Талиум(I) јодид

Од Википедија — слободната енциклопедија

Талиум(I) јодид е хемиско соединение со формулата TlI. Невообичаено е што е еден од ретките метални јодиди нерастворливи во вода, заедно со AgI, CuI, SnI2, SnI4, PbI2 and HgI2.

Хемија[уреди | уреди извор]

TlI може да се формира во воден раствор со метатеза на која било растворлива талиумова сол со јодид јон. Исто така се формира како нуспроизвод при јодирање на фенолите со талиум (I) ацетат поттикната од талиум.

Обидите да се оксидира TlI во талиум(III) јодид не успеваат, бидејќи оксидацијата произведува талиум(I) тријодид, Tl+I3−.

Физички својства[уреди | уреди извор]

Формата на собна температура на TlI е жолта и има орторомбна структура [1] што може да се смета за искривена структура на NaCl. Се верува дека искривената структура е предизвикана од поволните интеракции на талиум-талиум, најблиското растојание Tl-Tl е 383 pm. [2] На 175 °C жолтата форма се трансформира во црвена форма на CsCl. Оваа фазна транзиција е придружена со скок од околу два реда на големина во електричната спроводливост. Структурата CsI може да се стабилизира до собна температура со правење допинг на TlI со други халиди како што се RbI, CsI, KI, AgI, TlBr и TlCl. [3] Така, присуството на нечистотии може да биде одговорно за коегзистенција на кубната и орторомбичната TlI фаза во амбиентални услови. [1] Под висок притисок, 160 kbar, TlI станува метален проводник. Нанометарски тенки TlI филмови израснати на LiF, NaCl или KBr супстрати ја покажуваат структурата на кубната камена сол . [4]

Употреба[уреди | уреди извор]

Талиум(I) јодид се додава на светилките со живин лак за да се подобрат нивните перформанси. [5] Талиум(I) јодидот исто така се користи во трагови со NaI или CsI за производство на сцинтилатори кои се користат во детектори за зрачење.

Природна појава[уреди | уреди извор]

Природниот талиум(I) јодид за прв пат бил откриен во природна средина во 2017 година како ортохомбичен полиморф наречен наталијамаликит. Пронајдени се мали зрна вградени во маскагнит добиен од фумароли во Авачински, вулкан на рускиот полуостров Камчатка кој може да достигне температура од 640 °C (1,184 °F). Геолозите кои го откриле шпекулираат дека понатамошното истражување на овој минерал најверојатно ќе придонесе за разбирањето на геохемиската еволуција на планетата [6] [7]

Безбедност[уреди | уреди извор]

Како и сите соединенија на талиум, талиум(I) јодидот е многу токсичен.

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ 1,0 1,1 Lowndes, R. P.; Perry, C. H. (1973). „Molecular structure and anharmonicity in thallium iodide“. The Journal of Chemical Physics. 58 (1): 271–278. Bibcode:1973JChPh..58..271L. doi:10.1063/1.1678917.
  2. ↑ Mudring, Anja-Verena (2007). „Thallium Halides – New Aspects of the Stereochemical Activity of Electron Lone Pairs of Heavier Main-Group Elements“. European Journal of Inorganic Chemistry. 2007 (6): 882–890. doi:10.1002/ejic.200600975.
  3. ↑ Sultana, Saima; Rafiuddin (2009). „Electrical conductivity in TlI–TiO2 composite solid electrolyte“. Physica B: Condensed Matter. 404 (1): 36–40. Bibcode:2009PhyB..404...36S. doi:10.1016/j.physb.2008.10.002.
  4. ↑ Schulz, L. G. (1951). „Polymorphism of cesium and thallium halides“. Acta Crystallographica. 4 (6): 487–489. doi:10.1107/S0365110X51001641.
  5. ↑ Underwater Journal and information bulletin, IPC Science and Technology Press, (1973), p 245
  6. ↑ „Nataliyamalikite: Mineral information, data and localities“. www.mindat.org.
  7. ↑ Anderson, Natali (July 6, 2017). „New Mineral Discovered: Nataliyamalikite“. Sci News. Посетено на March 16, 2022.

Цитирани извори[уреди | уреди извор]

  • Haynes, William M., уред. (2011). CRC Handbook of Chemistry and Physics (XCII. изд.). Boca Raton, FL: CRC Press. ISBN 1439855110.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Талиум(I)_јодид&oldid=4940681“