Пракартвелски јазик
Пракартвелски јазик — хипотетичен заеднички предок на јужнокавкаските јазици кои се зборуваат во Кавказот. Овој предлог за заеднички предок на јужнокартвелските јазици е широкоприфатена теза меѓу јазичарите, кои пробале да го реконструираат јазикот со споредба на постоечките картвелски јазици.[1]
Генеологија
[уреди | уреди извор]Првиот предлог за генеолошката поврзаност на јазиците бил даден од Јохан Антон Гилденштет во XVIII век, а подоцна поддржан и од Г. Росен, Мари Фелисите Брос, Франц Боп и останати јазичари. Понекогаш, ласкиот и мегрелскиот јазик се сметаат за дијалекти на еден јазик, занскиот.
Врз основа на глотохронолошка анализа, Георги Климов предложил дека пракартвелскиот јазик се поделил на свански и пракартозенски јазик во 19 век п.н.е.[2][3], а понатака се поделиле и грузискиот и занскиот јазик во 8 век п.н.е.[3] Како и да е, датумите за оваа теза не се земаат за сосема сигурни и има потреба од дополнителна анализа.[2]
| пракартвелски | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| пракартозански | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| празански | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| свански | ласки | мегрелски | грузиски | ||||||||||||||||||||||||||||||
Фонологија
[уреди | уреди извор]| предни | задни | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| неокругли | округли | |||||
| кратки | долги | кратки | долги | кратки | долги | |
| затворени | (i [i]) | (u [u]) | ||||
| средни | e [ɛ] | ē [ɛː] | o [ɔ] | ō [ɔː] | ||
| отворени | a [ɑ] | ā [ɑː] | ||||
| лабијални | дентални | денто-алвеоларни | алвеоларни | меконепчани | увуларни | глотални | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| централни | латерални[8] | ||||||||
| носни | m [m] | n [n] | |||||||
| експлозивни | звучни | b [b] | d [d] | g [ɡ] | |||||
| безвучни | p [p] | t [t] | k [k] | q [q] | |||||
| избувливи | ṗ [pʼ] | ṭ [tʼ] | ḳ [kʼ] | qʼ [qʼ] | |||||
| африкати | звучни | ʒ [d͡z] | ʒ₁ [d͡ʐ] | ǯ [d͡ʒ] | |||||
| безвучни | c [t͡s] | c₁ [t͡ʂ] | č [t͡ʃ] | ||||||
| избувливи | ċ [t͡sʼ] | ċ₁ [t͡ʂʼ] | čʼ [t͡ʃʼ] | ɬʼ [t͡ɬʼ] | |||||
| фрикати | безвучни | s [s] | s₁ [ʂ] | š [ʃ] | lʿ [ɬ] | x [x] | h [h] | ||
| звучни | z [z] | z₁ [ʐ] | ž [ʒ] | ɣ [ɣ] | |||||
| вевни | r [r] | ||||||||
| апроксимантни | w [w] | l [l] | y [j] | ||||||
Користена литература
[уреди | уреди извор]- Encyclopedia Britannica, 15th edition (1986): Macropedia, "Languages of the World", see section titled "Caucasian languages".
- Fähnrich, H. (2002). Kartwelische Wortschatzstudien. Jena: Friedrich-Schiller-Universität.
- Gamkrelidze, Th. (1966) "A Typology of Common Kartvelian", Language, Vol. 42, No. 1 (Jan. – Mar.), pp. 69–83
- Gamkrelidze, Th. & Machavariani, G. (1965). The system of sonants and ablaut in Kartvelian languages (in Georgian and Russian). Tbilisi.
- Klimov, G. (1998a). Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages. Berlin: Mouton de Gruyter. Проверете ги датумските вредности во:
|year=(help)
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ Britannica
- ↑ 2,0 2,1 Klimov (1998b), p. 14 Грешка во наводот: Неважечка ознака
<ref>; називот „Kli98b“ е зададен повеќепати со различна содржина. - ↑ 3,0 3,1 Klimov (1994), p. 91
- ↑ Gamkrelidze & Machavariani (1965)
- ↑ Klimov (1998a), p. X
- ↑ Gamkrelidze (1966), p. 70, 73, 80
- ↑ Gamkrelidze (1966), p. 70
- ↑ 8,0 8,1 Fähnrich (2002), p. 5
Поврзано
[уреди | уреди извор] | Оваа статија кавкаските јазици е никулец. Можете да помогнете со тоа што ќе ја проширите. |