Кујатаа
 Воздушен поглед на фармите на Касиарсук | |
| Географија | |
|---|---|
| Управување | |
| Светско наследство на УНЕСКО | |
| Службен назив | Кујатаа Гренланд: Нордиско и Инуитно земјоделство на работ на ледената капа, Данска |
| Критериум | културно (V) |
| Навод | 1536 |
| Запис | 2017 (XLI заседание) |
| Координати | 61°9′52″N 45°35′53″W / 61.16444° СГШ; 45.59806° ЗГД |
Кујатаа — субарктички земјоделски предел во јужниот регион на Гренланд.[1] Тоа е првиот познат пример на земјоделство на Арктикот и најстариот доказ за старонордиската култура што се шири надвор од Европа.[1] Уникатната спојување на земјоделството и ловот на морски цицачи што се случило во регионот од 10-тиот до 15-тиот век и од 18-тиот век до денес, бил насловот на натписот на регионот на списокот на светско наследство на УНЕСКО во 2017 година.
Опис[уреди | уреди извор]
Кујатаа се протега од Нунап Исуа на југ до островот Нунарсуит, приближно 250 километри на север.[2] Местото на светско наследство вклучува 5 компоненти, сите сместени во овој регион:
- Касиарсук: Го содржи Братахлид, имотот на Ерик Црвениот и (веројатно) првата црква во Америка.[3]
- Игалику: Го содржи Гардар, кој било седиште на епископијата во Гренланд, како и локацијата на првата модерна фарма Инуити на Гренланд.[3]
- Сисарлуток: Содржи особено голема нордиска куќа, со остатоци од над 40 структури.[3]
- Тасикулулик (Ватнахверфи): Го содржи најдолгиот рурален пат на Гренланд, кој поврзува повеќе фарми за овци на Инуити.
- Какортукулок (Хвалси): Содржи 11 нордиски и 2 локалитети Туле, вклучувајќи ја најдобро зачуваната нордиска руина на Гренланд и местото на последното забележано спомнување на Европејците на Гренланд во 1408 година.
Историја[уреди | уреди извор]
Најраните познати археолошки остатоци од Кујатаа датираат од 3-от милениум п.н.е., почнувајќи од традицијата на арктичките мали алатки и продолжувајќи со културите Сакак и Дорсет, пред да исчезнат од јужен Гренланд. Во 10 век, нордискиот народ почнал да пристигнува во јужен Гренланд, предводени од Ерик Црвениот. Наоѓајќи длабоки фјордови погодни за земјоделство во регионот Куџатаа, тие брзо основале мали земјоделски населби, именувајќи ја областа Ејстрибиго (Источна населба). Сепак, нордиските земјоделски практики на Гренланд се разликувале од оние на други места со поголем акцент на ловот отколку на производството на житни култури (веројатно поради изобилството на моржови и фоки во регионот) и одгледувањето кози наместо овци. Биле изградени и системи за наводнување со цел да се нахрани добитокот, од кои некои останале како единствени преживеани средновековни системи за наводнување во Северниот Атлантик.
На својот врв во 13 век, Ејстрибиго имал свој епископ и содржел 200-300 фарми. За тоа време, народот Туле мигрирал на Гренланд и стапил во контакт со нордиските доселеници. Овој период на соживот можеби траел и до 250 години. До 15-тиот век, нордиските села во Кујатаа исчезнале, а во Гренланд има малку знаци за земјоделство во следните неколку векови, сè до 1780-тите, кога жена Инуит, Туперна, и нејзиниот сопруг Норвежанец, Андерс Олсен, започнале фарма во поранешната средновековна епископска резиденција во Игалику. Оттогаш, оваа област постојано се обработува.
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ 1,0 1,1 UNESCO World Heritage Centre. „Kujataa Greenland: Norse and Inuit Farming at the Edge of the Ice Cap“. UNESCO World Heritage Centre. United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organization. Посетено на 2018-08-09.
- ↑ Orri Vésteinsson (January 2016). „Nomination to UNESCO's World Heritage List -- Kujataa: a subarctic farming landscape in Greenland“. The Greenlandic Ministry of Education,Culture, Research and Church. Посетено на 30 July 2021.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 (Report). Отсутно или празно
|title=(help);|access-date=бара|url=(help)