Душан Ѓуришиќ
Душан Ѓуришиќ ( Градиње (Цариброд), Србија, роден на 19 јуни 1932 година починал на 1 јули 2022 година ).Тој бил црногорски писател, поет, раскажувач, драматург, хаику-поет, литературен критичар, литературен преведувач и препејувач, сатиричар, афористичар, антологичар и издавач. Живеел и работел во Ќурилац кај Даниловград и во Подгорица.
Биографија[уреди | уреди извор]
Роден е на 19 јуни 1932 година во Градиње кај Цариброд во Кралството Југославија, денешен Димитровград во Србија, каде што неговиот татко работел како учител. Завршил гимназија во Титоград, студирал југословенска литература две години на Филозофскиот факултет на Универзитетот во Сараево и српскохрватски јазик и литература на Филозофскиот факултет на Универзитетот во Скопје, каде што дипломирал во 1956 година.[1] Како професор по југословенска литература, работел во основните и средните училишта во Јоховац кај Добој, Учителската школа „Хасан Кикиќ“ во Дервента (1958-1960) и во Титоград. Бил директор на библиотеката „Радосав Љумовиќ“ и на издавачката куќа „Траг“ во Титоград, бил и раководител на Одделението за култура на Републичкиот секретаријат за образование, култура и наука на Црна Гора и главен и одговорен уредник на литературната списание за деца „Осмијех“. од 1970 година. Во 2010 година како волонтер ја основал и уредувал детската библиотека „Соколиќ“.[2] [3]
Бил претседател на Друштвото на црногорски писатели за деца и млади, на Здружението на литературни преведувачи на Црна Гора и на Здружението на црногорски Хаиѓин,[4] член на Црногорскиот ПЕН центар, Црногорската Матица и Црногорското здружение на независни писатели. Од декември 2007 бил главен и одговорен уредник на билтенот на Здружението на литературни преведувачи на Црна Гора „Нови сурети“. Започнал неколку литературни манифестации за деца: Средба „Под старата маслинка“ (1987), Фестивал „Крај зелена Зета“ (1993), Книжевни средби „Подгорица со насмевка“ (1995) и Фестивал „Денови на насмевки и радост“ во Димитровград (2000) ).
Со други автори објавил седум книги, девет на странски јазици (по две на македонски и албански и по една на англиски, ерменски , словенечки, руски и други источни јазици), 26 антологии и 8 антологии. Има преведено или препишано над 40 книги од други јазици и 27 книги со други преведувачи. Неговите книги се преведени и од други писатели. За неговото книжевно и преведувачко дело пишувале бројни критичари во Црна Гора, Босна и Херцеговина, Србија и Хрватска.[5] Неговата поезија е застапена и во антологијата „Десетмина црногорски“ (Библиотека Соколиќ), која претставува избор од современата црногорска литература за деца и млади.[6] Автор е на првата книга со тенки песни во црногорската литература Галеб над Море.[7]
Тој починал во 2022 година на 91 годишна возраст, погребан бил во кругот на семејството, без јавно објавување на некрологот.[8]
Награди и признанија[уреди | уреди извор]
За својата литературна и преведувачка дејност добил дваесетина домашни и меѓународни признанија и награди:
- Фестивал „Курирчек“ (Марибор, 1965, 1969, 1982),
- „Артековац“ (Крим, СССР, 1969),
- Ослободување на Титоград (1970),
- Деветти декември (Даниловград, 1972),
- Наградата за детски игри Змеј (Нови Сад, 1974),
- наградата за најдобра книга за деца (Колашин, 1994),
- Соколиќ за иновации и придонес во развојот на црногорската литература за деца (Подгорица, 1996),
- повелба за севкупно литературно творештво за деца (Колашин, 1999),
- „Витез на насмевката“ (Димитровград, 2000),
- повелба за вкупен литературен превод (Даниловград, 2005),
- медал на Сојузот на писателите на Белорусија (2015 г. ),[9]
- Меѓународна награда „Ана Франк“ (доделена од Издавачката куќа „Феникс“ и фондацијата „Македонија презент“ од Скопје) [10] и др.
Тој станал член на Светското литературно движење за мир и култура во 2017 година и бил единствениот црногорски писател избран за член на оваа значајна литературна асоцијација. Заедно со известувањето за своето членство, Ѓуришиќ го добил и Крстот за литература на Светската унија на поети за значајни заслуги во областа на литературата и поезијата и две плакети, од кои едната со негова фотографија.[11]
Дела[уреди | уреди извор]
Книги за деца[уреди | уреди извор]
- Големиот капетан (1964, 1997, 2006, 2007)
- Зелена Зета (1970)
- Вртелешката се врти (1971)
- Без пардон (1972)
- Разбудени работи (1974)
- Барони ди Макарони и принцот де мајонез (1974)
- Љубопитна патека (1982)
- Сончев дожд (1987)
- Морскиот ѓердан (1987)
- Игрите (1988)
- Куќа на ветрот (1993)
- Чирибу-Чириба (1996)
- Здраво свете (1997, 2000)
- Забележаниот појас (1998)
- Добра ноќ бебе (1998)
- Shadow and Shine (1999)
- Мојата цветна градина (2000)
- Златна Ања и Џуџињата (2000)
- Бавно и брзо (2003)
- Стариот албум и други песни (2003)
- Нека реката поврзе сè (2003)
- Зелената мачка (2004)
- Од септември до септември (2005)
- Каде што живее морето (2007)
- Беше или ќе биде (2008)
- Да заиграме оро (2013)
- Време на игра - Време за игра (2013)
- Малата Јелена во мало Цетиње (2014)
- Јованушка (2016)
- Чисти простори (2016)
- Имам нешто да ти кажам (2017)
- Распеан весел (2017)
- Сите да се смеат (2017)
- Разиграни коњаници (2017)
- Слатки соништа (2017)
- Потоци со бистри очи (2017)
Книги за возрасни[уреди | уреди извор]
- Празник на полето, хаику (1996)
- Во празнината, сатира (1998)
- Лесни зборови, епиграми (2004)
- Искри од темнината, афоризми (2005)
- Зора, поезија (2006)
- Редовни немири, афоризми (2008)
- Скриено небо, хаику (2008)
- Избрани стихови, поезија (2013)
- Док ме има, поезија (2013)
- Галеб над морето, тенка поезија (2013)
- Месечината над Фуџи, хаику (2014)
- Пеперутка на роза, хаику и тенкови (2016)
- Има моменти кога: анегдоти и смешни приказни, кратка проза (2016)
- Лулка на витезите : избор од патриотски песни и поетски записи за Црна Гора, поезија (2016)
- Зора се насмевнува од Ловќен : избор од песни за црногорските предели, планини и градови, поезија (2016)
- Далечна светлина, поезија (2018)
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ Đerković, Vukale (1992). O piscu i djelu, kao predgovor u: Desanka Maksimović, Grigor Vitez, Dušan Đurišić: Izabrane pjesme, Domaća lektira za III razred osnovne škole. Titograd: Zavod za školstvo. стр. 77–78. ISBN 86-303-0062-0.
- ↑ „Dušan Đurišić – Knjiga za đecu "Zelena mačka"“. Portal Montenegrina. 28. maja 2019. Посетено на 5. jula 2022. Проверете ги датумските вредности во:
|accessdate=, |date=(help) - ↑ „Crnogorski osnovci ne čitaju domaće pjesnike“. vijesti.me. 16. oktobra 2012. Посетено на 5. jula 2022. Проверете ги датумските вредности во:
|accessdate=, |date=(help) - ↑ „Osnovano udruženje crnogorskih haiđina“. Portal Montenegrina. 30. maja 2014. Архивирано од изворникот на 5. jula 2022. Посетено на 5. jula 2022. Проверете ги датумските вредности во:
|accessdate=, |date=, |archive-date=(help) - ↑ „Knjiga Dušana Đurišića na moldavskom jeziku“. Portal Montenegrina. 27. augusta 2016. Архивирано од изворникот на 1. marta 2021. Посетено на 5. jula 2022. Проверете ги датумските вредности во:
|accessdate=, |date=, |archive-date=(help) - ↑ Vulanović, Vojislav; и др. (2009). Žarko L. Đ. (уред.). Deset iz crnogorskog : pjesme za djecu. Podgorica: Biblioteka Sokolić, Udruženje crnogorskih pisaca za djecu i mlade. Напосредна употреба на al. во:
|first=(help) - ↑ „Prva zbirka tanka pjesama u Crnoj Gori“. Portal Montenegrina. 20. marta 2014. Посетено на 5. jula 2022. Проверете ги датумските вредности во:
|accessdate=, |date=(help) - ↑ „Preminuo Dušan Đurišić“. vijesti.me. 1. jula 2022. Посетено на 5. jula 2022. Проверете ги датумските вредности во:
|accessdate=, |date=(help) - ↑ „Uručili medalje Đurišiću i Vukanoviću“. Radio Televizija Crne Gore. 19. jula 2015. Посетено на 5. jula 2022. Проверете ги датумските вредности во:
|accessdate=, |date=(help) - ↑ „Međunarodna nagrada "Ana Frank" vodećem crnogorskom piscu za đecu Dušanu Đurišiću“. Portal Montenegrina. 6. juna 2018. Посетено на 5. jula 2022. Проверете ги датумските вредности во:
|accessdate=, |date=(help) - ↑ „Dušanu Đurišiću ugledno priznanje u Italiji“. Portal Montenegrina. 9. marta 2017. Архивирано од изворникот на 18. januara 2021. Посетено на 5. jula 2022. Проверете ги датумските вредности во:
|accessdate=, |date=, |archive-date=(help)