Старосно прилагодување
Во епидемиологијата и демографијата, прилагодувањето на возраста, исто така наречено стандардизација на возраста, е техника што се користи за да се овозможи споредување на статистичките популации кога возрасните профили на популациите се сосема различни.
Речиси сите болести или здравствени исходи се јавуваат со различни стапки во различни возрасни групи. Повеќето хронични болести, вклучително и повеќето видови на рак, се јавуваат почесто кај постарите луѓе. Други исходи, како што се многу видови повреди, се јавуваат почесто кај помладите луѓе. Распределбата на возраста одредува кои ќе бидат најчестите здравствени проблеми во заедницата. Еден начин за испитување на моделот на здравствени резултати во заедниците со различна големина е да се пресмета стапката на инциденца или смртност, што е бројот на нови случаи или смртни случаи поделен со големината на населението. Кај хроничните болести и повреди, стапките обично се изразуваат во однос на бројот на случаи/смртни на 100.000 луѓе годишно.
Пример[уреди | уреди извор]
На пример, во 2004/5 година, две австралиски здравствени истражувања ги испитувале стапките на долгорочни здравствени проблеми на циркулаторниот систем (на пр. срцеви заболувања ) кај општата австралиска популација, а особено кај домородното австралиско население. Во секоја возрасна категорија на возраст над 24 години, домородните Австралијци имале значително повисоки стапки на циркулаторни заболувања од општата популација: 5% наспроти 2% во возрасната група 25-34, 12% наспроти 4% во возрасната група 35-44, 22% наспроти 14 години % во возрасната група 45-54 и 42% наспроти 33% во возрасната група 55+.[1]
Сепак, севкупно, овие истражувања процениле дека 12% од сите домородни Австралијци имале долгорочни проблеми со циркулацијата [1] во споредба со 18% од целокупното австралиско население.[2]
За да ја разбереме оваа „очигледна контрадикција“, забележуваме дека ова ги вклучува само возрасните групи над 24 години и ги игнорира оние помлади. Домородните личности доминираат од помладите возрасни групи, кои имаат пониски стапки на циркулаторни заболувања; ова го прикрива фактот дека нивниот ризик на секоја возраст е поголем отколку за врсниците што не се домородни на иста возраст, ако едноставно се преправате дека ниеден домороден народ не е под 24 години.[се бара извор]</link>
Пондерирање[уреди | уреди извор]
За да се добие поинформативна споредба помеѓу двете популации, се користи пристап на пондерирање . Постарите групи во домородното население се пондерирани посилно (за да одговараат на нивната распространетост кај „референтната популација“, т.е. целокупното австралиско население) и помладите групи помалку. Ова дава „прилагодена според возраста“ стапка на морбидитет приближно 30% повисока од онаа за општата популација, што покажува дека домородните Австралијци имаат поголем ризик од циркулаторни заболувања. (Забележете дека остануваат некои преостанати изобличувања поради широките старосни појаси што се користат. ) Ова е директно аналогно на стандардизираниот коефициент на смртност за статистиката за смртност.[се бара извор]</link>
За да се приспособи возраста според овој директен метод на стандардизација, мора да се пресметаат стапките специфични за возраста во секоја група, како и старосната структура на стандардната популација.[се бара извор]</link>
Стандардна популација[уреди | уреди извор]
За да се прилагоди на возраста, мора да се избере стандардна популација. Некои агенции кои произведуваат здравствена статистика исто така објавуваат стандардни популации за прилагодување на возраста. Стандардните популации се развиени за одредени земји [3] и региони. Светски стандардни популации, исто така, се развиени за да се споредат податоците од различни земји, вклучувајќи го и Светскиот стандард Segi и стандардот на Светската здравствена организација (СЗО). Овие агенции мора да балансираат помеѓу поставување тежини што може да се користат во текот на подолг временски период, што ја максимизира споредливоста на објавените статистики, и ревидирање на тежините за да бидат блиску до тековната возрасна дистрибуција. Кога се споредуваат податоци од одредена земја или регион, користењето стандардно население од таа земја или регион значи дека стапките приспособени според возраста се слични на вистинските стапки на население.[4] Од друга страна, стандардизирањето на податоците со користење на широко користен стандард како што е стандардната популација на СЗО овозможува полесна споредба со објавените статистики.
Кога се користи[уреди | уреди извор]
Приспособувањето на возраста најчесто се користи кога се споредуваат преваленцата кај различни популации. Не се користи за да се изведе очекуваниот животен век, кој се пресметува директно од стапките на смртност специфични за возраста, без потреба од референтна популација.[се бара извор]</link>
Приспособувањето на возраста, исто така, не е соодветно кога се обидуваме да ги споредиме вкупните популации (на пример, ако сакаме да го знаеме вкупниот број болнички кревети потребни за пациенти со циркулаторни заболувања). </link>
Поврзано[уреди | уреди извор]
- Controlling for a variable – Binning data according to measured values of the variable
- Simpson's paradox – Probability and statistics phenomenon
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ 1,0 1,1 „National Aboriginal and Torres Strait Islander Health Survey“ (PDF). Australian Bureau of Statistics. 2006. Посетено на 2009-01-12.
- ↑ „National Health Survey: Summary of results“ (PDF). Australian Bureau of Statistics. 2006. Посетено на 2009-01-12.
- ↑ Shalala, D.E. (August 26, 1998). „Policy statement on changing the population standard used for age adjusting death rates in DHHS publications“. Посетено на May 24, 2014.
- ↑ „How do world and European standard populations impact burden of disease studies? A case study of disability-adjusted life years (DALYs) in Scotland“. BMC Archives of Public Health. 78 (1): 1. 2020. doi:10.1186/s13690-019-0383-8. PMC 6941317. PMID 31908777.
Понатамошно читање[уреди | уреди извор]
- Lee WC; Liaw YP (October 1999). „Optimal weighting systems for direct age-adjustment of vital rates“. Stat Med. 18 (19): 2645–54. doi:10.1002/(SICI)1097-0258(19991015)18:19<2645::AID-SIM184>3.0.CO;2-Q. PMID 10495462.