Преглед на кодот на Калиум хлорид

{{chembox
| Verifiedfields = changed
| Watchedfields = changed
| verifiedrevid = 477162807
| ImageFile = Potassium chloride.jpg
| ImageFile1 = Potassium-chloride-3D-ionic.png
| OtherNames = [[Силвит]]<br/>Муриат од поташа
|Section1={{Chembox Identifiers
| UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}}
| UNII = 660YQ98I10
| ChEMBL_Ref = {{ebicite|changed|EBI}}
| ChEMBL = 1200731
| KEGG_Ref = {{keggcite|correct|kegg}}
| KEGG = D02060
| InChI = 1/ClH.K/h1H;/q;+1/p-1
| InChIKey = WCUXLLCKKVVCTQ-REWHXWOFAZ
| DrugBank_Ref = {{drugbankcite|correct|drugbank}}
| DrugBank = DB00761
| ChEBI_Ref = {{ebicite|correct|EBI}}
| ChEBI = 32588
| SMILES = [Cl-].[K+]
| StdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}}
| StdInChI = 1S/ClH.K/h1H;/q;+1/p-1
| StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}}
| StdInChIKey = WCUXLLCKKVVCTQ-UHFFFAOYSA-M
| CASNo = 7447-40-7
| CASNo_Ref = {{cascite|correct|CAS}}
| ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}}
| ChemSpiderID = 4707
| PubChem = 4873
| RTECS = TS8050000
}}
|Section2={{Chembox Properties
| Formula = KCl
| MolarMass = 74.555 g·mol<sup>−1</sup>
| Appearance = бело кристално цврсто
| Odor = без мирис
| Density = 1.984 g/cm<sup>3</sup>
| Solubility = 27.77 g/100mL (0&nbsp;°C) <br> 33.97 g/100mL (20&nbsp;°C) <br> 54.02 g/100mL (100&nbsp;°C)
| SolubleOther = Растворлив во [[глицерол]], [[алкали]] <br> Малку растворлив во [[етанол|алкохол]], нерастворлив во [[диетил етер|етер]]<ref>{{cite web | url = http://www.inchem.org/documents/pims/pharm/potasscl.htm | title = Potassium chloride (PIM 430) | at = 3.3.1 Properties of the substance | publisher = [[International Programme on Chemical Safety]] | access-date = 2011-01-17 }}</ref>
| Solvent1 = етанол
| Solubility1 = 0.288 g/L (25 °C)<ref>{{cite web |title=periodic-table-of-elements.org |url=https://periodic-table-of-elements.org/SOLUBILITY/potassium_chloride |access-date=4 October 2019 |format=website shows values in g/100ml |archive-date=29 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201029075558/https://periodic-table-of-elements.org/SOLUBILITY/potassium_chloride |url-status=dead }}</ref>
| MeltingPtC = 770
| MeltingPt_notes =
| BoilingPtC = 1420
| RefractIndex = 1.4902 (589 nm)
| pKa = ~7
| MagSus = &minus;39.0·10<sup>−6</sup> cm<sup>3</sup>/mol
}}
|Section3={{Chembox Structure
| CrystalStruct = [[Кубен кристален систем#Структура на карпа-сол|концентриран на лице кубни]]
| SpaceGroup = Fm{{overline|3}}m, No. 225
| LattConst_a = 629.2 pm<ref>{{cite book | vauthors = Sirdeshmukh DB, Sirdeshmukh L, Subhadra KG |title=Alkali Halides: A Handbook of Physical Properties | url = https://archive.org/details/alkalihalideshan0000sird |date=2001 |publisher=Springer |location=Berlin |isbn=978-3-540-42180-1}}</ref>
| Coordination = Октаедрала (K<sup>+</sup>)<br />Октаедрала (Cl<sup>−</sup>)
}}
|Section5={{Chembox Thermochemistry
| DeltaHf = −436&nbsp;kJ·mol<sup>−1</sup><ref name=b1>{{cite book| vauthors = Zumdahl SS |title =Chemical Principles 6th Ed.| url = https://archive.org/details/chemicalprincipl0000zumd_u9g0 | publisher = Houghton Mifflin Company| year = 2009| isbn = 978-0-618-94690-7|page=A22}}</ref>
| Entropy = 83&nbsp;J·mol<sup>−1</sup>·K<sup>−1</sup><ref name=b1/>
 }}
|Section6={{Chembox Pharmacology
| ATCCode_prefix = A12
| ATCCode_suffix = BA01
| ATC_Supplemental = {{ATC|B05|XA01}}
| AdminRoutes = орално, IV, IM
| Bioavail = 
| Excretion = [[Бубрези]]: 90%; Фекална: 10%<ref>{{cite web | url=https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/4873 | title=Compound Summary for Potassium Chloride | id = CID 4873 | work = PubChem | publisher = U.S. National Library of Medicine |access-date=17 October 2015}}</ref>
| HalfLife = 
| Metabolism = 
| ProteinBound = 
| Dependence_liability = 
| Addiction_liability = 
  }}
|Section7={{Chembox Hazards
| ExternalSDS = [http://www.inchem.org/documents/icsc/icsc/eics1450.htm ICSC 1450]
| FlashPt = Незапалив
| NFPA-H = 1
| NFPA-F = 0
| NFPA-R = 0
| NFPA-S =
| LD50 = 2600 mg/kg (орално, стаорец)<ref>{{cite web|url=http://chem.sis.nlm.nih.gov/chemidplus/rn/7447-40-7 | archive-url = https://web.archive.org/web/20150715234607/http://chem.sis.nlm.nih.gov/chemidplus/rn/7447-40-7 | archive-date = 15 July 2015 | work = ChemIDplus | title = 7447-40-7 - WCUXLLCKKVVCTQ-UHFFFAOYSA-M - Potassium chloride [USP:JAN]  | vauthors = Chambers M | publisher = U.S. National Libary of Medicine |access-date=22 December 2017}}</ref>
}}
|Section8={{Chembox Related
| OtherAnions = [[Калиум флуорид]]<br/>[[Калиум бромид]]<br/>[[Калиум јодид]]
| OtherCations = [[Литиум хлорид]]<br/>[[Натриум хлорид]]<br/>[[Рубидиум хлорид]]<br/>[[Цезиум хлорид]]<br/>[[Амониум хлорид]]
| OtherCompounds = [[Калиум хлорат]]<br/>[[Калиум перхлорат]]
}}
}}
'''Калиум хлорид''' ('''KCl''', или '''калиумова сол''') — метална халидна [[Соли|сол]] составена од [[калиум]] и [[хлор]]. Тој е без мирис и има бел или [[Боја|безбоен]] изглед на сјаен [[кристал]]. Цврстиот материјал лесно се раствора во вода, а неговите [[раствор]]и имаат вкус налик на [[сол]]. Калиум хлоридот може да се добие од древните исушени езерски наслаги.<ref>{{Наведена книга|title=Descriptive inorganic chemistry|vauthors=Rayner-Canham G|date=22 December 2013|others=Overton, Tina|isbn=978-1-4641-2557-7|edition=Sixth|location=New York, NY|oclc=882867766}}</ref> KCl се користи како ѓубриво,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://extension.psu.edu/agronomy-guide/cm/sec2/sec28c|title=Potassium Fertilizers (Penn State Agronomy Guide)|work=Penn State Agronomy Guide (Penn State Extension)|archive-url=https://web.archive.org/web/20161220172926/http://extension.psu.edu/agronomy-guide/cm/sec2/sec28c|archive-date=2016-12-20|accessdate=2016-12-10}}</ref> во [[медицина]]та, во научни цели, омекнувачи за домашна вода (како замена за солта на [[Готварска сол|натриум хлорид]]) и во преработката на храна, каде што може да биде познат како додаток со [[Е-број|број Е]] '''E508''' .

Природно се јавува како [[минерал]] силвит, а во комбинација со [[Готварска сол|натриум хлорид]] како силвинит.<ref name="Ullmann">{{Наведена книга|title=Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry|vauthors=Burkhardt ER|year=2006|isbn=978-3-527-30673-2|chapter=Potassium and Potassium Alloys|doi=10.1002/14356007.a22_031.pub2}}</ref>

== Употреба ==

=== Ѓубриво ===
Поголемиот дел од произведениот калиум хлорид се користи за производство на [[Гноиво|ѓубриво]], наречено поташа, бидејќи растот на многу [[растенија]] е ограничен поради достапноста на калиум. Калиум хлоридот што се продава како ѓубриво е познат како муријат на поташа. Огромното мнозинство на ѓубриво од поташа ширум светот се продава како муријат на поташа.
[[Податотека:Compacted_potassium_chloride,_fertilizer_grade.jpg|мини|Калиум хлорид, набиен, степен на ѓубриво.]]

=== Медицинска употреба ===
Калиумот е од витално значење за [[Човечко тело|човечкото тело]], а калиум хлоридот преку уста е вообичаеното средство за лекување на [[Хипокалемија|низок калиум во крвта]], иако може да се дава и интравенски. Се наоѓа на списокот на есенцијални лекови на Светската здравствена организација.<ref name="WHO21st">{{Наведена книга|title=World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019|vauthors=((World Health Organization))|publisher=World Health Organization|year=2019|location=Geneva|hdl=10665/325771|id=WHO/MVP/EMP/IAU/2019.06. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO|author-link=World Health Organization|hdl-access=free}}</ref> Предозирањето предизвикува хиперкалемија која може да го наруши клеточното сигнализирање до степен до кој срцето ќе престане, реверзибилно во случај на некои [[Срцева хирургија|операции на отворено срце]].

=== Кулинарска употреба ===
Може да се користи како замена за сол за [[храна]], но поради слабиот, горчлив, несолен [[вкус]], често се меша со обична кујнска сол (натриум хлорид) за да се подобри [[вкус]]от за да се формира ниска натриумова сол. Додавањето на 1 ppm тауматин значително ја намалува оваа горчина.<ref>{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/newingredientsfo00lind|title=New ingredients in food processing: biochemistry and agriculture|vauthors=Lorient D, Linden G|publisher=CRC Press|year=1999|isbn=978-1-85573-443-2|location=Boca Raton|page=[https://archive.org/details/newingredientsfo00lind/page/n373 357]|quote=... in dietary food containing potassium chloride, thaumatin added in the ratio of 1 ppm considerably reduces the sensation of bitterness. ...|url-access=limited}}</ref> Поплаки за горчина или хемиски или метален вкус се пријавени и кај калиум хлоридот што се користи во храната.<ref>{{Наведено списание|date=September 2012|title=Taste properties of potassium chloride alone and in mixtures with sodium chloride using a check-all-that-apply method|journal=Journal of Food Science|volume=77|issue=9|pages=S319–S322|doi=10.1111/j.1750-3841.2012.02862.x|pmid=22901084}}</ref>

=== Индустрија ===
Како хемиска [[суровина]], се користи за производство на [[калиум хидроксид]] и [[калиум]] метал. Исто така се користи во медицината, [[Смртоносна инекција|смртоносни инјекции]], [[Наука|научни]] цели, преработка на храна, [[сапун]]и и како замена за [[Готварска сол|кујнска сол]] без натриум за луѓе кои се загрижени за здравствените ефекти на натриумот.

Се користи како додаток во добиточната храна за да се зголеми нивото на калиум во добиточната храна. Како дополнителна придобивка, познато е дека го зголемува производството на млеко.

Понекогаш се користи во раствор како дополнителна течност во операциите на [[нафта]] и [[Земен гас|природен гас]], како и како алтернатива на [[Готварска сол|натриум хлоридот]] во единиците за омекнување на водата во домаќинството.

Производителите на стакло користат грануларен поташа како флукс, намалувајќи ја температурата на која се топи смесата. Бидејќи поташата му дава одлична бистрина на стаклото, тој најчесто се користи во очила, стаклени садови, телевизори и компјутерски монитори.

KCl е корисен како извор на [[Бета-честичка|бета зрачење]] за калибрација на [[Дозиметрија|опремата за следење на зрачењето]], бидејќи природниот калиум содржи 0,0118% од [[изотоп]]от <sup>40</sup> К. Еден [[килограм]] KCl дава 16350 [[бекерел]]и зрачење, кое се состои од 89,28% бета и 10,72% [[Гама-зрачење|гама]], со 1,46083 MeV. За да се користат материјали кои не се продаваат, потребно е да се кристализира последователно, користејќи контролирана температура, за да се извлече KCl, што е предмет на тековно истражување. Исто така, емитира релативно ниско ниво од 511 keV гама зраци од уништувањето на позитронот, што може да се користи за калибрирање на медицински скенери.

Калиум хлоридот се користи во некои производи за одмрзнување дизајнирани да бидат побезбедни за домашни миленици и растенија, иако тие се инфериорни во квалитетот на топење во однос на калциум хлоридот [најниска употреблива температура {{Convert|12|F|C}} v. {{Convert|-25|F|C}} ]. Се користи и во различни марки на флаширана вода.

Калиум хлоридот некогаш се користел како средство за гаснење пожар, како и во преносни апарати за гаснење пожар. Позната како Супер-К сува хемикалија, таа била поефикасна од сувите хемикалии базирани на [[натриум бикарбонат]] и била компатибилна со протеинска пена. Овој агенс паднал во немилост со воведувањето на сувата хемикалија калиум бикарбонат (Purple-K) во доцните 1960-ти, која била многу помалку корозивна, како и поефикасна. Оценет е за пожари Б и Ц.

Заедно со [[Готварска сол|натриум хлорид]] и литиум хлорид, калиум хлоридот се користи како флукс за гасно заварување на [[алуминиум]].

Калиум хлоридот е исто така оптички кристал со широк опсег на пренос од 210&nbsp;nm до 20&nbsp;µm. Иако се евтини, кристалите на KCl се хигроскопни. Ова ја ограничува неговата примена на заштитени средини или краткорочни употреби, како што е прототипот. Изложена на слободен воздух, KCl оптиката ќе „гние“. Додека компонентите на KCl порано се користеле за [[Инфрацрвено зрачење|инфрацрвена]] [[оптика]], тој бил целосно заменет со многу поцврсти кристали како што е цинк селенид.

Калиум хлоридот се користи како скотофор со ознака P10 во CRT со темни траги, на пр. во Скијатрон.

== Токсичност ==
Типичните количини на калиум хлорид што се наоѓаат во исхраната се чини дека се генерално безбедни.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.fda.gov/Food/IngredientsPackagingLabeling/GRAS/SCOGS/ucm261000.htm|title=GRAS Substances (SCOGS) Database - Select Committee on GRAS Substances (SCOGS) Opinion: Potassium chloride|last=Center for Food Safety and Applied Nutrition|work=www.fda.gov|language=en|archive-url=https://wayback.archive-it.org/7993/20171031064321/https://www.fda.gov/Food/IngredientsPackagingLabeling/GRAS/SCOGS/ucm261000.htm|archive-date=31 October 2017|accessdate=21 July 2019}}</ref> Меѓутоа, во поголеми количини, калиум хлоридот е токсичен. {{LD50}} на орално внесениот калиум хлорид е приближно 2,5&nbsp;g/kg, или 190 грама за телесна маса од 75 килограми. За споредба, {{LD50}} на [[Готварска сол|натриум хлорид]] (готвена сол) е 3,75&nbsp;g/kg.

Интравенски, {{LD50}} на калиум хлорид е далеку помал, на околу 57,2&nbsp;mg/kg до 66,7&nbsp;mg/kg; ова се наоѓа со делење на смртоносната концентрација на позитивните калиумови јони (околу 30 до 35&nbsp;mg/kg) <ref>{{Наведено списание|date=1977-01-01|title=Fatal poisoning by potassium in human and rabbit|journal=Forensic Science|volume=9|issue=1|pages=33–36|doi=10.1016/0300-9432(77)90062-0|pmid=838413}}</ref> според масата на јони на калиум во калиум хлорид (околу 0,52445&nbsp;mg K <sup>+</sup> / mg KCl).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.convertunits.com/molarmass/KCl|title=Molecular weight of KCl|work=www.convertunits.com|accessdate=2018-11-04}}</ref>

== Хемиски својства ==

=== Растворливост ===
KCl е растворлив во различни поларни растворувачи.
{| class="wikitable" style="margin: 1em;"
|+Растворливост <ref>{{Наведена книга|title=Metal Ions in Solution|vauthors=Burgess J|publisher=Ellis Horwood|year=1978|isbn=978-0-85312-027-8|location=New York}}</ref>
! Растворувач
! Растворливост<br /> (g/kg растворувач на 25&nbsp;°C)
|-
| Вода
| 360
|-
| [[Амонијак|Течен амонијак]]
| 0,4
|-
| [[Сулфур диоксид|Течен сулфур диоксид]]
| 0,41
|-
| [[Метанол]]
| 5.3
|-
| [[Етанол]]
| 0,37
|-
| [[Мравја киселина]]
| 192
|-
| Сулфолан
| 0,04
|-
| [[Ацетонитрил]]
| 0,024
|-
| [[Ацетон]]
| 0,00091
|-
| Формамид
| 62
|-
| [[Ацетамид]]
| 24.5
|-
| Диметилформамид
| 0,17-0,5
|}
Растворите на KCl се вообичаени стандарди, на пример за калибрација на електричната спроводливост на (јонските) раствори, бидејќи растворите на KCl се стабилни, што овозможуваат репродуктивни мерења. Во [[воден раствор]], тој во суштина е целосно јонизиран вот{{Хем2|K+}} и {{Хем2|Cl-}} јони.

=== Редокс и конверзија во калиум метал ===
Иако калиумот е [[Електронегативност|поелектропозитивен]] од [[натриум]]от, KCl може да се редуцира на метал со реакција со метален натриум на 850&nbsp;°C бидејќи поиспарливиот калиум може да се отстрани со дестилација (видете го [[Принцип на Ле Шателје и Браун]]):

: <chem>KCl_{(l)}{} + Na_{(l)} <=> NaCl_{(l)}{} + K_{(g)}</chem>

Овој метод е главниот метод за производство на метален калиум. [[Електролиза]]та (кои се користи за натриум) не успева поради високата растворливост на калиумот во стопениот KCl.<ref name="Ullmann"/>

== Физички својства ==
[[Податотека:Red_River_valley_between_Manhao_and_Lianhuatan_-_P1380210.JPG|мини| „Зголемете го приносот на банана користејќи израелски калиум хлорид!“, реклама над автопат во област каде што се одгледува банана во округот Хекоу, [[Јунан]], Кина]]
Во амбиентални услови, кристалната структура на калиум хлоридот е како онаа на NaCl. Усвојува кубна структура во центарот на лицето позната како фаза B1 со константа на [[Кристална структура|решетка]] од приближно 6,3 Å. Кристалите лесно се расцепуваат во три насоки. Други полиморфни и хидрирани фази се усвоени при високи притисоци.<ref>{{Наведено списание|date=December 2022|title=Crystal structure of potassium chloride monohydrate: water intercalation into the B1 structure of KCl under high pressure|journal=Acta Crystallographica. Section C, Structural Chemistry|volume=78|issue=Pt 12|pages=749–754|doi=10.1107/S2053229622011135|pmc=9720884|pmid=36468558}}</ref>

Некои други својства се

* Опсег на пренос: 210&nbsp;nm до 20&nbsp;µm
* Преносливост = 92% на 450&nbsp;nm и линеарно се зголемува до 94% на 16&nbsp;µm
* Индекс на рефракција = 1,456 на 10&nbsp;µm
* Загуба на рефлексија = 6,8% на 10&nbsp;µm (две површини)
* d ''N'' /d ''T'' (коефициент на експанзија)= -33,2×10 <sup>−6</sup> /°C
* d ''L'' /d ''T'' (градиент на индекс на рефракција) = 40×10 <sup>−6</sup> /°C
* Топлинска спроводливост = 0,036 W/(cm·K)
* Праг на оштетување (Њуман и Новак): 4 GW/cm <sup>2</sup> или 2 J/cm <sup>2</sup> (0,5 или 1 ns пулсот); 4,2 J/cm <sup>2</sup> (1,7 ns пулсот Ковалев и Фаизулов)

Како и кај другите соединенија кои содржат калиум, KCl во форма на прав дава пламен.

== Производство ==
[[Податотека:Sylvin_(aka).jpg|мини|Силвит]]
[[Податотека:Sylvinite.jpg|мини|Силвинит]]
Калиум хлоридот се екстрахира од минералите силвит, карналит и поташа. Исто така, се екстрахира од [[Морска вода|солена вода]] и може да се произведува со кристализација од раствор, флотација или [[Електростатика|електростатско]] одвојување од соодветни минерали. Тоа е нуспроизвод од производството на [[азотна киселина]] од калиум нитрат и [[Солна киселина|хлороводородна киселина]].

Огромното мнозинство на калиум хлорид се произведува како земјоделски и индустриски поташа во [[Саскачеван|Саскачеван, Канада]], како и во Русија и Белорусија. Само Саскачеван сочинувал над 25% од светското производство на поташа во 2017 година <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/potash/mcs-2018-potas.pdf|title=Mineral Commodity Summaries|date=January 2018|publisher=U.S. Geological Survey|archive-url=https://web.archive.org/web/20190110210319/https://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/potash/mcs-2018-potas.pdf|archive-date=10 January 2019}}</ref>

=== Лабораториски методи ===
Калиум хлоридот е евтин достапен и ретко се подготвува намерно во лабораторија. Може да се генерира со третирање на [[калиум хидроксид]] (или други бази на калиум) со [[Солна киселина|хлороводородна киселина]]:

: <chem>KOH + HCl -> KCl + H2O</chem>

Оваа конверзија е [[Неутрализација|киселинско-базна неутрализација реакција]]. Добиената сол потоа може да се прочисти со рекристализација. Друг метод би бил да се дозволи калиумот да гори во присуство на гас хлор, исто така многу егзотермична реакција:

: <chem>2 K + Cl2 -> 2 KCl</chem> 

== Наводи ==
{{наводи}}

== Надворешни врски ==
* {{Наведена мрежна страница|url=https://druginfo.nlm.nih.gov/drugportal/name/potassium%20chloride|title=Potassium chloride|work=Drug Information Portal|publisher=U.S. National Library of Medicine}}

{{Соединенија на калиумот}}
{{Хлориди}}
{{Нормативна контрола}}

[[Категорија:Неопходни лекови според Светската здравствена организација]]
[[Категорија:Соединенија на калиумот]]
[[Категорија:Метални халиди]]
[[Категорија:Прехранбени минерали]]
[[Категорија:Хлориди]]