Ганзак
Ганзак (персиски: گنزک, Ганзак; грчки: Γάζακα, Газака; латински: Gaza, Gazaca, Ganzaga; арапски: Џанза, Џазнак, ерменски: Գանձակ, Гандзак), ― антички град основан во денешен северозападен Иран. Градот стоел некаде јужно од езерото Урмија, и се претпоставува дека персискиот благородник Атропат го избрал градот за свој главен град.[1] Точната местоположба, според Минорски, Шипман и Бојс, е идентификувана како урнатините (37.011555°N, 46.193187°E) во Лејлан, Округ Малекан, во рамнината на градот Миандоаб.[1][2]
Етимологија[уреди | уреди извор]
Зборот значи „ризница“ и е од медиско потекло (ganǰəm), а бил преземен на персиски јазик од Ахеменидската Империја. Името е поврзано со персискиот збор за ризница т.е „ганџ“ (گنج).
Историја[уреди | уреди извор]
Ганзак бил изграден од Ахеменидите и бил седиште на сатрапот на Медија. Во текот на 4 век п.н.е., градот станал дел од доменот на персискиот аристократ Атропат, кој дезертирал кај Александар Македонски и веројатно го направил Ганзак негов главен град. Кралството на Атропат станало познато како „Атропатена“. За време на владеењето на ова кралство бил изграден светиот огнен храм Адур Гушнасп.
Во околу. 148 п.н.е., Кралството Атропатена станало вазална држава на Партската Империја. Во 36 п.н.е., Римјаните го опседнале Ганзак. Сепак, тие биле поразени од здружените сили под атропатскиот крал Артавазд I и партскиот крал Ород II. Во околу. 224 н.е., сасанскиот крал Ардашир I (вл. 224-242) ставил крај на атропатенското кралство. Сепак, името сè уште преживеало, и наместо да се спои со Медија, била своја покраина, каде што Ганзак продолжил да биде главен град.
Во 591 година, Битката кај Бларатон се случила во близина на Ганзак помеѓу сасанскиот крал Хосрое II (590-628) и узурпаторот Бахрам Чобин (вл. 590-591). Битката завршила со пораз на Бахрам Чобин, кој побегнал во Хорасан. Во 622 година, Ганзак бил уништен од римскиот император Ираклиј, кој исто така го уништил светиот огнен храм Адхур Гушнасп. Римските извори известуваат дека Ганзак бил голем град со „околу 3.000 куќи“.
Управникот на Атропатена, Фарух Хормизд, не им се спротивставил на Римјаните поради сојузот што го склучил со нив заедно со воениот бунтовник Шахрбараз. Во 651 година, за време на муслиманското освојување на Персија, управникот на Атропатена, Исфандијад, станал вазал на Праведниот Калифат. Меѓутоа, неколку години подоцна, Исфандијад исчезнал од споменувањето, а Атропатена на тој начин мора да бил вклучена во администрацијата на Калифатот. Ганзак, кој повеќе не бил главен град на Атропатена, преживеал под муслиманите, но бил уништен некаде во текот на доцниот средновековен период. Лејлан, град блиску до Ганзак, станал негов наследник.
Поврзано[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ 1,0 1,1 M. Boyce, Ganzak, in Encyclopaedia Iranica, vol. 10, 2001.
- ↑ Christensen, Peter (1993). The Decline of Iranshahr. Museum Tusculanum Press. стр. 323–324, note 10. ISBN 978-87-7289-259-7. Посетено на 24 јуни 2023.
Извори[уреди | уреди извор]
- Boyce, Mary (2000). „GANZAK“. Encyclopaedia Iranica, Vol. X, Fasc. 3. стр. 289–290.
- Chaumont, M. L. (1987). „ATROPATES“. Encyclopaedia Iranica, Vol. III, Fasc. 1. стр. 17–18.
- de Planhol, X. (1987). „AZERBAIJAN i. Geography“. Encyclopaedia Iranica, Vol. III, Fasc. 2. стр. 205–215.
- Schippmann, K. (1987). „AZERBAIJAN iii. Pre-Islamic History“. Encyclopaedia Iranica, Vol. III, Fasc. 2. стр. 221–224.
- Pourshariati, Parvaneh (2008). Decline and Fall of the Sasanian Empire: The Sasanian-Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran. London and New York: I.B. Tauris. ISBN 978-1-84511-645-3.
- Rapp, Stephen H. (2014). The Sasanian World through Georgian Eyes: Caucasia and the Iranian Commonwealth in Late Antique Georgian Literature. Ashgate Publishing, Ltd. ISBN 978-1472425522.
 | Оваа статија за Иран е никулец. Можете да помогнете со тоа што ќе ја проширите. |