За медицината
За медицината (изворно на латински: De Medicina) ― медицински трактат од 1 век од Аул Корнелиј Келс, римски енциклопедист и можеби (но не веројатно) лекар.[1][2][3] Тоа е единствениот преживеан дел од многу поголема енциклопедија; сè уште преживеале само мали делови од деловите за земјоделството, воената наука, говорништвото, јуриспруденцијата и филозофијата. За медицината се заснова на знаење од дела на старогрчки јазик дела и е сметан за најдобар преживеан трактат за александриската медицина. Тој е, исто така, првиот целосен учебник за медицина што е отпечатен,[4] и има „енциклопедиски аранжман што ја следи триделната поделба на медицината во тоа време, како што била воспоставена од Хипократ и Асклепијад – исхрана, фармакологија и хирургија“.[5] Ова дело ги опфаќало и темите за болести и терапија. Секциите го детализираат отстранувањето на истрелните оружја, запирање на крварење, спречување на воспаление, дијагноза на внатрешни болести, отстранување на камења во бубрезите, ампутација на екстремитети и така натаму.[6][7]
Изворното дело било објавено некое време пред 47 н.е. Се состоело од осум книги со високо ценет латински текст. Предметот е поделен на следниов начин:[2]
- Книга I – Исхрана, хигиена и придобивките од вежбањето.
- Книга II - Причината за болеста, нејзините симптоми и прогноза.
- Книга III – Третман на болести, вклучително и обична настинка и пневмонија.
Тој ги класифицирал менталните нарушувања на: френитис, делириум со треска; меланхолија, депресија; еден поради лажни слики и нарушено расудување, веројатно шизофренија; делириум поради страв; летаргија, кома; и morbus comitialis, епилепсија. Поимот „insania“ (лудост) прв го употребил тој. Методите на лекување вклучувале крварење, заплашување на пациентот, повраќање, клизма, целосна темнина и лушпа од афион или буника, и пријатни како музикотерапија, патување, спортување, читање на глас и масажа. Тој бил свесен за важноста на односот лекар-пациент.[8]
- Книга IV – Анатомски описи на избрани болести.
- Книга V – Лекови, вклучувајќи опијати, диуретици, пургативи и лаксативи.
- Книга VI – Чирови, кожни лезии и болести.
- Книга VII – Класични зафати, како што се литотомија и отстранување на перде.
- Книга VIII – Третман на исчашување и фрактури.
За медицината била позната во средниот век до 9 или 10 век,[9][10] но подоцна била изгубена до 15 век.[3] Таа била првата медицинска книга што била отпечатена, во Фиренца, 1478 година.[11]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ Thayer, Bill (19 март 2005). „Introduction, Celsus, On Medicine“. Penelope. Посетено на 19 ноември 2023.
- ↑ 2,0 2,1 Simmons, John Galbraith (2002). Doctors and Discoveries: Lives that Created. Houghton Mifflin Reference Books. ISBN 0-618-15276-8.
- ↑ 3,0 3,1 Prioreschi, Plinio (1996). A History of Medicine. Horatius Press. ISBN 1-888456-03-5.
- ↑ Celsus: De medicina, Florence 1478. Part 1 Royal College of Physicians of Edinburgh 2014; 44:252–4
- ↑ „On Medicine - De medicina“. World Digital Library. Посетено на 19 ноември 2023.
- ↑ Southern, Pat (2007). The Roman Army: A Social and Institutional History. Oxford University Press US. ISBN 978-0-19-532878-3.
- ↑ Teuffel, Wilhelm Sigismund; von Schwabe, Ludwig; Warr, George Charles Winter (1892). Teuffel's History of Roman Literature. G. Bell & sons.
- ↑ Howells, John G.; Osborn, M. Livia (1984). A reference companion to the history of abnormal psychology. Greenwood Press. ISBN 9780313242618. Посетено на 19 ноември 2023.
- ↑ Norman, Jeremy. „Celsus's de Medicina, the Oldest Western Medical Document after the Hippocratic Writings, and How it Survived the Middle Ages“. History of Information.
- ↑ Celsus: De Medicina, Florence 1478, Part I
- ↑ Langslow, D. R. (2000). Medical Latin in the Roman Empire. Oxford University Press. ISBN 0-19-815279-5.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
- De Medicina на LacusCurtius (изворно на латински и англиски превод)
- „De medicina“. World Digital Library (Latin). Посетено на 19 ноември 2023.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
|