Јазична типологија
Јазична типологија (лингвистичка типологија) — дисциплина на лингвистиката која ги проучува и класифицира јазиците според нивните структурни особености. Главната цел на јазичната типологија е да ги опише и објасни заедничките особености и структурните различности меѓу светските јазици. Јазичната типологија е составена од три дисциплини: квалитативна типологија, квантитативна типологија и теоретска типологија. Квалитативната типологија се занимава со споредбата на јазиците/ дијалектите, квантитативната типологија се занимава со проучување на распространетоста на структурните особености на јазиците и теоретската типологија се занимава со објаснување на овие распространетости.
Квалитативна типологија[уреди | уреди извор]
Квалитативната типологија развива крос-јазични видови кои овозможуваат рамки во кои се опишуваат и споредуваат поедини јазици.
Типолошки системи[уреди | уреди извор]
Збороред[уреди | уреди извор]
Основните зборореди кај јазиците се:
- подмет-прирок-предмет
- подмет-предмет-прирок
- прирок-подмет-предмет
- прирок-предмет-подмет
- предмет-подмет-прирок
- предмет-прирок-подмет
Морфосинтактичко порамнување[уреди | уреди извор]
Друга честа класификација ги дели јазиците на номинативно-акузативни јазици од една страна и ергативно-апсолутивни јазици од другата страна. Кај јазици со падежи, поделбата зависи од тоа дали подметот од непредниот глагол е во ист падеж со агенсот или пациенсот на преодниот глагол. Ако јазикот нема падежи, тогаш тоа се одредува според тоа дали подметот на непреодниот глагол се појавува на иста страна со агенсот или пациенсот на преодниот глагол.
Литература[уреди | уреди извор]
- Bisang, W. (2001). Aspects of typology and universals. Berlin: Akademie Verlag. ISBN 3-050-03559-5.
- Comrie, B. (1989). Language universals and linguistic typology: Syntax and morphology. Oxford: Blackwell, 2nd edn. ISBN 0-226-11433-3.
- Croft, W. (2002). Typology and universals. Cambridge: Cambridge UP. 2nd ed. ISBN 0-521-00499-3.
- Cysouw, M. (2005). Quantitative methods in typology. Quantitative linguistics: an international handbook, ed. by Gabriel Altmann, Reinhard Köhler and R. Piotrowski. Berlin: Mouton de Gruyter. ISBN 3-11-015578-8.
- Grijzenhout, J. (2009). Phonological domains : universals and deviations. Berlin ;New York: Mouton de Gruyter. ISBN 3-110-20540-8.
- Nichols, J. (1992). Linguistic diversity in space and time. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 0-226-58057-1.
- Nichols, J. (2007). What, if anything, is typology? Linguistic Typology. Volume 11, Issue 1, Pages 231–238, ISSN (Online) 1613-415X, ISSN (Print) 1430-0532, doi:10.1515/LINGTY.2007.017, July 2007
- Song, J.J. (2001). Linguistic typology: Morphology and syntax. Harlow and London: Pearson Education (Longman). ISBN 0-582-31220-5.
- Song, J.J. (ed.) (2011). The Oxford Handbook of Linguistic Typology. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-928125-1.
- Whaley, L.J. (1997). Introduction to typology: The unity and diversity of language. Newbury Park: Sage. ISBN 0-8039-5963-X.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
- Здружение за јазична типологија
- Што е типологија?, Б. Бикел.
- Топологија во 21 век: главни развои, Б. Бикел.
- Светски атлас на јазичната структура
 | Оваа статија од областа на лингвистиката е никулец. Можете да помогнете со тоа што ќе ја проширите. |
|