Свеќани
| Свеќани | |
  Свеќани Местоположба на Свеќани во Македонија
Свеќани на карта
| |
| Координати 41°35′52″N 21°51′11″E / 41.59778° СГШ; 21.85306° ИГД | |
| Регион |  Вардарски
|
| Општина | Градско |
| Население | 0 жит. (поп. 2021)[1]
|
| Пошт. бр. | 1420 |
| Повик. бр. | 043 |
| Шифра на КО | 29065 |
| Надм. вис. | 432 м |
|
Свеќани на општинската карта  Атарот на Свеќани во рамките на општината | |
 Свеќани на Ризницата
| |
Свеќани — село во Општина Градско, централна Македонија. Денес нема жители.[2]
Географија и местоположба[уреди | уреди извор]
Селото е сместено во областа Клепа, северозападно од општинското седиште Градско.
Историја[уреди | уреди извор]
Во XIX век Свеќани било мало, чисто македонско село во нахијата Азот од Велешката каза на Отоманското Царство. Во „Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника“ се вели дека во 1873 г. Свјеќани (Sviékyani) имало 15 домаќинства со 66 жители Македонци.[3][4] Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) во 1900 г. Свеќани имало 100 жители, сите Македонци христијани.[3][5]
На почетокот на XX век жителите на селото потпаднале под врховенството на Бугарската егзархија. По податоци на егзархискиот секретар Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 г. во Свеќане (Svekiané) имало 184 Македонци, сите под егзархијата.[3][6]
На етничката карта од 1927 г. Леонард Шулце Јена го покажува Свечани (Svečani) како македонско христијанско село.[3][7]
Население[уреди | уреди извор]
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 150 Македонци.[8]
Населението на Свеќани почнало нагло да опаѓа во 1950-тите поради поради аграрната реформа и индустријализацијата на Титов Велес. Во 1961 г. спаднало на 5 домородни жители и 11 новодоселени Албанци.[9] Селото е целосно напуштено во 1960-тите. Според пописот од 2002 година, Скачинци немало ниеден жител.[2] Истото било потврдено и на пописот од 2021 година.
Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:
| Година | 1900 | 1905 | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 1994 | 2002 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Население | 100 | 184 | 136 | 68 | 16 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
- Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[10]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[11]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[12]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[13]
Родови[уреди | уреди извор]
Свеќани било македонско село.
Според истражувањата од 1920-1924, родови во селото биле:
- Староседелци: Кимовци (4 к.), Батовци (2 к.) и Крстевци (2 к.)
- Доселеници: Поповци (2 к.) и Дејановци (4 к.) доселени биле на почетокот од 18 век од селото Водоврати, за да го избегнат потурчувањето; Иловци (1 к.) доселени биле во средината на 18 век од селото Скачинци; Лазовци (1 к.) доселени биле во средината на 19 век од селото Војница; Караџовци (1 к.) доселени биле во 1876 година од селото Виничани; Тодоровци (4 к.) доселени биле во 1884 година од селото Скачковци; Јосифовци (1 к.) доселени биле во 1905 година од селото Подлес.[14]
Општествени установи[уреди | уреди извор]
- Црква „Св. Атанасиј“ од XIX век
- Црква „Св. Константин и Елена“ — манастирска црква од 1930-тите, изградена како обнова на средновековната црква[15]
Културни и природни знаменитости[уреди | уреди извор]
- Археолошки наоѓалишта
- Панаѓуриште - Св. Константин и Елена — црква и некропола од средниот век, претходник на денешната со исто име
Иселеништво[уреди | уреди извор]
Селото е целосно иселено, а најголем број од населението е иселено во Велес.[14]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
- ↑ 2,0 2,1 „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 4 јануари 2021.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
- ↑ „Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г.“ Македонски научен институт, София, 1995, с. 184 - 185.
- ↑ Кънчов, Васил. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, стр. 158.
- ↑ Brancoff, D.M. La Macédoine et sa Population Chrétienne, Paris, 1905, рp. 118-119.
- ↑ Leonhard Schultze Jena. "Makedonien, Landschafts- und Kulturbilder", Jena, G. Fischer, 1927
- ↑ „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
- ↑ Свеќани — Население на Република Македонија според изјаснувањето за етничката припадност, по населени места, според пописите на население 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 1994 и 2002 година (согласно територијалната организација од 1996 година)[мртва врска]
- ↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
- ↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
- ↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
- ↑ „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
- ↑ 14,0 14,1 . Радовановиќ, Воислав. Тиквеш и Рајец. Отсутно или празно
|title=(help)CS1-одржување: друго (link) - ↑ „Парохија Градско - цркви и манастири“. Повардарска епархија. 30 јуни 2008. Посетено на 16 февруари 2014.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
| ||||||||||||||||
