Два замоци на семејството Лазаревиќ во Велико Средиште
Два замоци на семејството Лазаревиќ во Велико Средиште, општина Вршац, биле изградени од средината на 19 век до почетокот на 20 век. Замоците претставуваат недвижни културни добра како културни споменици.[1]
За замокот
[уреди | уреди извор]Изградбата на замоците е поврзана со семејството Лазаревиќ и неговиот предок Голуб, кој емигрирал од Србија. Откако се здобил со благородништво во 1841 година, со титулата Мал и Голем центар, изградил два замоци и парк. Семејството Лазаревиќ го поседувало имотот до 1898 година. Имотот го купиле локални Германци, Георг Фриц и Карл Хаузер, кои биле сопственици до крајот на Втората светска војна, кога Банатските Германци биле протерани и нивниот имот национализиран.[2]
Големиот замок, во духот на класицизмот, бил изградена во 1960-тите, а малиот замок кон крајот на 19 и почетокот на 20 век во еклектичен стил со неоготски елементи. Двете згради се приземни, со главната фасада на постариот замок симетрично разрешена, со голем трем поткрепен со дорски столбови во централниот дел и со униформен ритам на прозорски отвори со триаголни фронтончиња. Помалиот замок има скалесто поткровје и мали кули на аглите. Тие се опкружени со голем парк и висока шума со примероци од ретки дрвја.[3][4]
Конзерваторските работи биле извршени во текот на 1986-1987 година само во големиот замок.
Основното училиште „Бранко Радичевиќ“ се наоѓа во големиот замок, а околниот парк е прилагоден на простор за игралиште.[5] Внатрешноста на големиот замок е прилагодена на потребите на училиштето, со што се елиминирал автентичниот ентериер. Зградата на малиот замок е руинирана. Просторот првично се користел за селско кино, потоа за младински културен центар и на крајот локална канцеларија. Денес, градбата на малиот замок нема никаква намена.[2]
Легенда
[уреди | уреди извор]Постои легенда за замоците на семејството Лазаревиќ. Според наводите, браќата Лазаревиќ изгубиле разум и имале исклучително високи барања. Очигледно и тие сакале да се санкаат во лето, а бидејќи тоа не било возможно поради немањето снег, нарачале стакло од Панчево да се санкаат. Набргу по наредбата, сопругата на помладиот брат паднала низ стаклената патека и за малку ќе умрела. И покрај тоа, браќата Лазаревиќ продолжиле да нарачуваат стакло. Нивното последно лето во замокот, 1897 година, кога се санкале на специјално матирано стакло, тоа наеднаш се оладило и стаклото се искршило на многу мали делови. Од тој момент, браќата наводно наоѓале стакло насекаде околу нив - во креветот, храната, облеката. . .[6][7]
Галерија
[уреди | уреди извор]-
Замок Лазаревиќ -
Замок Лазаревиќ -
Замок Лазаревиќ -
Замок Лазаревиќ -
Замок Лазаревиќ -
Замок Лазаревиќ -
Замок Лазаревиќ -
Замок Лазаревиќ -
Замок Лазаревиќ -
Замок Лазаревиќ
Поврзано
[уреди | уреди извор]- Список на споменици на културата во јужнобанатскиот округ
- Споменик на културата од големо значење
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ Дворци.инфо/Дворци Средиште
- ↑ 2,0 2,1 „Dvorac Lazarević u Velikom Središtu – Dvorci Srbije“. www.dvorcisrbije.rs. Посетено на 2021-09-03.
- ↑ РТС/Дворци Војводине: Лазаревићи
- ↑ „БТК/Дворац Лазаревић“. Архивирано од изворникот на 11 август 2014. Посетено на 30 јули 2014.
- ↑ „Osnovna škola "Branko Radičević" - Veliko Središte (Vršac)“ (англиски). Посетено на 2021-09-03.
- ↑ „Stakleni snovi Goluba Lazarevića“. NOVOSTI (српски). Посетено на 2021-09-03.
- ↑ „Mali i veliki dvorac Lazarevića u Velikom Središtu kod Vršca“. Bašta Balkana Magazin (српски). 2015-09-30. Посетено на 2021-09-03.
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]- „Два замоци на семејството Лазаревиќ - културни споменици во Србија“ . САНУ (на српски).
- Список на културни споменици од големо значење во Војводина Архивирано на 17 мај 2014 г.
- Републички завод за заштита на спомениците на културата - Белград Архивирано на 6 февруари 2021 г.
- Список на споменици
- Стаклените соништа на Голуб Лазаревиќ (Вечерње новости, 2 септември 2015)
- Републички завод за заштита на спомениците на културата-Белград / База на недвижен културен имот
- Замоци во Војводина
Напомена: Содржината на оваа статија е делумно или целосно преземена од http://www.sanu.ac.rs . Носителот на авторските права на материјалот дал дозвола за негово објавување под бесплатна лиценца. Доказ за тоа е на системот, а бројот на билети со конкретна лиценца е 2009072410055859 .