Олонхо
Олонхо (јакутски: Олоҥхо) е серија на приказни за јакути (сахи) и една од најстарите епски уметности на турските (турските) народи. Зборот олонхо значи она што било. Терминот се однесува на целата епска традиција на Јакути, како и на нејзиниот централен еп, т.е. неговите поединечни делови. [1] Во 2008 година, Олонхо бил вклучен во листата на нематеријално културно наследство на човештвото.[2]
Структура[уреди | уреди извор]
Поетските приказни, чија просечна должина е од 10 до 15.000 стихови, раскажувачот и пејачот Олонхо ги изведуваат во два дела. Првиот дел е пеење во стихови кои наизменично се менуваат со прозен дел составен од рецитации. Раскажувачот, покрај добрите актерски и пејачки способности, мора да биде елоквентен и мајстор на поетска импровизација. Епот се состои од бројни легенди за античките воини, божества, духови и животни, но се занимава и со современи настани, како што е распадот на номадското општество.[2]
Историја[уреди | уреди извор]
Јакутскиот олонхо датира од антички времиња кога Јакутите живееле во своите поранешни домови и биле во контакт со античките предци на турко-монголските народи Алтај и Сајан. Тоа го поткрепува и фактот што Олонхо има слична заплет на еповите на овие народи, како и сличноста во јазичната структура и речникот.[3] Олонхо прв пат биле запишени од руски научници во 1940-тите, но дури по Револуцијата, основачот на јакутската литература Платон Ојунски (руски: Плато́н Ойу́нский) кој и самиот бил фолк пејач, го запишал и објавил најголемото епско дело на Олонхо - Њургун Ботур Силовити. Некогаш во секоја јакутска населба живееле неколку олонхусти кои меморирале илјадници олонхо стихови. Знаењето за стиховите се пренесувало усно од колено на колено, како и уметноста на нивното изведување. Народните пејачи најголем дел од слободното време го поминуваа учејќи и усовршувајќи ги своите вештини.[1]
Њургун Ботур Моќен[уреди | уреди извор]
Најпознатиот еп на Олонхо , Њургун Ботур Моќниот, е речиси три пати подолг од Илијада и се одвива во светот на луѓето, светот на духовите и светот на боговите. [1]
Поврзано[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 „Olonho, Odiseja s ruskog sjevera“. Russia beyond. Посетено на 17. 10. 2021. Проверете ги датумските вредности во:
|accessdate=(help) - ↑ 2,0 2,1 „Olonkho, Yakut heroic epos“. Intangible Cultural Heritage, UNESCO. Посетено на 16. 10. 2021. Проверете ги датумските вредности во:
|accessdate=(help) - ↑ „Jakutski herojski ep olonkho nyurgun bootur swift“. Poezdonlin. Посетено на 17. 10. 2021. Проверете ги датумските вредности во:
|accessdate=(help)