Сето Лело
Сето Лело е традиционално полифонско пеење на балто-финскиот народ Сето кој живее на крајниот југоисточен дел на Естонија (општина во областа Пилвамау ), позната како Сетома ( естонски од sota maata, т.е. „земја на војната“[1]) и од другата страна на границата, на запад од руската општина Печорске во регионот Псков. Денес, Лело е основата на современиот идентитет на Сето и затоа во 2009 година е впишан на листата на УНЕСКО за нематеријално светско наследство во Европа.[2]
Во своите обичаи, Сетите зачувале многу претхристијански елементи кои се сметаат за оригинални балтички, како што е шаманското пеење на руни - песни во скалата Калевала (или хорското пеење леело. Овие последни, традиционални мелодии, ги изведуваат пејачи во народни носии, при што главниот пејач ( Лелеоса ) пее стих на кој се приклучува целиот хор на последниот слог, т.н. пеење торо, кое потоа го повторува целиот стих.[3] Иако песните се учат од поранешни познати пејачи, вештината на компонирање и импровизацијата е белег на извонредноста на главниот вокал. Забележано е дека најдобрите водечки вокалисти можеле да запаметат до 20.000 различни линии.[4]
Повеќето хорови се исклучиво женски, така што за „Денот на кралевите“, секој 1 Август тие ја избираат најдобрата пејачка која се закитувала со титулата „Мајка на песната“.[2] Сето Лело некогаш ја следел секоја активност на селската заедница Сето, но денес е зачувана само на сцените како централна, жива и високо ценета традиција на сетската култура.
Денес, хоровите Лело се многу популарни меѓу туристите, но тие се и гордост на заедницата Сето, која ги смета за олицетворение на нејзиниот идентитет.
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ PassportMagazine - The Seto People (англиски) Preuzeto 15. prosinca 2012.
- ↑ 2,0 2,1 Seto Leelo, Seto polyphonic singing tradition na UNESCO-ovim službenim stranicama (англиски) Preuzeto 14. prosinca 2012.
- ↑ Seto mitmehäälsus Архивирано на 4. ožujka 2016.. na setomaa.ee, Preuzeto 14. prosinca 2012.
- ↑ Seto kultura Архивирано на 8. prosinca 2015.. na Setomaalla Visit Estonia, Preuzeto 14. prosinca 2012.