Седум ѓакони

Пресек од фреска во капелата на Никола од Фра Анџелико, на кој е прикажан Свети Петар како ги посветува седумте ѓакони. Свети Стефан е прикажан како клекнат.

Седумте, често познати како Седумте ѓакони, биле водачи избрани од раната христијанска црква да служат на заедницата на верници во Ерусалим, за да им овозможат на апостолите да се концентрираат на „молитвата и службата на Словото“ и да се справат со загриженоста од страна на верниците што зборуваат грчки за нивните вдовици кои се занемарени во дневниот дијаконија или служба.

Новиот Завет

Делата на Стефан и Филип се единствените забележани и нивните дела се однесуваат на проповедање, катехизмот и крштевањето. Филип едноставно се нарекувал „евангелист“ во поглавјето 18. Нивното назначување е опишано во поглавје 6 од Дела на светите апостоли. Според една подоцнежна традиција, тие се претпоставува дека биле и меѓу Седумдесетте ученици кои се појавуваат во Евангелието според Лука.

Иако Седумте не се нарекуваат „ѓакони“ во Новиот завет, нивната улога е опишана како „дијаконална“ (διακονεῖν τραπέζαις на грчки), и затоа тие често се сметаат за претходници на христијанскиот ред на ѓакони.

Седумте ѓакони биле:

• Стефан првомаченик
• Филип Евангелист
• Прохор
• Никанор
• Тимон
• Пармена
• Никола

Според наративот во Дела, тие биле идентификувани и избрани од заедницата на верници врз основа на нивниот углед и мудрост, бидејќи биле „полни со Светиот Дух “, а нивното назначување било потврдено од апостолите.

Детали

Само Стефан и Филип се дискутирани многу подетално во Дела; традицијата не дава ништо повеќе за Никанор или Пармена. Стефан станал првиот маченик на црквата кога бил убиен од толпа, а за чија смрт се согласил Апостол Павле, идниот апостол Павле (Дела 8:1). Филип евангелизирал во Самарија, каде што ги преобратил Симон Маѓесникот и еден етиопски евнух, традиционално започнувајќи ја Етиопската православна црква.

Традицијата го нарекува Прохор внук на Стефан и придружник на Јован Евангелист, кој го посветил за епископ на Никомидија во Битинија (денешна Турција). Традиционално му се припишувало авторството на апокрифните Дела на Јован и се вели дека го завршил својот живот како маченик во Антиохија во 1 век.

Според Црковните Анали на Цезар Барониј, кој сега се смета за историски неточен, Никанор бил кипарски Евреин кој се вратил на својот роден остров и умрел како маченик во 76 година. Други извештаи велат дека тој бил маченик во „Берџ“, неидентификувано место веројатно помешано со Ботрис.

Се вели дека Тимон бил хеленизиран Евреин кој станал епископ во Грција или во Босра, Сирија; во вториот извештај, неговото проповедање предизвикало гнев кај локалниот управител, кој го мачел со оган.

Откако со години проповедал во Мала Азија, каде што Иполит Римски тврдел дека е епископ на Соли (Помпејополис; иако можеби мислел на Соли, Кипар), се вели дека Пармена се населил во Македонија, каде што умрел на Филипи во 98 година за време на прогонствата на Трајан.

Никола, кој дошол од Антиохија, во Дела е опишан како преобратен во јудаизмот. Некои рани писатели не го паметат со задоволство. Според делото на Иринеј, Николајтанците, еретичка секта осудена уште во Книгата на Откровението, го добиле своето име од ѓаконот. Во Философумена, Хиполит пишува дека ја инспирирал сектата преку неговата рамнодушност кон животот и телесните задоволства; неговите следбеници го сфатиле ова како дозвола да се препуштат на страста. Католичката енциклопедија забележува приказна дека откако апостолите го прекорувале Николај дека ја малтретирал неговата убава сопруга поради неговата љубомора, тој ја оставил и се согласил некој друг да се ожени со неа, велејќи дека телото треба да се малтретира. Во Стромата, Климент Александриски вели дека сектата ги корумпирала зборовите на Николас, првично дизајнирани да ги проверат задоволствата на телото, за да ја оправдаат развратноста. Католичката енциклопедија забележува дека историчноста на приказната е дискутабилна, иако самите Николајтанци можеби го сметале Никола за свој основач.