Бранител за човекови права на Ерменија

Бранител на човековите права на Ерменија (ерменски: Հայաստանի մարդու իրավունքների պաշտպան) — официјален омбудсман, кој, постапувајќи во согласност со Уставот на Ерменија, како и со принципите и нормите на меѓународното право, ги штити човековите права и основните слободи на поединците. Канцеларијата на бранителот на човековите права била основана во 2003 година и оттогаш станала членка на Европскиот омбудсмански институт. Седиштето на бранителот на човековите права на Ерменија се наоѓа во Ереван. Од 24 јануари 2022 година, Кристине Григорјан била избрана за бранител на човековите права на Ерменија од Националното собрание

Позадина

Зборот „Народен правобранител“ има шведски корени, а буквалниот превод значи „лице за поплаки“. Овој збор во неговото современо значење за првпат бил употребен од Шведскиот парламент во 19 век кога ја формирал канцеларијата на правобранителот. Оваа канцеларија била одговорна за одбрана на граѓаните кога имале проблеми со владата.

Бранителите на човековите права работат низ целиот свет. Независно од тоа дали државата е стабилна или не поради внатрешни судири, недемократска или има силна демократска практика, економски се развива или не, улогата на бранителите во една земја е секогаш клучна. Тие се обидуваат да ги промовираат и заштитат човековите права во контекст на различни предизвици, вклучувајќи го општествениот развој, миграцијата, политиките за структурно прилагодување и политичката транзиција.

Историја

Канцеларијата на бранителот на човековите права на Ерменија била основана на почетокот на 2004 година преку законодавство потпишано од поранешниот претседател на Ерменија, Роберт Кочарјан.

За да се смета за кандидат за позицијата бранител на човекови права на Ерменија, мора да се исполнуваат следниве критериуми:

• да биде ерменски државјанин;
• да живее во Ерменија во последните 5 години;
• минимална возраст од 25 години;
• да поседува доволно знаење и искуство во одбраната на полето на човековите права.

Народното собрание го именува бранителот со гласови од повеќе од 3/5 од општиот број пратеници од кандидатите предложени од претседателот на републиката, 1/5 од пратениците на Народното собрание. Тој/таа се именува на функцијата со мандат од 6 години, со не повеќе од два последователни мандати.

Бранителот по неговото именување треба да ја даде следната заклетва:

„Откако ги прифатив заложбите на бранителот на човековите права, со ова се колнам дека ќе бидам верен на Уставот и законите на Република Ерменија, принципите на правдата и граѓанското општество за одбрана на човековите права и основните слободи на поединците. Се колнам дека ќе постапувам непристрасно, чесно и вредно“.

Бранители

Од основањето на канцеларијата на бранителот на човекови права, покрај главниот бранител Тигран Базарчан, Ерменија имала 5 бранители на човекови права:

• Лариса Алавердјан била првиот бранител на човековите права на Ерменија, која била назначена со указ на претседателот на Ерменија Роберт Кочарјан на 19 февруари 2004 година. Г-ѓа Алавердјан ги започнала своите должности на 1 март 2004 година.
• Армен Харутјујан бил вториот бранител на човековите права на Ерменија и првиот кој бил назначен преку избори од Националното собрание. Тој бил избран со повеќе од 3/5 гласови од пратениците на 17 февруари 2006 година. Армен ги презел своите одговорности на бранителот на човековите права на 20 февруари 2006 година. Тој испратил изјава за оставка до Националното собрание на 1 февруари 2011 година, бидејќи ја презел функцијата претставник на Високиот комесаријат за човекови права на ОН во Централна Азија.
• Карен Андреасјан бил третиот бранител на човековите права во Ерменија. На 2 март 2011 година, Националното собрание го избрал новиот Народен правобранител, при што 83 пратеници гласале за и 13 против. Карен ги презел своите одговорности како бранител на човековите права на Ерменија на 3 март 2011 година.
• Арман Татојан станал четвртиот омбудсман на Ерменија. Тој бил избран од Националното собрание во февруари 2016 година. Арман Татојан бил поранешен заменик министер за правда.
• Кристин Григорјан станал петтиот бранител на човековите права на 24 јануари 2022 година.

Моќ и влијателни зони

Моќ

Бранителот е независен во извршувањето на своите овластувања и се раководи единствено од Уставот и законите на Република Ерменија, како и од нормите и принципите на меѓународните закони. Бранителот не е подреден на ниту една централна или локална самоуправна агенција или функционер. Од бранителот не се бара да дава објаснувања, вклучително и како сведок, за суштината на жалбата или документите што ги поседуваат или да ги обезбеди за запознавање, освен во случаи пропишани со закон и ред. Решенијата на бранителот не се управни акти и не можат да се обжалат.

Бранителот има право да присуствува на седниците на Владата на Република Ерменија и други државни органи и да држи говор доколку се дискутираат прашања во врска со човековите права и основните слободи на луѓето, како и да поставува прашања во врска со повредата на човековите права или основните слободи од страна на агенцијата каде што се одржува седницата или од подредените агенции или службеници на таа агенција. Бранителот или неговиот/нејзиниот претставник има право да присуствува на седниците на Националното собрание на Република Ерменија, да држи говор наредено со законот на Република Ерменија „Регулатива на Националното собрание на Република Ерменија“ кога се дискутираат прашања во врска со човековите права и основните слободи на луѓето. Бранителот или неговиот застапник има право неограничено да посетува, по сопствена иницијатива, воени единици, полициски притвори, истражни дејствија или издржување казна во казнено-поправните установи, како и други места на поправен притвор за да примат претставки од барателите кои се чуваат на тие места. Разговорите на бранителот или нивниот претставник со лицата споменати погоре не се предмет на мешање или прислушување. По донесувањето на одлуката за усвојување на претставката, бранителот има право да се обрати до соодветни државни органи или нивни функционери за промовирање на истрагата на околностите кои се предмет на откривање. Испитувањето на прашањата наведени во претставката не може да го врши централната или локалната самоуправа или нивните функционери за кои се обжалуваат решенија или акти (неработење). Бранителот има право на:

• слободен пристап до секоја државна организација или институција, вклучувајќи ги и воените единици, затворите, меѓу другото, установите за прелиминарен притвор и казнено-поправните установи;
• да бара и добива потребни материјали и документи во врска со претставката од секоја централна или локална самоуправна агенција или нивни службеници;
• добива појаснувања во врска со прашањата кои произлегуваат од истрагата на претставката од органите на централната или локалната самоуправа или нивните службеници и јавни службеници, освен судовите и судиите
• да им наложи на релевантните државни агенции да спроведат вештачења и да подготват наоди за прашањата што се предмет на разјаснување при истрагата на жалбата;
• да се запознаат со оние кривични, граѓански, управни, дисциплински, економски и други случаи на повреда на правата по кои правосилно стапиле соодветните судски пресуди и одлуки, како и материјалите во врска со такви предмети за кои не е поведена постапка;
• запознавање со секој материјал и документ во врска со жалбата.

Службениците на органите на централната и локалната самоуправа се должни да го достават секој потребен материјал и документ во однос на нивната надлежност, како и да му ги дадат на бранителот сите информации потребни за разгледување на претставката бесплатно и непречено. Во рамките на својата надлежност, бранителот го ужива правото на итен прием на органите на централната и локалната самоуправа, нивните функционери, како и раководителите на организации и други функционери, како и објектите за присилна притвор. Во текот на истражувањето на претставките, бранителот е должен да им даде можност на оние органи на централната или локалната самоуправа или нивните службени лица чиишто решение или дела (неработење) се жалат да дадат појаснување за жалбата и резултатите од истрагата, како и целосно ја поткрепуваат својата позиција. По дискусијата за 10 дена, резултатите за претставката се доставуваат до оние органи на централната или локалната самоуправа или нивните службени лица за кое решение или акти се жалат. Споменатиот е должен својот став и појаснувања да ги испрати до бранителот најдоцна 15 дена по добивањето на резултатите од истрагата. Овој рок бранителот може да го продолжи.

Кој може да аплицира, а не да се дискутира за поплаки

Секој поединец без разлика на неговата националност, државјанство, место на живеење, пол, раса, возраст, политички и други ставови и можности може да поднесе жалба до бранителот.

Право на жалба до бранителот имаат и лицата кои се во притвор, притвор или издржување казна во казнено-поправните установи, како и лицата во други места на присилна притвор. На бранителот или неговиот застапник им се гарантира доверлива, одвоена, неограничена комуникација со лица во воени единици, кои се во притвор или на издржување казна во казнено-поправните установи, како и лица во други места на присилен притвор. Разговорите на бранителот или неговите претставници со лицата споменати во овој став не се предмет на никакво мешање или прислушување. Жалбата до бранителот не резултира со никаква административна, кривична или друга одговорност, ниту пак со каква било дискриминација кон апликантот. До бранителот може да се жалат и правни лица. Жалбата поднесена во име на правно лице се однесува на повреда на човековите права и основни слободи, доколку повредата на правата на правното лице повлекува повреда на правата и основните слободи и легитимните интереси на физичките лица учесници во субјектот (акционери, членови и сл.) и неговите службеници или повредата на правата на правното лице им предизвикало штета или постои можност за штета.

Единствено претставници на лицето или членови на семејството можат да се жалат до бранителот со цел заштита на туѓите права. Органите на централната и локалната самоуправа, освен органите за старателство, немаат право на жалба до бранителот. Државните службеници имаат право на жалба до бранителот единствено за заштита на нивните индивидуални граѓански права (човекови права) кои се повредени. Бранителот во најкраток можен рок, но најдоцна во рок од 30 дена по приемот на жалбата, копијата од решението ја испраќа до барателот. Бранителот има право да ја започне расправата за прашањето по нивна иницијатива, особено во оние случаи кога има информации за масовно кршење на човековите права и основни слободи, или има единствено општествено значење или е поврзано со неопходноста од одбрана на таквите права. интересите на лицата кои не се во можност самите да ги користат правните средства за своја одбрана.

Бранителот не расправа по претставките кои треба да се решаваат само по судска наредба, како и го прекинува расправата по приговорот доколку по започнувањето на расправата заинтересираното лице поднело барање или претставка до Судот. Бранителот има право да не расправа за анонимните претставки и за оние кои биле дадени по една година од денот кога барателот знаел или требало да знае за повредата на нивните права и слободи, како и по претставките кои, според мислењето на Бранители, не сведочете за кршење на човековите права и основни слободи или не барајте ништо. Доколку во претставката проблемот по својата природа може да го реши друг државен орган или службеник, а тоа лице претходно не разговарало за дадениот случај, бранителот во договор со подносителот на претставката може да му ја предаде жалбата, преземајќи ја контролата. во текот на неговата дискусија. Во овој случај, подносителот на барањето се известува дека жалбата е предадена на друго службено лице.

По дискусијата за жалбата

Врз основа на резултатите од дискусијата за жалбата, бранителот мора да прифати една од овие одлуки:

• да препорача на централната или локалната самоуправна агенција или на нивното службено лице во чии одлуки или дејствија бранителот увидува повреда на човековите права и основни слободи да ги отстранат тие повреди со укажување на можните настани кои треба да ги вратат човековите права и основни слободи.;
• за отсуство на повреда на човековите права и слободи доколку при расправата по претставката не се открие повреда на човековите права и основните слободи од страна на централната или локалната самоуправна агенција или нејзин службеник;
• да престане расправата по претставката со закон доколку при расправата по приговорот се откријат причини да не се расправа по претставката или да се прекине расправата по приговорот.
• да поднесе тужба пред судот за целосно или делумно укинување на нормативните правни акти на органите или функционерите на централната и локалната власт кои ги нарушуваат човековите права, основните слободи и законските интереси и се во спротивност со законот и другите статути, доколку централната или локалната власт и агенциите или службените лица кои го сториле наведениот прекршок, не го укинуваат целосно или делумно нивниот соодветен правен акт во предвидениот рок;
• да им препорача на овластените државни органи да извршат дисциплински или административни казни или да поднесат кривична пријава против службеното лице со чии одлуки или дела се повредени човековите и граѓанските права и слободи и (или) се повредени барањата од овој закон.

Државни агенции по приемот на претставката

Органите на централната или локалната самоуправа или нивното службено лице кое го добило предлогот на бранителот во рок од 20 дена е должно писмено да го извести бранителот за преземените настани. По потреба рокот може да се продолжи во договор со бранителот.

Доколку е потребно, бранителот може да поднесе посебни извештаи до претседателот на Република Ерменија и до Националното собрание. Бранителот може во средствата за јавно информирање да објави посебни информации за централната или локалната самоуправа или функционер кој не одговорил на нивниот предлог или не ги исполнил или само делумно ги исполнил барањата од предлогот, заедно со одговорите на централната или орган на локалната самоуправа или нивни службени лица на решението на бранителот и предлогот доколку се исцрпени сите други средства за решавање на проблемот преку државните органи.

Ограничувања и ограничувања

Бранителот на човековите права на Ерменија ќе се раководи само од Уставот и Законот на Ерменија, како и од нормите и принципите на меѓународното право.

Со законот за бранител на човекови права потпишан од претседателот, лицето кое е избрано за бранител на човекови права не смее:

• да врши каква било државна или друга функција или врши друга работа за надомест, освен за научни, педагошки или креативни дејности.
• да биде член на која било политичка партија
• да предложи својата кандидатура за избори
• да учествува во предизборни кампањи

Во рок од 14 дена по преземањето на функцијата, бранителот ќе прекине со секоја активност што не е во согласност со овие барања.

Тој, исто така неможе:

• да интервенира во судските процеси (тоа може да бара информации за секој случај што е на фаза на судење и да упатува препораки/коментари до судот, за да се гарантираат правата на граѓаните за правично функционирање на судскиот систем како што е предвидено во Уставот и норми на меѓународното право)
• да ги објави сите лични податоци за подносителот на жалбата или за кое било друго лице кои биле откриени за време на испитувањето на жалбата без нивна писмена согласност.

Дополнително, одлуката на бранителот не може да го попречи лицето да ги заштити своите права, слободи и правни интереси со други средства кои не се забранети со закон.

Имунитетот на бранителот

Според законот на бранителот на човековите права:

• По преземањето на неговите/нејзините одговорности, бранителот не може да биде кривично гонет или да одговара поради дејствијата што ги направил на неговата функција, вклучително и мислењата изразени во Националното собрание (ако тие не се навредливи или клеветнички).
• Против него нема да се покрене кривично гонење; тој/таа не може да биде приведен или уапсен без согласност на Националното собрание. Во случај бранителот да биде фатен на дело, службеното лице кое го извршува апсењето веднаш ќе го извести претседателот на Народното собрание за тоа.

Годишен извештај

Секоја година, во текот на првиот квартал од годината, бранителот треба да доставува извештај за неговите/нејзините работи и за околностите за човековите права во претходната година до претседателот на Ерменија и до претставниците на официјалните, административните и правните овластувања. Извештаите треба да бидат изложени на Националното собрание среде првата седница на пролетната сесија на Националното собрание. Бранителот исто така го прикажува својот одговор на широките комуникации и важни невладини организации.

Престанок

Постојат неколку прифатливи основи за престан или отповикување, вклучувајќи ги:

• овластувањата на бранителот престануваат 6 години по неговата заклетва.
• во случај на престанок на овластувањата на бранителот, новиот бранител се именува во рок од еден месец од денот на престанокот на овластувањата на претходниот бранител.
• Овластувањата на бранителот престануваат пред истекот на мандатот доколку:
  • станува правосилна пресуда на Судот со која бранителот е осуден;
  • бранителот го губи државјанството на Република Ерменија;
  • бранителот го повторува своето писмо за оставка до Народното собрание на Ерменија не повеќе од 10 дена по првото писмо за оставка.
  • правосилна одлука на Судот каде бранителот се прогласува за инвалид, делумно инвалид, исчезнат или починат;
  • во случај на смрт на бранителот.

Забележителни случаи

Народниот правобранител остро го осудува секој случај на насилство врз активистите за човекови права

На шеснаесетти април со длабока загриженост дознаваме од нашата група за брз одговор во Лори, дека биле нападнати активистите за човекови права на Канцеларијата на Граѓанското собрание на Хелсинки во Ванадзор.

Според декларацијата на Канцеларијата на Граѓанското собрание на Хелсинки во Ванадзор, неколку субјекти, кои биле против прикажување на азербејџански филмови, фрлале камења кон канцеларијата на Здружението за човекови права, неправилно користеле, го оштетиле имотот, па дури и повредиле еден од полицајците.

Дивјаштвото кон секој поединец е недвосмислено осудувано, а бруталноста кон лицата со исклучителна мисија, вклучувајќи штитови за човекови права и писатели, постојано се осудува. Дивјаштвото кон чуварите на човековите права и писателите е погрешно дело, како и срам за пошироката јавност. Би било посрамно доколку ваквите активности не добијат доволно отворен одговор, а телата за овластување на законот не ги обезбедат целосно заштитниците на човековите права и не го отфрлат одговорниот со сета строгост на законот.

Јас сум против прикажување на азербејџански филмови во Ерменија, особено во сегашните околности, кога азербејџански пушки ги убиваат нашите браќа и сестри на раб, кога Азербејџан покажува презир кон нас насекаде, особено доцниот див знак на азербејџанскиот претседател што ги запрепасти и вознемири бројни Европејци. Се гледаме себеси како Европејци. Нашите цели се недвосмислено поставени кон Европа. Нашите христијански и национални квалитети сигурно нè поттикнаа кон издржливост и хуманизам. Вистински христијанин, прифатлив Ерменец, напреден Европеец не може да ја изрази својата разлика со фрлање камења. Телото за овластување на законот со христијанска филозофија, управувано во своите активности од светите квалитети и словото на законот, не може да остане одвоено во таков недозволив случај и да избегнува кратко откривање и отфрлање на одговорноста за поднесеното прекршување.

Бранител за човекови права - Прелиминарни согледувања за претседателските избори 2013 година

Почитувани граѓани,

Секој избор е секогаш проследен со одредени резултати и различни оценки. Над вистинските изборни резултати, многу поважна е довербата на јавноста во однос на тие резултати. Довербата на јавноста може да се формира само со неутрални и објективни проценки. Од денеска многу локални и меѓународни организации ќе ги изнесуваат своите оценки за овие избори.

Сепак, ниту еден рејтинг не може да биде целосен и сигурен за ерменското општество, доколку ерменската полиција не претстави објективно колку повици поврзани со следните сериозни изборни прекршувања биле и колку од нив биле валидни:

Поткуп за гласање, двојно гласање, насочено гласање, полнење ливчиња, притисок од член на комисијата или полномошник при пресметување на гласовите и фалсификување резултати од пребројување гласови.

Понатаму, полицијата треба да ги објави и основите и причините поради кои тие повици се сметаат за валидни или невалидни. Исто така, од суштинско значење е итно да се дознае и да се информира општеството зошто активностите на веб-страницата на ТВ Гала беа прекинати за време на денот на изборите. Исто така, клучно е да се откријат сите случаи на пречки во активноста на новинарите и набљудувачите и да се преземат одговорност за виновниците.

Некредибилната активност на полицијата на Република Ерменија може да ги прикрие позитивните достигнувања во сите фази на овие избори. Оттука, Политиката на Ерменија е одговорна да го носи тешкиот товар на веродостојноста на јавноста врз резултатите од изборите и општата оценка на изборите. Апелирам до сите институции и поединци да соработуваат со полицијата за брзо и ефикасно откривање на сите изборни криминали и општеството да ја добие вистинската слика и висината на изборните прекршувања.

На горенаведените суштински и други изборни прекршувања, бранителот на човековите права примил 253 повици. Пред да ја презентираме нашата сеопфатна оценка за изборите, ќе продолжиме да добиваме повици за изборните прекршувања во текот на изборните различни фази, ќе ги следиме релевантните публикации на медиумите, оценките на набљудувачките организации и постизборните случувања.

Надворешни врски

• Human Rights Defender of Armenia
• RA law about Human Rights Defender (на ерменски)
• RA law about Human Rights Defender (на ерменски)