Михаил Шишман
| Михаил Асен III, "Михаил Шишман" | |
|---|---|
 Монета на Михаил Шишман | |
| Цар на Бугарија | |
| На престол | 1323–1330 |
| Претходник | Георги II |
| Наследник | Иван Стефан |
| Роден(а) | по 1280 |
| Починал(а) | 31 јули 1330 Велбужд |
| Почивалиште | |
| Сопружник | Ана Неда Теодора Палеологина |
| Деца | Иван Стефан Михаил Шишман |
| Династија | Шишман |
| Татко | Шишман |
| Вероисповед | Православие |
Михаил Асен III (бугарски: Михаил Асен III), најчесто нарекуван Михаил Шишман,a[›] владеел како цар на Бугарија од 1323 до 1330. Точната година на неговото раѓање не е позната, но се смета дека е помеѓу 1280 и 1292. Тој бил основач на последната вледеачка династија во Второто бугарско царство, династијата Шишман. Откако бил крунисан, Михаил го користел името Асен за да ја нагласи својата поврзаност со династијата Асен, првата која владеела со Царството.
Како енергичен и амбициозен владетел, Михаил Шишман водел агресивна, но опортунистичка и неконзистентна политика против Византија и Кралството Србија, која завршила со катастрофалната битка кај Велбужд во која и самиот го загубил животот. Тој бил последниот бугарски владетел кој имал за цел воена и политичка хегемонија на Бугарското царство над Балканот и последен кој се обидел да го заземе Константинопол. Бил наследен од неговиот син Иван Стефан, а подоцна од неговиот внук Јован Александар, кој ја променил политиката преку формирање сојуз со Србија.[1]
Искачување на тронот
[уреди | уреди извор]Роден помеѓу 1280[2] и 1292,[1] Михаил Шишман бил син на деспотот Шишман од Видин и ќерката на севастократорот Петар. Тој исто така бил далечен роднина на неговите претходници на бугарскиот престол, Теодор Светослав (вл. 1300–1321) и Георги Тертер II (вл. 1321–1322). По мирот склучен помеѓу неговиот татко и Стефан Милутин во 1292, Михаил Шишман бил верен со ќерката на Милутин, Ана и тие се венчале во 1298 или 1299 година.[3]
Од средината на 13 век областа околу Видин била автономна под неефективна бугарска власт и била управувана од Јаков Светослав (1276), од Шишман (починал помеѓу 1308 и 1313), а потоа и од Михаил Шишман. Шишман и неговиот син ги добиле високите титули деспот од нивниот роднина Теодор Светослав, а вториот во еден венецијански извор се споменува како Деспот на Бугарија и господар на Видин.[3] По смртта на српскиот крал Стефан Милутин, Михаил Шишман можел да води поактивна политика во столицата Трново. Наскоро тој станал една од водечките фигури во внатрешните работи на царството, а со смртта на малолетниот цар Георги Тертер II во 1323, Михаил Шишман бил избран за цар од страна на благородништвото.[4] Според некои историчари тој бил избран зашто имал потекло од Асеновата династија и го интерпретираат искачувањето на тронот како продолжување на династијата Асен, а не како нова династија.[5] Неговиот полубрат, Белаур, го наследил како деспот на Видин.[6]
Предци
[уреди | уреди извор]| Предци на Михаил Шишман | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Наводи
[уреди | уреди извор]Библиографија
[уреди | уреди извор]- Андреев (Andreev), Йордан (Jordan); Лалков (Lalkov), Милчо (Milcho) (1996). Българските ханове и царе [The Bulgarian Khans and Tsars] (бугарски). Велико Търново (Veliko Tarnovo): Абагар (Abagar). ISBN 954-427-216-X.
- Božilov, Ivan, Familijata na Asenevci (1186–1460), Sofia, 1985.
- Вожилов (Bozhilov), Иван (Ivan); Гюзелев (Gyuzelev), Васил (Vasil) (1999). История на средновековна България VII-XIV век [History of Medieval Bulgaria 7th–14th Centuries] (бугарски). София (Sofia): Анубис (Anubis). ISBN 954-426-204-0.
- Fine, J. (1987). The Late Medieval Balkans, A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. The University of Michigan Press. ISBN 0-472-10079-3.
- Колектив (Collective) (1980). „XIX. Йоан Кантакузин (XIX. John Kantakouzenos)“. Гръцки извори за българската история (ГИБИ), том X (Greek Sources for Bulgarian History (GIBI), volume X) (бугарски и грчки). София (Sofia): Издателство на БАН (Bulgarian Academy of Sciences Press).
- Gregory, T. (2005). A History of Byzantium. Blackwell Publishing. ISBN 0-631-23513-2.
- Jireček, Konstantin (1977). Geschichte der Bulgaren (германски). Frankfurt am Main: Textor Verlag. ISBN 978-3-938402-11-5.
- Kazhdan, A.; collective (1991). „Volume II“. The Oxford Dictionary of Byzantium. New York, Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
- Mladjov, Ian, "The Bulgarian Prince and would-be Emperor Lodovico," Bulgaria Mеdiaevalis 2 (2011), 603–618. online
- Mladjov, Ian, "The Children of Ivan Asen II and Eirēnē Komnēnē," Bulgaria Mediaevalis 3 (2012) 403-418 online
- Mladjov, Ian, "Monarchs' Names and Numbering in the Second Bulgarian State," Studia Ceranea 5 (2015) 267-310 online.
- Nikolov-Zikov, Petăr, Domăt na Šišman, Sofia, 2021.
- Павлов (Pavlov), Пламен (Plamen) (2005). „Руски "бродници", политически политически бегълци и военачалници през XII-XIV век (Russian "Vagrands", Political Refugees and Commanders during the 12th–14th Centuries)“. Бунтари и авантюристи в средновековна България (Rebels and Adventurers in Medieval Bulgaria) (бугарски). Varna: LiterNet. ISBN 954-304-152-0.
- Popov, Tenčo, Studii vǎrhu bǎlgarskoto srednovekovno monetosečene s izvodi za istorijata, Sofia, 2020.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||