Даина Дагнија
| Даина Дагнија | |
|---|---|
| Роден(а) | 15 март 1937 Рига, Латвија |
| Починал(а) | 4 декември 2019 (возр. 82) |
| Националност | латвиски |
| Познат(а) по | Сликарство, Текстилна уметност |
| Правец | Модернизам, Апстрактен експресионизам |
Даина Дагнија (латвиски: Daina Dagnija, 15 март 1937 – 4 декември 2019 година) бил латвиски сликар, текстилен уметник и учител. Таа била значајна личност во контекст и на летонската и на светската визуелна уметност, бидејќи уметникот помина дел од својот креативен живот во САД.
Биографија[уреди | уреди извор]
Даина Дагнија била родена во семејство на латвиски воен офицер, во 1944 година побегнала прво во Германија, а подоцна се преселила во САД. Даина Дагнија ги научила основите на визуелната уметност во Уметничката студентска лига на Њујорк (Њу Јорк, САД, 1954–1956). Студирала на Факултетот за уметности и занаети (сега Колеџ за креативни студии, Детроит, САД, 1956–1959), Институтот Шаунар (сега Калифорниски институт за уметности, Лос Анџелес, САД, 1960 година). Уметникот предавал ликовна педагогија на Уметничкото училиште (Демарест, САД, 1995–2001). Член на Сојузот на уметници на Латвија од 1996 година.
Од 1968 година, Даина Дагнија учествувала на изложби со свои креативни дела: во САД, Латвија, Литванија, Мароко, Канада. Во Латвија, најважните изложби на уметникот се одржаа во Латвискиот национален музеј на уметноста (2004 година, каталог), музејот на градот Јурмала (2012) и уметничкиот центар Даугавпилс Марк Ротко (2015 година, каталог).[1] Во 2001 година се вратила да живее во Латвија.[2] Таа починала на 4 декември 2019 година на 82-годишна возраст.
Уметничка кариера[уреди | уреди извор]
И во сликите и во цртежите на Дагнија центарот е личност во различни животни настани и врски. Во монохроматските цртежи пораката е директна и блиска до реализмот. Сликите се карактеризираат со моделирање на рамни форми, интензивни обоени предмети, остри контури, кои го одгласуваат правецот на поп-артот во нивните надворешни одлики. Сликите на Дагнија директно или индиректно ги изразуваат искуствата на уметникот, истовремено стремејќи се кон универзалното. Таа посветила многу работа на темата Летонија и летонскиот народ. Таа создала обемни сликарски циклуси („Жена и крава“, „Критушаис“). Изработила сликарски текстилни колажи со оригинален лик на позадината на нереално опкружување. Таа, исто така, се свртела кон монументалната уметност (фреско сликарство во болницата Берген Пајнс во Парамус, Њу Џерси).
Во 1974 година, Дагнија ја добила наградата на фондот Генерал Карлис Гоперс за серијата слики во голем формат „Латвиски живот“. Таа повеќепати ја добивала државната стипендија на Њу Џерси за сликарство: во 1980 година за серијата од три слики во голем формат „Враќање во детството“, во 1985 година за завршување на серијата слики „Жена и крава“.[3] Живеејќи во Соединетите Американски Држави, Дагнија сликаше претежно социјални коментари и политички дела. Подоцна, и во Латвија,нејзините теми вкоренети во митот и колективната свест-тие се однесуваат на концептите за космологија, духовност
и моќта на природата.
Даина Дагнија целиот свој живот ѝ го посветила на уметноста. Во 2018 година, кога „MuseumLV“ ја отворила својата лична изложба „Живот за уметност. Уметност за живот“, уметницата рече дека и на 81-годишна возраст сè уште сликала речиси секој ден.[1]
Избрани дела[уреди | уреди извор]
Фигуративни слики:
- Жена и крава, 1982-1985 година
- Жени, 1967-2008 година
- Америка, 1966-1981 година
- Бегалци, 1976-1992 година
- Период на Окинава, 1962-1971 година
Слики:
- Напред, 2017 година
- Расте и блеска, 2013-2017 година
- Создавање и еволуција, 1985-2013
- Силите на природата, 1996-2013
- Езера на предците, 1987-1995 година
Самостојни изложби[уреди | уреди извор]
- Изложба „Секогаш на пат“ во музејот Гулбене во Гулбене, Латвија. 2016 година
- Уметнички центар Марк Ротко ( Даугавпилс, Латвија). 2015 година
- Изложба на текстилен колаж во музејот Бауска во Бауска, Латвија. 2015 година
Одржала 30 лични изложби во САД, Латвија и Мароко. Учествувал на неколку групни изложби во Музејот на уметност во Њујорк, Државниот музеј на Њу Џерси, Музејот на уметност и наука Берген во Парамус, Институтот за современа уметност PS1 во Њујорк, како и галерии во Њујорк, Њу Џерси, Хуан Мексико, Канада, во Литванија, Естонија.[2]
Награди[уреди | уреди извор]
- Доживотна стипендија VKKF (2015)
- Стипендија на Министерството за култура на LR Cité Internationale des Arts, резиденција на уметници, Франција (2009)
- Учество во програмата „Уметнички амбасади“ во САД, Вашингтон (1999 - 2001)
- Почесна награда за визуелни уметности на Фондацијата за култура на Светската унија на слободни Летонци (1993)
- Стејт Њу Џерси, САД, стипендија за сликарство (1985)
- Самити, САД, награда за сликарство (1983)
- Стејт Њу Џерси, САД, стипендија за сликарство (1980)
- Награда за визуелни уметности на фондот General Karlis Goppers (1974) [1]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 „Mūžībā devusies gleznotāja Daina Dagnija“. Latvijas Sabiedriskie Mediji. 2019. Грешка во наводот: Неважечка ознака
<ref>; називот „lsm“ е зададен повеќепати со различна содржина. - ↑ 2,0 2,1 „Daina Dagnija“. (LRSP) Latvijas Radošo savienību padome. Грешка во наводот: Неважечка ознака
<ref>; називот „makslinieki“ е зададен повеќепати со различна содржина. - ↑ Konstants, Zigurds (1995). Māksla un arhitektūra biogrāfijās 1.sējums (Latvian). Riga: Latvijas enciklopēdija. ISBN 5-89960-057-8.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
|