Азиски ориз

Од Википедија — слободната енциклопедија
Азиски ориз
Зрели машки глави
Соцветие
Научна класификација
Царство: Растенија
Ред: Тревовидни
Семејство: Треви
Род: Ориз
Вид: Азиски ориз
Научен назив
Oryza sativa
Л.
Синоними[1]

Азиски ориз (научно: Oryza sativa) ― вид на ориз. Тој е вид на одгледуван ориз чии сорти се најзастапени на светско ниво, а првпат бил припитомен во сливот на реката Јангцекјанг во Стара Кина пред 13.500 до 8.200 години.[2][3][4][5]

Oryza sativa припаѓа на родот ориз (Oryza) од семејството треви. Со геном кој се состои од 430 Mbp со 12 хромозоми, тој е познат по тоа што е лесен за генетски модифицирање и е моделен организам за ботаника на житни култури.

Класификација[уреди | уреди извор]

Oryza sativa содржи два главни подвидови: леплива, краткозрнеста сорта japonica или sinica (јапонски/кинески ориз) и нелеплива, долгозрнеста сорта ориз indica [zh] (индиски ориз). Јапонскиот подвид бил припитомен во долината на Јангцекјанг пред 9-6.000 години,[6] и нејзините сорти може да се одгледуваат на суви полиња (се одгледува главно потопени во Јапонија), во умерена Источна Азија, висорамни области на Југоисточна Азија и високи надморски височини во Јужна Азија, додека индискиот подвид бил припитомена околу Ганг пред 8.500-4.500 години,[6] и нејзините сорти се главно низински ориз, одгледувани главно потопени низ тропска Азија. Оризот се појавува во различни бои, вклучувајќи бел, кафеав, црн, виолетов и црвен ориз.[7][8] Црниот ориз (исто така познат како виолетов ориз) е низа видови ориз, од кои некои се леплив ориз. Сорти вклучуваат индонезиски црн ориз и тајландски јасминов црн ориз. 

Трет подвид, кој е широкозрнест и напредува во тропски услови, бил идентификуван врз основа на морфологијата и првично бил наречен javanica (јавански ориз), но сега е познат како tropical japonica (тропски јапонски ориз). Примери за оваа сорта се сортите со среднозрнестите тинавон и уној, кои се одгледуваат во оризовите тераси на високо надморска височина на Кордиљерите во северниот дел на Лусон, Филипини.[9]

Глазман (1987) користел изозими за да ја подреди O. sativa во шест групи: japonica, aromatic, indica, aus, rayada и ashina.[10]

Гарис и сор. (2004) користеле едноставни повторувања на секвенци за да го подредат O. sativa во пет групи: уремерениот јапонски, тропскиот јапонски, и ароматскиот ориз се дел од јапонските сорти, додека индискиот и аус се дел од индиските сорти.[11]

Номенклатура и таксономија[уреди | уреди извор]

Оризот се одгледува уште од античко време и поимот oryza[12] е класичен латински збор за ориз додека sativa[13] значи „одгледан“.

Одгледување[уреди | уреди извор]

Тројна интрогресија на гените за отпорност против Magnaporthe grisea - и вистинската отпорност на теренот - е докажана од Кан и сор., 2018 година. Ова е повратно вкрстување на Pi1, Pi54 и Pita со помош на маркери во ароматична сорта користејќи SSR- и STS-маркери.[14]

Галерија[уреди | уреди извор]

Поврзано[уреди | уреди извор]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ „Oryza sativa L.“. Plants of the World Online. Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. 2017. Посетено на 7 ноември 2022.
  2. ↑ Normile, Dennis (1997). „Yangtze seen as earliest rice site“. Science. 275 (5298): 309–310. doi:10.1126/science.275.5298.309.
  3. ↑ Vaughan, DA; Lu, B; Tomooka, N (2008). „The evolving story of rice evolution“. Plant Science. 174 (4): 394–408. doi:10.1016/j.plantsci.2008.01.016.
  4. ↑ Harris, David R. (1996). The Origins and Spread of Agriculture and Pastoralism in Eurasia. Psychology Press. стр. 565. ISBN 978-1-85728-538-3.
  5. ↑ Zhang, Jianping; Lu, Houyuan; Gu, Wanfa; Wu, Naiqin; Zhou, Kunshu; Hu, Yayi; Xin, Yingjun; Wang, Can; Kashkush, Khalil (December 17, 2012). „Early Mixed Farming of Millet and Rice 7800 Years Ago in the Middle Yellow River Region, China“. PLOS ONE. 7 (12): e52146. Bibcode:2012PLoSO...752146Z. doi:10.1371/journal.pone.0052146. PMC 3524165. PMID 23284907.
  6. ↑ 6,0 6,1 Purugganan, Michael D.; Fuller, Dorian Q. (2009). „The nature of selection during plant domestication“. Nature. Nature Research. 457 (7231): 843–848. Bibcode:2009Natur.457..843P. doi:10.1038/nature07895. ISSN 0028-0836. PMID 19212403.
  7. ↑ Oka (1988)
  8. ↑ Mohammadi Shad, Z; Atungulu, G. (March 2019). „Post-harvest kernel discoloration and fungi activity in long-grain hybrid, pureline and medium-grain rice cultivars as influenced by storage environment and antifungal treatment“. Journal of Stored Products Research. 81: 91–99. doi:10.1016/j.jspr.2019.02.002.
  9. ↑ CECAP, PhilRice and IIRR. 2000.
  10. ↑ Glaszmann, J. C. (May 1987). „Isozymes and classification of Asian rice varieties“. Theoretical and Applied Genetics. 74 (1): 21–30. doi:10.1007/BF00290078. PMID 24241451.
  11. ↑ Garris; Tai, TH; Coburn, J; Kresovich, S; McCouch, S; и др. (2004). „Genetic structure and diversity in Oryza sativa L.“. Genetics. 169 (3): 1631–8. doi:10.1534/genetics.104.035642. PMC 1449546. PMID 15654106.
  12. ↑ „Oryza“. Merriam-Webster Dictionary.
  13. ↑ Предлошка:Unbulleted list citebundle
  14. ↑ Mehta, Sahil; Singh, Baljinder; Dhakate, Priyanka; Rahman, Mehzabin; Islam, Muhammad Aminul (2019). „5 Rice, Marker-Assisted Breeding, and Disease Resistance“. Во Wani, Shabir Hussain (уред.). Disease Resistance in Crop Plants : Molecular, Genetic and Genomic Perspectives. Cham, Switzerland: Springer. стр. 83–112/xii+307. ISBN 978-3-030-20727-4. OCLC 1110184027.

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Таксонски назнаки
Нормативна контрола
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Азиски_ориз&oldid=5106882“