentler image? Modernism, Tradition and the new Orange Order logo“. Посетено на 17 September 2016.
- ↑ Frequently Asked Questions Архивирано на 16 август 2022 г. No Lilies For Cats.
- ↑ Fitzgerald, KT (2010). „Lily toxicity in the cat“. Top Companion Anim Med. 25 (4): 213–7. doi:10.1053/j.tcam.2010.09.006. PMID 21147474.
- ↑ Tiger Lilly Pet Poison Helpline.
- ↑ 7,0 7,1 Lily Poisoning in Cats.
|