Битката кај долината на Еригон

Битката кај долината на Еригон
Мапа на Македонија 336 П.Н.Е. Карта на територијата на Филип втори Македонски
Датум 358 BC Место Долоната на Еригон (Црна) Линк Рамница во Илирија, Денешна Македонија Исход Чиста македонска победа - македонската северна граница е проширена до Езерото Линкести (Охридско езеро)
Завојувани страни
Macedon	Крал на Дарданија
Команданти и водачи
Филип втори Македонски	Бардил †
Сила
10,000 infantry, 600 cavalry	10,000 Пешадија, 500 коњица
Жртви и загуби
300-500 мртви	2.500 мртви 1,000 заробени

Битката кај долината Еригон (Црна Река) или битката кај рамнината Линкус се случила во 358 година п.н.е. помеѓу Дарданците под Бардили и Македонците под Филип Втори. По четириесет години на континуирана дорданска доминација и експанзија под Бардилис, Филип Втори откако се оженил со Авата, илирска принцеза, марширал во Илирија и се соочил со дарданските племиња. Битката опишана од Диодор и Фронтинус ја покажува моќта и извонредноста и на македонската и на дарданската војска.

Заднина

Македонски кампањи

Се чини дека Бардил се спротивставил на договорот со Аминта II и Сирас и ја нападнал Македонија во 393 година п.н.е. Бардил користел нови воени тактики што никогаш порано Илирите не ги користеле. Победил во решавачката битка против Аминта III, го протерал и управувал со Македонија преку марионетски крал. Во 392 година п.н.е., Аминта III се здружил со Тесалците и ја презел Македонија под своја власт од Дарданците. Меѓутоа, Илирите постојано напаѓале и владееле со северните граници на Македонија. По континуирани инвазии, Бардил ги принудил Македонците да му плаќаат одердена годишна сума во 372 година п.н.е.

Во 370 година п.н.е., достојниот Аминта починал, откако го вратил богатството на своето кралство по катастрофите во Илир. Неговиот брак со Евридика од Илирската Сирас резултирал со три сина и една ќерка. Неговиот најстар син бил Александар Втори. Во 369 година п.н.е., Бардил го спречи Александар II да ги елиминира Дарданците од Македонија. По битката, се вели дека Бардил накратко го држел како заложник Филип Втори, најмладиот брат на Александар Втори. Во 365 година п.н.е., Александар II го наследил неговиот брат Пердика III.

Пајонците започнале серија рации против Македонците како поддршка на дарданската инвазија од север. Пердика III, крал на Македонија, понижен од недостоинството да мора да им оддаде почит на Дарданците, марширал на север во пролетта 358 година п.н.е. во македонската војска да го реши прашањето со битка. Ова не била прва прилика во која се борел против Бардил, но Македонците ја загубиле битката. Самиот крал бил меѓу 4.000 загинати Македонци. Останатите, во паника, откако се исплашиле од илирската војска, ја загубиле храброста за продолжување на војната. Ова била најлошата загуба што ја претрпеле Македонците во опсегот на нивните напори да се ослободат од Илирите. Дарданците ја проследиле својата победа со проширување на контролата кон југ до езерото Лихнитис (Охридското Езеро) и на запад во горна Македонија. Со дејствијата на Бардил, Дарданците ја довеле Македонија до колапс.

Кога Филип Втори, најмладиот од тројцата браќа го презел престолот, тој бил решен да ги потчини Илијците под Бардил еднаш засекогаш, уништувајќи ја илирската закана.

Владеењето на Филип Втори

Филип Втори Македонски

Во 359 година п.н.е., Македонија можела да се врати на полето на битката против Илирите, откако ја надминала внатрешната состојба на политички хаос и го отстранила ризикот од напад од другите противници. Кога Филип Втори го презел македонскиот престол, значителни области од горната Македонија останале под контрола на Бардил. Со цел да се концентрира на внатрешната борба неопходна за да ја обезбеди својата круна, Филип го потврдил договорот што Дарданците и го вовеле на Македонија со сила на оружје и го запечати сојузот со неговиот брак со Авата, веројатно внука или ќерка на Бардилис. Оваа акција несомнено ја одвратила целокупната дарданска инвазија врз Македонија во време кога земјата била најранлива.

До пролетта 358 година п.н.е., Филип конечно го обезбедил својот престол и сега бил во можност да се осврне на окупацијата на северозападна Македонија од Бардил. Кога зборот за мобилизација на македонската војска го привлекла вниманието на Бардил, тој му предложил на Филип да потпишат договор за одржување на статус кво, под услов двете страни да ги одржуваат градовите кои во тоа време веќе биле во нивна сопственост. Ова, се разбира, било неприфатливо за Филип, бидејќи тој не бил подготвен да прифати какви било услови, освен целосно повлекување на Дарданците од северозападна Македонија. Бардил, сепак, не бил склон да се откаже од својата добивка без борба. Филип го мобилизирал секој способен војник во Македонија за битката. Бардил, како и досега, немало да земе затвореници, така што секој македонски пораз ќе резултирал со осакатени жртви.

Битка

Со оглед на тоа што неговата северна граница засега е безбедна, Филип се свртел кон запад тоа лето за да ја врати територијата изгубена од неговиот брат. Илирите претставувае застрашувачки предизвик, способни да одговараат на Филип со 10.000 пешадија и 500 сопствени коњаници против Филип со малку поволни 10.000 пешадија и 600 коњаници. Покрај тоа, пешадијата на Бардил имала силна компонента на борци за шок, веројатно сочинувајќи 7.000 од вкупниот број. Илирските воини користеле копје на сибина со тешка глава и штит. Филип знаел дека ќе ги стават неговите сè уште несудени хипасписти и родни фалангити на тежок тест во борба гради во гради. Македонците не се соочувале со новоовластен крал како Филип, туку со разочаран ветеран од многу војни, бидејќи Бардил можеби имал 90 години, но сепак бил доволно цврст за да го земе полето на коњ.

Илирите се преместиле за битка на отворено. Хамонд сугерирал (1994, 26) дека ова било западно од превојот Кирли Дирвен на рамнината Линкус. Филип пристигнал и ја распоредил својата фаланга исто како и во својата прва акција, со фалангитите лево и централно, повторно ангажираше хоплити и хипаспити од десно по тој редослед и коњаницата и лесната пешадија ги поделија двете крила. Што се однесува до аранжманите на Бардил, тврдењето на Диодор за квадратна формација (16.4.6) е збунето дури и во контекст на неговиот опис на битката и, бидејќи таквите тактики не се тестирани на друго место, освен во повлекување или за Илирите или Грците во оваа област, верзијата на Фронтиниј (2.3.2) треба да се претпочита. Ова укажува на тоа дека Бардил поставил линеарен начин, неговата тешка пешадија се совпаѓа со ширината на фалангата со уште подлабоки редови и имал најдобри мажи кои се сретнувале во средината со коњаници.

Формациите се затвориле заедно, илирски со брзо темпо и македонски полека за да се одржи добар ред. Кога конечно се сретнале, започнала една злобна борба од едниот до другиот крај на полето. Сите елементи на фалангата во овој момент се поместиле заедно за да ги извршат своите смртоносни задачи. Оставени низ центарот пикерите се држеле цврсто, нивното долго оружје ги држело илирските копја далеку од опсегот, бидејќи раниле барем неколку од оние што ги водле илирските напори. Во исто време, Филип и неговите копја напредувале од десната страна удирајќи ги Илирите, бидејќи импулсот од задните редови немилосрдно ги туркало напред. Илирските фронтовски борци што им се спротивставувиле добиле многу помала помош одзади и биле немоќни да одолеат на интензивниот притисок, што доаѓало врз нив. На крајот, Илирите немале друг избор освен да попуштат. Како што илирската левица почна да се враќа, хетаироите и нивните престрелки сега се истакнале, олеснувајќи им го патот на хоплитите и хипаспистите со расчистување на целата илирска коњаница и лесна пешадија од тоа крило. Изложена и неиздржлива, илирската левица сега целосно попуштила и го испратила остатокот од својата формација во избезумен лет под жестока потера.

Диодор Сицилиски (1 век п.н.е.) го пишува ова за настанот:

И во почетокот, долго време, битката беше рамномерно подготвена поради преголемата галантност прикажана од двете страни, и колку што беа убиени и уште повеќе ранети, богатството на битката се разниша прво на еден начин, а потоа на друг, постојано се занишан од храбрите дела на борците; но подоцна, додека коњаниците притискаа од крилото и одзади и Филип со цветот на своите трупи се бореше со вистински херој, масата на Илирите беше принудена да тргне набрзина во бегство. Кога потрагата се одржуваше на значително растојание и многумина беа убиени во бегство, Филип се потсети на Македонците со труба и подигнувањето трофеј на победата ги закопа своите мртви, додека Илирите, откако испратија амбасадори и се повлекоа од сите Македонските градови, добија мир. Но, повеќе од седум илјади Илири беа убиени во оваа битка.

Бројот на Диодор од 7.000 убиени од Илирите во оваа акција (16.4.7) е очигледно претеран. Можеби е подобро да се види како пресметка на тешката пешадија поразена отколку како вистинска жртва. Во исто време, жртвите на Дарданците мора да биле многу високи (неколку илјади по Јустин (7.6.7)), со веројатно 20-30 проценти убиени. Цената за Филип ќе била доста пониска, можеби 3-5 проценти ќе се намалат во борба или ќе умрат набргу потоа. Бардил го ценел обемот на својот пораз и не губел време во барање за мир. Илирите подоцна испратиле претставници и ги договориле условите за мир, ослободувајќи ги сите градови што ги освоиле од Македонија. Во оваа битка, вознемирувачкото прашање на Линкестида било решено, менувајќи ја ситуацијата во западните граници во корист на Македонија. Филип ги обезбедил Македонците на северозападната граница со анектирање на дарданската територија до Линкестида. Ова би формирало одбранбен тампон против сите идни илирски напади преку долината Дрилон. Околу Охридското Езеро долго време останале границите меѓу илирското и македонското.