Круг (Меша Селимовиќ)

Круг

Автор	Меша Селимовиќ
Земја	Србија
Јазик	српскохрватски
Жанр	психолошки
Издадена	1983 (постхумно)
Медиум	печатено издание
Страници	213

Круг — роман на босанскохерцеговскиот писател Меша Селимовиќ, објавен постхумно во 1983 година.

За делото

Романот Круг е напишан од 1973 до 1976 година во подолги и пократки периоди во кои Меша Селимовиќ, веќе со лоша здравствена состојба, се чувствувал подобро. Работата на ова последно дело била обележана со често незадоволство на авторот од верзиите и конечните преработки на секое поглавје. Постхумното издание на Кругот на Селимовиќ на српскохрватски јазик го уредил Никола Вујчиќ. Ракописот бил зачуван во седум свески. Круг е недовршен, но со својата структура и смислена компактност функционира како целосна проза.

Со романот Круг, недовршен, но поетски и композициски компактен, Меша Селимовиќ се враќа на својата доминантна егзистенцијална тема; дали животот на човекот е предодреден и дали човековата слобода е последица на различни општествени или метафизички меѓузависности. Ова е трета книга во опусот на овој писател што ја обработува оваа тема, но без временската дистанца што ја става драмата на главниот лик во историски контекст, како во романите Дервишот и смртта и Тврдина. Во општественото изложување на романот Круг, тоа е периодот на таканаречениот реал-социјализам на пролетерското општество и бунтот на идеалната свест на главниот лик Владимир против владејачката хиерархија, идеолошкиот опортунизам и предавството на поранешните револуционери.

Кругот се отвора кога Владимир ја дознал вистината за Младен, неговиот постар брат, кој починал во октомври 1944 година. Младен бил прогласен за херој на Револуцијата, но со својот чин ги убил и татко си и мајка си. Сепак, само Младен бил видлив. Владимир, иако брат на херојот и единствениот преживеан член на семејството, не бил поканет на свеченото отворање на спомен-музејот во нивното родно место. Изнервиран од ваквиот потег на неговите сопартијци, тој самоволно ја напушта работната акција. Од тој момент до (условно кажано) крајот на романот, писателот создава цела галерија на ликови во претежно спротивставени односи. Но, овие селимовиќевски контрасти се одредени со нијансите на авторскиот поглед на политичките, социјалните и културните разлики на секој поединечен лик.

Секој лик во Круг, без разлика дали е млад или стар, го носи товарот на сопственото минато. Товарот на Владимир е најдраматичен и најслоевит. Чувството на болка и празнина го принудува постојано да ја гради сликата на својот мртов брат и да замислува слики од трагедијата што ги погодила и нивните родители. Свеченоста на отворање на спомен-музејот непосредно влијае на зајакнувањето на неговиот критички поглед на стварноста. Во неговата перцепција на непомирливите разлики помеѓу генерацијата на партизаните и генерацијата на нивните синови, тој станува посвесен за себе и сфаќа дека на ниту една идеологија, па дури ни на комунистичката, не смее да ѝ се дозволи да го обликува според нејзината доктрина. Тоа дефинитивно кај него предизвикува сомнеж за неговото претходно цврсто верување во неприкосновеноста на Партијата и Револуцијата.

Со романот Круг, Меша Селимовиќ се враќа на својата доминантна егзистенцијална тема; дали животот на човекот е предодреден и дали слободата на човекот е последица на разни општествени или метафизички зависности.

Цитати

Зарем никој не може да избега од своето минато? Зарем луѓето мора да се вртат во круг, неспособни да ја изменат судбината која им е однапред одредена? И колку крвното и психолошкото наследство е среќа или несреќа, напредок или застанување.

—Круг

Надворешни врски

• Круг