Преглед на кодот на Национална библиотека на Франција

{{Инфокутија Библиотека
| library_name    = Национална библиотека на Франција<br><small>''{{јаз|fr|Bibliothèque nationale de France}}''</small>
| library_logo    = Bibliothèque nationale de France (logo).svg
| location        = [[Париз]]
| established     = {{почетен датум|1461}} (Кралска библиотека)<br>{{почетен датум|1792}} (Национална библиотека)<ref>Jack A. Clarke. "French Libraries in Transition, 1789–95." The Library Quarterly, Vol. 37, No. 4 (Oct., 1967)</ref>
| collection_size = 30 милиони<ref name=chiffres>{{нмс | title = La BnF en chiffres | url = http://www.bnf.fr/pages/zNavigat/frame/connaitr.htm?ancre=chiffres.htm | accessdate = 2014-02-25 | archive-date = 2007-11-28 | archive-url = https://web.archive.org/web/20071128103952/http://www.bnf.fr/pages/zNavigat/frame/connaitr.htm?ancre=chiffres.htm | url-status = dead }}</ref>
| pop_served      = 
| budget          = 254&nbsp;млн.&nbsp;[[евро|€]]<ref name=chiffres />
| director        = Брино Расин
| num_employees   = 2.700
| website         = {{url|www.bnf.fr/}}
}}
'''Национална библиотека на Франција''' ({{lang-fr|Bibliothèque nationale de France}} или ''BnF'') — [[национална библиотека|главна државна библиотека]] на [[Франција]] сместена во [[Париз]]. Има улога на депозитна библиотека за сите дела издадени во земјата.

==Историја==
=== Среден век и ренесанса ===
Установата води потекло од кралската библиотека на [[Шарл V]] во дворецот [[Лувр]], започната во 1368 г. Првичнот фонд се состоел од збирка ракописи наследени од неговиот претходник, [[Јован II (Франција)|Јован II]], која Шарл ја префрлил во Лувр од дворецот [[Консиержери]]. Првиот познат библиотекар бил кралскиот секретар Клод Мале, кој составил и своевиден каталог на делата. Други пописи напарвиле Жан Бланше (1380), Жан де Бег (1411) и уште еден старател во 1424 г. Шарл V бил голем љубител на знаењето и го поттикнувал препишувањето на древни дела и собирањето на книги. За таа цел ангажирал врвни интелектуалци од тоа време како [[Никола Оремски]], Раул де Прел и други. По смртта на [[Шарл VI]], збирката по свое наоѓање ја купил англискиот намесник на Франција, [[Јован (Прв војвода од Бедфорд)|војводата од Бедфорд]] и во 1424 г. ја пренел во Англија. По неговата смрт во 1435 г. збирката е растурена по разни места.<ref name=priebe/><ref name=ea>{{Americana|wstitle=National Library of France|inline=1}}</ref>

[[Шарл VII]] не се потрудил да ја поврати збирката, но библиотеката почнала да се збогатува со појавата на [[печатење]]то. Во 1461 г. е почната друга збирка со фонд наследен од [[Луј XI]], а подоцна [[Шарл VIII]] ја надополнил, природавајќи го запленетиот дел од кралската збирка на [[Кралство Арагон|Арагон]].<ref name=staikos2012>{{наведување |isbn = 978-1-58456-182-8 |publication-place = New Castle, DE |publisher= Oak Knoll Press |year= 2012 |title = History of the Library in Western Civilization: From Petrarch to Michelangelo |author = Konstantinos Staikos }}</ref> [[Луј XII]] ја надополнил кралската библиотека со наследените книги од [[Блоа]], како и со збирката на Лудвиг Бришки и запленети книги од [[Милано]]. Во 1534 г. [[Франсоа I]] ја префрлил збирката во [[Фонтенбло (дворец)|Фонтенбло]], притоа соединувајќи ја со неговата лична библиотека. Во текот на неговото владеење се случил подем во уметничкото и скапоценото укоричување, што го направило собирањето на книги уште попрестижно. Оттука, книгите придодадени во времето на Франсоа I и [[Анри II]] претставуваат ремек-дела на книговезниот занает.<ref name=ea/>

=== Подем ===
[[Податотека:Milkau Bibliothèque Nationale - Cour d´honneur 256-2.jpg|мини|десно|250п|Библиотечната града на ул. Ришелје — Почесен двор]]
Под старателство на [[Жак Амјо]], збирката е пренесена во Париз, но притоа се загубени многу вредни дела. [[Анри IV]] повторно ја преместил во Клермонската школа, а во 1604 г. истата е вратена Париз, овој пат на улицата Арп. Со старателството на Жак Огист де Ту, библиотеката почнала да се претвора во една од најбогатите книжни збирки во светот. Него го наследил синот, кој потоа е погубен за државно предавство, па на библиотекарската функција дошол правникот Жером Бињон и неговите семејни наследници. Под раководство на Ту, кон библиотеката се приопштени и збирките на кралицата [[Катерина Медичи]]. Библиотеката почнала нагло да се зголемува за време на кралевите [[Луј XIII]] и [[Луј XIV]], во голема мера поради книжевната страст на државникот [[Жан Батист Колбер]].<ref name=ea/>

По некое време се покажало дека просториите на ул. Арп се веќе премали, и затоа во 1666 г. фондот е преместен во поголемо здание на ул. Вивјен. Државникот Лувоа се покажал како многу посветен и испланирал изградба на величествена библиотечна зграда на плоштадот [[Вандом (плоштад)|Вандом]], но планот не се остварил поради неговата смрт. Сето време како книгонабавувачи биле ангажирани дејци како Жан Мабилјон, Мелхиседек Тевено и други. Во 1688 г. е направен осумтомен каталог.<ref name=ea/>

Библиотеката е отворена за јавноста во 1692 г, под управа на опатот Лувоа, син на истоимениот државник. Него го наследил опатот Бињон, кој темелно го реформирал библиотечниот систем и направил каталози во 11 тома, составени во периодот од 1739 до 1753 г. Со избивањето на [[Француска револуција|Француската револуција]], фондот западнал во голема опасност од уништување, но бил спасен благодарение на усилбите на книжарите Антоан Огистен Ренуар и Јозеф ван Прат.<ref name=ea/>

=== Национализација ===
За време на радикалната фаза на [[Француска револуција|Француската револуција]], фондот достигнал 300.000 дела со придодавањето на личните библиотеки на аристократите и свештенството. Со основањето на [[Прва Француска Република|Првата Француска Република]] во септември 1792 г, библиотеката е прогласена за национална установа во сопственост на народот.<ref name=priebe>Paul M. Priebe. "From Bibliothèque du Roi to Bibliothèque Nationale: The Creation of a State Library, 1789–1793." The Journal of Library History (1974–1987), Vol. 17, No. 4 (Fall, 1982)</ref>

Со доаѓањето на власт, [[Наполеон Бонапарт|Наполеон]] покажал голем интерес за библиотеката. Издал наредба покраинските библиотеки во земјата да ги дадат сите дела што ги нема во националната, надоместувајќи им од дуплираните збирки. Со ова, Наполеон овозможил централната библиотека да има барем по еден примерок од секоја книга во Франција. Фондот дополнително се проширил со пленот од неговите освојувања, но тие дела се вратени со падот на неговиот режим. Во периодот од 1800 до 1836 г. со библиотеката исклучиво ракводел Јозеф ван Прат. Во средината на 1830-тите библиотеката имала 650.000 печатени дела и 80.000 ракописи.<ref name=ea/>

По низа историски настани и промени во државното уредување, библиотеката го добила името „Царска национална библиотека“, а во 1868 г. е преместена во новоизградени објекти на ул. Ришелје по проект на [[Анри Лабруст]]. По смртта на Лабруст во 1875 г. библиотеката е проширена, додадено е велелепно скалиште и Овална соба, а како архитект на проширувањето се јавил Жан Луј Паскал. Во 1896 г. библиотеката сè уште претставувала најголемо складиште на книги во светот, титула која подоцна ја изгубила.<ref name="world and its people">{{наведена книга
|last = Dunton
|first = Larkin
|authorlink =
|title = The World and Its People
|publisher = Silver, Burdett
|series =
|year = 1896
|page = 38}}</ref>
Во 1920 г. библиотеката имала 4.050.000 книги и 11.000 ракописи.<ref name=ea/>

==Нови објекти==
[[Податотека:Tour ouest BNF.JPG|мини|250п|Еден од современите објекти на библиотеката]]
На 1988 г. [[претседател на Франција|претседателот]] [[Франсоа Митеран]] најавил изградба на една од најголемите и најсовремени библиотеки на светот, предвидена да ги содржи сите области на знаење и да биде достапна за сите со најсовремена техника за пренос на податоци што ќе се консултира од далечина и ќе соработува со другите европски библиотеки. За изградбата на објектите во 1989 г. е ангажирано проектантското студио на архитектот [[Доминик Перо]], а нејзин изведувач бил „Буиг“ (''Bouygues'').<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.bouygues.com/us/groupe/fiches/pop_bibliotheque_france.html |title=Bouygues: Bibliothèque nationale de France |accessdate=2014-02-25 |archive-date=2006-11-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061127030424/http://www.bouygues.com/us/groupe/fiches/pop_bibliotheque_france.html |url-status=dead }}</ref>
Градежните работи биле сложени и во голема мера отстапувале од предвидените средства. Новото здание е отворено на [[15 декември]] [[1996]] г.<ref name="Ramsay2003">{{наведена книга|last=Ramsay|first=Raylene L.|title=French women in politics: writing power, paternal legitimization, and maternal legacies|url=http://books.google.com/books?id=nB25ForsR80C&pg=PR17|accessdate=21 мај 2011|year=2003|publisher=Berghahn Books|isbn=978-1-57181-082-3|page=17}}</ref> и има фонд од преку 10 милиони дела. Некои од збирките и понатаму се сместени во зданието на ул. Ришелје.

==Задача==
Националната библиотека на Франција е јавна установа во надлежност на министерството за култура. Има за задача да депонира задолжителни примероци, собира дела, да ги конзервира и да ги стави на располагање на јавноста. Составува референтен каталог, соработува со други национални и меѓународни организации и учествува во истражувачки програми.

===Старогрчки ракописи===
[[Податотека:France, Paris, Bibliothèque nationale de France, site Richelieu, salle ovale.jpg|мини|десно|250п|Овалната читалница на ул. Ришелје]]
Библиотеката има околу 5.000 [[старогрчки јазик|старогрчки]] ракописи, сместени во три фонда:
 
* Старогрчки фонд (''Ancien fonds grec'')
* Коасленов фонд (''fonds Coislin'')
* Дополнителен грчки фонд (''Fonds du Supplément grec'')

===Галика===
„'''Галика'''“ (''Gallica'') е [[дигитална библиотека]] на установата, основана во 1997 г. Во неа се опфатени следниве содржини:<ref>податоци од јануари 2012 г</ref>

* 1.600.000 документи
* 320.000 книги
* 36.000 карти
* 19.462 ракописи
* 410.000 слики
* 830.000 весници и списанија
* 7.000 партитури

== Поврзано ==
* [[Мазаренова библиотека]]
* [[Список на библиотеки во Париз]]

== Наводи ==
{{наводи|30em}}

== Надворешни врски ==
{{рв|Bibliothèque nationale de France}}
* {{матична|bnf.fr}}
* [http://gallica.bnf.fr/ „Галика“]

{{coord|48|50|01|N|2|22|33|E|region:FR_type:landmark|display=title}}

{{Национални библиотеки во Европа}}

{{Нормативна контрола}}

[[Категорија:Национални библиотеки|Франција]]
[[Категорија:Библиотеки во Париз]]
[[Категорија:Библиотеки во Франција]]
[[Категорија:XIII округ (Париз)]]
[[Категорија:II округ (Париз)]]
[[Категорија:Згради и градби во Париз]]