Елеонора Јенко Гројер
| Елеонора Јенко Гројер | |
|---|---|
 | |
| Роден(а) | Елеонора Јенко 15 февруари 1879 Љубљана |
| Починал(а) | 24 јуни 1959 (возр. 80) Љубљана |
| Занимање | лекарка |
| Познат(а) по | прва словенечка лекарка |
Елеонора Јенко Гројер (1879–1959) (1879–1959) — словенечка лекарка, позната по тоа што станала првата жена лекар од словенечките земји[1].
Ран живот и образование
[уреди | уреди извор]Елеонора Јенко е родена на 15 февруари 1879 година во Љубљана, тогаш дел од Австриско-Унгарија, во високо образовано семејство. Нејзиниот татко бил лекарот Лудвик Јенко и нејзината мајка Терезија Јенко (роденото Ленче), која исто така била образована жена, која студирала со Урсулина во Љубљана и во Баварија, како и поминала една година во Москва. Таа му помагала на својот сопруг во неговата практика, аактивно учествувашле во словенечкиот културен живот како промотори на пан-словенизмот. Имаа четири деца од кои Елеонора беше најстарата. Сите браќа и сестри се здобиле со високо образование, особено сестрата на Елеонора Ana која стана првата Словенка со докторат по наука.
Елеонора Јенко го завршила основното образование кај Уршулин во Љубљана. Нејзините родители планирале таа да добие високо образование, но постојните локални училишта за девојчиња не овозможиле упис на универзитети, па затоа била испратена во Институтот за девојки Марија Александровна во Цетиње. Оваа одлука била мотивирана од ставот на нејзините родители проруски и информациите дека медицински колеџ за жени наскоро ќе се отвори во Санкт Петербург. По дипломирањето, Елеонора Јенко се преселила во Русија, но не можела да ги започне медицинските студии бидејќи досега ѝ недостигала наставната програма латински. Наместо тоа, таа се запишала на Филозофскиот факултет во 1897 година и се префрлила следната година откако положила испит по латински јазик. Нејзиното 10-семестарско учење било прекинато поради инфекција со тифус, а подоцна две години поради Руско-јапонската војна, за кое време работела во воена болница за жени и деца во Москва.
Таа го завршила своето учење на 14 февруари 1907 година по завршувањето на усниот и практичните испити за да стане првата Словенка со диплома по медицина. Во декември истата година, таа се омажила за австрискиот лекар и поморски офицер Фридерик Гројер, кој имал медицинска пракса во бањата Климковице и започнала како негов помошник. Во мај 1908 година се родила нивната ќерка Јоланда[2].
Кариера
[уреди | уреди извор]Подоцнежните записи покажуваат дека работела како неплатен лекар во државна болница во Љубљана, со специјална дозвола од извршната власт, додека нејзиниот сопруг се преселил во Матуљи. Таа помагала во операциите на гинеколошки, а исто така и самата извршила некои операции таму. Во 1911 година, Министерството за внатрешни работи формално ја признало нејзината диплома и ѝ издало дозвола за основање медицинска пракса, и покрај формалното противење на претставничката комора на парламентарниот, но без нострификација, што значи дека таа не била дозволи да се потпише како „д-р“. Таа потоа го следела својот сопруг до Австриското приморје за да започне приватна ординација во Опатија. Нејзините пациенти таму биле исклучиво жени, некои влијателни жители таму избрле да ја поддржат нејзината борба за професионално признание, меѓу оние сликарот Леа фон Литроу.
Нејзиниот прв приватен потфат завршил по избувнувањето на Првата светска војна што донесол крај на туризмот во Опатија. Јенко Гројер се вратил во Љубљана и му била доверена вакцинација против сипаници, а подоцна и општа медицинска помош во областа Гросупље. Нејзиниот сопруг бил ангажиран како воен лекар во Пула. По војната, таа повторно се соочила со бирократски пречки во новоформираното Кралство на Србите, Хрватите и Словенците за да и биде признаена диплома морала да полага дополнителни испити на Универзитетот во Загреб. И покрај тоа што ги добила сите потребни формални квалификации, таа постојано била одбиена за државно вработување и морала да работи во приватна пракса. Во записите се наведува дека нејзиниот сопруг, исто така, работел во Љубљана на почетокот, но тој исчезнува од евиденцијата кон крајот на 1920-тите, а неговата понатамошна судбина е непозната.
Таа ги надополнува своите приходи пишувајќи за женското списание „Женски свет“, објавувајќи 18 написи за здравјето на жените помеѓу 1930 и 1935 година. до Втората светска војна, потоа му помогнала на Ослободителен фронт со бесплатна медицинска нега и донации на медицински материјали. По војната, таа повторно била одбиена за вработување и покрај недостигот на медицински персонал, наводно поради нејзината проруска ориентација. Таа сепак добила државна пензија во 1953 година. Почина во 1959 година во Љубљана[3].