Брами

Брами;
Тип	Abugida
Период	околу 3 век п.н.е. до околу 5 век
Правец на пишување	од лево кон десно
Јазици	рани пракритски јазици
Сродни писма
Матични системи	прасинитско писмо феникиска азбука арамејско писмо (?) Брами; ; ;
Изведени системи	гуптско писмо, палава и поголем број индиски писма
Сродни системи	кароштиско писмо (?)
ISO 15924
ISO 15924	Brah, 300 , Brahmi
Уникод
Уникоден назив	Brahmi
Уникоден опсег	U+11000–U+1107F
	Оваа страница може да содржи фонетски симболи од меѓународната фонетска азбука (МФА).

Брами е современо име дадено за најстарото писмо користено во Индија, за време на крајните векови на старата и почетокот на новата ера. Како и останатите индиски писма, така и брами е абугида.

Најпознати споменици на брами се натписи на Ашока, кои се наоѓаат во централна Индија и датираат од 3 век п.н.е. Се верува дека натписите на тамилско брами пронајдени во јужна Индија се постари од натписите на Ашока.^[1] Гуптското писмо од 5 век понекогаш се нарекува доцно брами. Од 6 век па навака, брами се распаднало на неколку локални писма, кои денес ја сочинуваат групата на индиски писма. Писмото било дешифрирано од Џејмс Принсеп, археолог и филолог.^[2]

Потекло[уреди | уреди извор]

Дел од натписите на Ашока.

Научниците, како што е Рејмонд Алчин на пример, тврдат дека брами е локално писмо и се развило самостојно, најверојатно во доцната бронзена ера. Г. Р. Хантер во неговата книга „Писмото од Харапа и Мохенџодро и неговата поврзаност со останатите писма“ (1934), дава детален опис за потеклото на брами од индското писмо.

Иако има малу пишано докази за потеклото на брами од индското писмо и иако има голем период меѓу падот на цивилизацијата Инд (1900 г.п.н.е.) и првото појавување на брами во 4 век, сепак оваа хипотеза е сè повеќе прифатлива, за разлика од семитската хипотеза. Главен проблем за семитската хипотеза е самата природа на писмата.^[3]

Споредба на стари писма
грчко	Α	Β	Γ	Δ		Ε	Υ	Ζ		Η	Θ		Ι	Κ		Λ	Μ	Ν		Ξ	Ο	Π		Ϻ	Ϙ		Ρ	Σ	Τ
феникиска
арамејско																								,
брами						?				?											?
бенгалско	অ	ব	গ	ধ	ঢ		ভ	দ	ড		থ	ঠ	য	ক	চ	ল	ম	ন	ণ	শ		প	ফ	স	খ	ছ	র	ষ	ত	ট
деванагари	अ	ब	ग	ध	ढ		व	द	ड		थ	ठ	य	क	च	ल	म	न	ण	श		प	फ	स	ख	छ	र	ष	त	ट
тамилско	அ	ப	க	த	ட		வ	த	ட		த	ட	ய	க	ச	ல	ம	ந	ண			ப	ப		க	ச	ர		த	ட
канада	ಅ	ಬ	ಗ	ಧ	ಢ		ವ	ದ	ಡ		ಥ	ಠ	ಯ	ಕ	ಚ	ಲ	ಮ	ನ	ಣ	ಶ		ಪ	ಫ	ಸ	ಖ	ಛ	ರ	ಷ	ತ	ಟ
телугу	అ	బ	గ	ధ	ఢ		వ	ద	డ		థ	ఠ	య	క	చ	ల	మ	న	ణ	శ		ప	ఫ	స	ఖ	ఛ	ర	ష	త	ట
МАТС	a	ba	ga	dha	ḍha		va	da?	ḍa?		tha	ṭha	ya	ka	ca	la	ma	na	ṇa	śa*		pa	pha	sa*	kha	cha	ra	ṣa*	ta	ṭa

Уникод[уреди | уреди извор]

брахми^[1] Unicode.org
	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	A	B	C	D	E	F
U+1100x	𑀀	𑀁	𑀂	𑀃	𑀄	𑀅	𑀆	𑀇	𑀈	𑀉	𑀊	𑀋	𑀌	𑀍	𑀎	𑀏
U+1101x	𑀐	𑀑	𑀒	𑀓	𑀔	𑀕	𑀖	𑀗	𑀘	𑀙	𑀚	𑀛	𑀜	𑀝	𑀞	𑀟
U+1102x	𑀠	𑀡	𑀢	𑀣	𑀤	𑀥	𑀦	𑀧	𑀨	𑀩	𑀪	𑀫	𑀬	𑀭	𑀮	𑀯
U+1103x	𑀰	𑀱	𑀲	𑀳	𑀴	𑀵	𑀶	𑀷	𑀸	𑀹	𑀺	𑀻	𑀼	𑀽	𑀾	𑀿
U+1104x	𑁀	𑁁	𑁂	𑁃	𑁄	𑁅	𑁆	𑁇	𑁈	𑁉	𑁊	𑁋	𑁌	𑁍
U+1105x			𑁒	𑁓	𑁔	𑁕	𑁖	𑁗	𑁘	𑁙	𑁚	𑁛	𑁜	𑁝	𑁞	𑁟
U+1106x	𑁠	𑁡	𑁢	𑁣	𑁤	𑁥	𑁦	𑁧	𑁨	𑁩	𑁪	𑁫	𑁬	𑁭	𑁮	𑁯
U+1107x
Notes 1.^ Според верзија 6.1

Наводи[уреди | уреди извор]

↑ Dates for Tamil-Brahmi as early as the 6th century have been claimed, but all dates before the 3rd century are uncertain or controversial; "the scientifically proved earliest date [for Southern Brahmi] is from Tissamaharama in southern Sri Lanka, where a Tamil-Brahmi script is dated to 200 BCE." Subramanian, T.S (29 August 2011). „Palani excavation triggers fresh debate“. The Hindu. The Hindu. Посетено на 7 October 2011.
↑ More details about Buddhist monuments at Sanchi Архивирано на 21 јули 2011 г., Archaeological Survey of India, 1989.
↑ Salomon, Richard, On The Origin Of The Early Indian Scripts: A Review Article. Journal of the American Oriental Society 115.2 (1995), 271–279

Литература[уреди | уреди извор]

Kenneth R. Norman, The Development of Writing in India and its Effect upon the Pâli Canon, in Wiener Zeitschrift für die Kunde Südasiens (36), 1993
Oscar von Hinüber, Der Beginn der Schrift und frühe Schriftlichkeit in Indien, Franz Steiner Verlag, 1990 (in German)
Gérard Fussman, Les premiers systèmes d'écriture en Inde, in Annuaire du Collège de France 1988–1989 (in French)
Siran Deraniyagala, The prehistory of Sri Lanka; an ecological perspective (revised ed.), Archaeological Survey Department of Sri Lanka, 1992.

Поврзано[уреди | уреди извор]

Надвоешни врски[уреди | уреди извор]

„Брами“ на Ризницата ^?

За потеклото на раноиндиските писма, Ричард Саломон.
Проект Брами
Стари писма: брами
Будистички текстови на брами
Индиска поддршка за Windows Архивирано на 10 јануари 2014 г.

[1] Dates for Tamil-Brahmi as early as the 6th century have been claimed, but all dates before the 3rd century are uncertain or controversial; "the scientifically proved earliest date [for Southern Brahmi] is from Tissamaharama in southern Sri Lanka, where a Tamil-Brahmi script is dated to 200 BCE." Subramanian, T.S (29 August 2011). „Palani excavation triggers fresh debate“. The Hindu. The Hindu. Посетено на 7 October 2011.

[2] More details about Buddhist monuments at Sanchi Архивирано на 21 јули 2011 г., Archaeological Survey of India, 1989.

[Salomon_1998-3] Salomon, Richard, On The Origin Of The Early Indian Scripts: A Review Article. Journal of the American Oriental Society 115.2 (1995), 271–279

[1]

[2]

[3]

[1]