Преглед на кодот на Земјотрес на Хаити (2010)

{{Earthquake
|title =<big>Земјотрес на Хаити, 2010</big>
|image=Haitian national palace earthquake.jpg
|caption=Разурната национална палата (горе),<br />Епицентар на потресот (долу)
|date = {{Start date|2010|01|12|16|53|09|−05:00|df=yes}}<br />{{Start date|2010|01|12|21|53|09|Z|df=yes}}
|map2 = {{Location map many/old| Haiti
 | label=
 | lat=18.457
 | long=-72.533 
 | mark=Bullseye1.png
 | marksize=40
 | position=top
 | label2='''[[Порт о Пренс]]'''
 | label2_size=99
 | lat2=18.53
 | long2=-72.33
 | mark2=
 | mark2size=10
 | position2=right
 | label3=[[Џекмел]]
 | lat3=18.23
 | long3=-72.53
 | mark3=Black pog.svg 
 | mark3size=8
 | position3=bottom
 | label4=[[Петит Гоав]]
 | lat4=18.43
 | long4=-72.87
 | mark4=Black pog.svg 
 | mark4size=8
 | position4=left
 | label5=[[Свети Марко]]
 | lat5=19.12
 | long5=-72.70
 | mark5=Black pog.svg 
 | mark5size=8
 | position5=left
 | width= 250
 | float=right
 | caption=}}
|magnitude = 7.0 [[Моментна магнитудна скала|M<sub>w</sub>]]
|depth= 13 km 
|location= {{Coord|18.457|N|72.533|W|display=inline,title}}
|countries affected = [[Хаити]]
|intensity = [[Меркалиева скала на интензитет|MM]] X
|casualties= Претпоставен број на мртви од 45,000–50,000 ([[Меѓународен комитет на Црвениот крст|Црвен крст]])<ref name='bbcfirst'>{{наведени вести | title=Haiti earthquake death toll 'may be 50,000'| date=15 јануари 2010 | publisher=BBC | url= http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/8460417.stm | work =[[BBC News]] | accessdate = 15 јануари 2010 | language = англиски}}</ref> па до 200,000 (Влада на Хаити)<ref>{{наведени вести | title=Haiti quake death toll may hit 200,000-minister | date=15 јануари 2010 | publisher=[[Ројтерс]] | url=http://www.alertnet.org/thenews/newsdesk/N15143632.htm | work=Reuters News | pages= | accessdate=16 јануари 2010 | language=англиски | archive-date=2010-01-19 | archive-url=https://web.archive.org/web/20100119043848/http://www.alertnet.org/thenews/newsdesk/N15143632.htm | url-status=dead }}</ref>
}}

'''Земјотресот на Хаити во 2010 година''' — [[катастрофа]]лен [[земјотрес]] со [[Моментна магнитудна скала|магнитуда од 7.0 M<sub>w</sub>]] кој се случи 25&nbsp;км западно од [[Порт о Пренс]], главниот град на [[Хаити]], во 16:53:09 часот по месно време (21:53:09 UTC) во втроник, на 12 јануари 2010 година.<ref name="USGS_Haiti">{{Наведена мрежна страница | title = USGS Magnitude 7.0 – HAITI REGION | url = http://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eqinthenews/2010/us2010rja6/ | accessdate = 13 јануари 2010 }}</ref> Земјотресот се случил на длабочина од  13&nbsp;км. Геолошката опсерваторија на САД, регистрирала серија на последователни потреси после главниот потрес, четириесетина од нив со магнитуда помеѓу 5.0 и 5 септември <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://earthquake.usgs.gov/earthquakes/recenteqsww/Quakes/quakes_big.php|title=Latest Earthquakes M5.0+ in the World – Past 7 days|last=Earthquake Center|first=USGS|work=Earthquake Hazards Program|publisher=United States Geological Survery|accessdate=13 јануари 2010|archive-date=2010-12-23|archive-url=https://www.webcitation.org/5vC4K2OKx?url=http://earthquake.usgs.gov/earthquakes/recenteqsww/Quakes/quakes_big.php}}</ref> [[Црвениот крст]] претпоставува дека околу три милиони луѓе се загрозени од потресот,<ref name="cbsnews1">{{Наведена мрежна страница|url= http://www.cbsnews.com/stories/2010/01/13/world/main6090601.shtml?tag=cbsnewsSectionContent.4 |title=Red Cross: 3M Haitians Affected by Quake |publisher=CBS News |date=13 јануари 2010|accessdate=13 јануари 2010}}</ref> а министерот за внатрешни работи на Хаити верува дека преку 200,000 луѓе може да погинале во земјотресот,<ref name='reutersfirst'>{{наведени вести | first=Jane | last=Sutton | author2=Anthony Boadle, Pascal Fletcher | authorlink= | title=Haiti quake death toll may hit 200,000-minister | date=15 јануари 2010 | publisher=[[Ројтерс]] | url=http://www.alertnet.org/thenews/newsdesk/N15143632.htm | work=Reuters Alertnet | pages= | accessdate=15 јануари 2010 | language=англиски | archive-date=2010-01-19 | archive-url=https://web.archive.org/web/20100119043848/http://www.alertnet.org/thenews/newsdesk/N15143632.htm | url-status=dead }}</ref>.<ref name="bbcfirst" />  Голем број на значајни личности од јавниот живот исто така се меѓу жртвите од потресот..

Земјотресот предизвикал големи оштетувања во Порт о Пренс. Голем број на јавни згради се сериозно оштететни или целосно уништени, меѓу кои и [[Национална палата (Хаити)|Претседателската палата]] ([[Рене Превал|претседателот]] преживеал), зградата на [[Национално собрание на Хаити|националното собрание]], [[Катедрала во Порт о Пренс|катедралата во Порт о Пренс]], и главниот затвор.<ref name=catholic>{{наведени вести|first=Keith|last=Fournier|title=Devastating 7.0 Earthquake Hammers Beleagured Island Nation of Haiti|url=http://www.catholic.org/international/international_story.php?id=35181|work=Catholic Online|publisher=|date=13 јануари 2010|accessdate=13 јануари 2010|archive-date=2011-05-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20110511112454/http://www.catholic.org/international/international_story.php?id=35181|url-status=dead}}</ref><ref name=smh>{{наведени вести |first=|last=|title=Quake 'levels Haiti presidential palace' |url=http://news.smh.com.au/breaking-news-world/hundreds-feared-dead-in-haiti-earthquake-20100113-m5d3.html |work=[[Sydney Morning Herald]] |publisher= |date=13 јануари 2010|accessdate=13 јануари 2010}}</ref><ref name="wp">{{наведени вести |title=UN: Haitian capital's main jail collapsed in quake|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2010/01/13/AR2010011302174.html| date=13 јануари 2010| accessdate=13 јануари 2010}}</ref> Трагедијата е уште поголема со оглед на тоа што повеќето болници во погоденото подрачје исто така се уништени.<ref name='talkingpoints'>{{наведени вести | first= | last= |author2= |authorlink= | title=Dems' Haiti Fundraising Email: 'Put Politics Aside For A Moment | date=14 јануари 2010| publisher=Talking Points Memo | url =http://www.talkingpointsmemo.com/live/haiti-quake-wire/#313020 | work = | pages = | accessdate = 14 јануари 2010| language = англиски}}</ref> [[Обединтетите нации]] известиле дека штабот на [[Стабилизирачката мисија на обединетите нации во Хаити]] (MINUSTAH), сместен во главниот град на Хаити, бил уништен  и дека шефот на мисијата, [[Хеди Анаби]], се води како исчезнат.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.un.org/News/briefings/docs//2010/100114_Holmes.doc.htm|title=Press conference|date=14 јануари 2010|publisher=United Nations|accessdate=15 јануари 2010}}</ref><ref name="unbriefing">{{наведени вести |first=|last=|title=Briefing by Martin Nesirky, Spokesperson for the Secretary-General, and Jean Victor Nkolo, Spokesperson for the President of the General Assembly |url=http://www.un.org/News/briefings/docs/2010/db100113.doc.htm |work=[[United Nations]] |publisher= |date=13 јануари 2010 |accessdate=13 јануари 2010}}</ref>

== Историја ==
Островот [[Хиспаниола]], на кој се наоѓаат [[Хаити]] и [[Доминиканската Република]], е сеизмолошки активен и на ова подрачје се случувале азурнувачки потреси и во минатото. Земјотресот од 1751 кога островот бил под француска управа, како и [[земјотресот во Порт о Пренс 1770 година|потресот во 1770 година]], земјотресот кој го уништил градот [[Cap-Haïtien]] и други помали градови на север од Хаити и [[Доминиканската Република]] на 7 мај 1842 година.<ref>{{Citation |first=Claude |last=Prepetit |url=http://www.bme.gouv.ht/risques%20geologiques/LeMatin_s%E9ismes.pdf |title={{јаз|fr|Tremblements de terre en Haïti, mythe ou réalité ?}} |work=Le Matin |volume=N° 33082 |date=9 октомври 2008 |accessdate=2010-01-16 |archive-date=2011-05-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110512235540/http://www.bme.gouv.ht/risques%20geologiques/LeMatin_s%E9ismes.pdf |url-status=dead }}, quoting {{Citation |authorlink=Médéric Louis Élie Moreau de Saint-Méry |last=Moreau de Saint-Méry |first=Médéric Louis Élie |title={{јаз|fr|Description topographique, physique, civile, politique et historique de la partie française de l’Ile Saint Domingue}} }} и {{Citation |author=J. M. Jan, bishop of Cap-Haïtien |title={{јаз|fr|Documentation religieuse}} |publisher=Éditions Henri Deschamps |year=1972 }}.</ref> Во 1946, [[Земјотрес во Доминиканстата Република, 1946 година|земјотрес со магнитуда од 8.0]] ја потресол Доминиканската република и делови од Хаити, при што бил предизвикан цунами во кое загинале 1,790 луѓе и многу повеќе биле повредени.<ref>{{Наведена мрежна страница | url=http://www.msnbc.msn.com/id/34829978/ns/world_news-americas/?GT1=43001 | title=Earthquake leaves Haiti ‘worse than a war zone’ | date=13 јануари 2010 | accessdate=13 јануари 2010}}</ref>

Хаити е една од најсиромашните земји на северната западна полутопка,<ref>[http://www.unicefusa.org/news/releases/unicef-urgently-appeals-for.html "UNICEF urgently appeals for aid for Haiti following devastating earthquake"], [[UNICEF]]. Пребарано на 14 јануари 2010.</ref> рангирана на 149-тото место од вкупно 182 земји според [[Human Development Index]].<ref>[http://hdrstats.undp.org/en/countries/country_fact_sheets/cty_fs_HTI.html "Human Development Report 2009 Haiti"], [[United Nations Development Programme]]. Пребарано на 13 јануари 2010.</ref>

== Геологија ==
[[Податотека:2010 haiti shake map.jpg|thumb|right|USGS intensity map.]]

== Оштетувања на инфраструктурата ==

[[Податотека:Haiti earthquake damage overhead.jpg|thumb|right|Срушени згради во Порт о Пренс.]]

Големи се оштетувањата во Порт о Пренс. Зградите на министерството за финансии, министерството за јавни работи, министерството за комуникации и култура, Палатата на правдата, Националната школа за администрација, Институтот Aimé Césaire, [[Национално Собрание на Хаити|парламентот]], и Катедралата во Порт о Пренс.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.tv5.org/cms/chaine-francophone/info/p-1911-Haiti_devaste_par_un_puissant_seisme.htm?&rub=2&xml=newsmlmmd.05873741d56221f6a2a803c7248a9429.b11.xml |title=TV5MONDE : actualites : |publisher=Tv5.org |date=30 септември 2008 |accessdate=13 јануари 2010 |archive-date=2012-03-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120324200917/http://www.tv5.org/cms/chaine-francophone/info/p-1911-Haiti_devaste_par_un_puissant_seisme.htm?&rub=2&xml=newsmlmmd.05873741d56221f6a2a803c7248a9429.b11.xml |url-status=dead }}</ref><ref>[http://www.straitstimes.com/BreakingNews/World/Story/STIStory_476705.html "Haitian palace collapses"] {{Семарх|url=https://archive.today/20120911081445/http://www.straitstimes.com/breaking-news/world |date=2012-09-11 }}. ''[[The Straits Times]]''. 13 јануари 2010.</ref><ref name='obs1'>{{наведени вести | first= | last= | author2= | authorlink= | title=Haïti: les rescapés évacués à la Martinique décrivent le "chaos" | date=14 јануари 2010 | publisher=Nouvel OBS | url=http://tempsreel.nouvelobs.com/depeches/societe/20100114.FAP2717/haiti_les_rescapes_evacues_a_la_martinique_decrivent_le.html | work= | pages= | accessdate=2010-01-15 | language=француски | archive-date=2011-04-23 | archive-url=https://web.archive.org/web/20110423232301/http://tempsreel.nouvelobs.com/depeches/societe/20100114.FAP2717/haiti_les_rescapes_evacues_a_la_martinique_decrivent_le.html | url-status=dead }}</ref> [[Национална палата (Хаити)|Националаната палата]] е сериозно оштетена.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.foxnews.com/slideshow/world/2010/01/12/earthquake-rocks-haiti |title=Earthquake Rocks Haiti |publisher=FOXNews.com |date= |accessdate=13 јануари 2010}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.tsr.ch/tsr/index.html?siteSect=200001&sid=11711317&cKey=1263396099000 |title=Info – Séisme à Haïti: les autorités s'attendent au pire |publisher=tsr.ch |date= |accessdate=13 јануари 2010}}</ref> Потресот исто така сериозно јаима штетено контролната кула на меѓународниот аеродором.<ref>New York Times, [http://www.nytimes.com/2010/01/14/world/americas/14cutter.html?hp "Devastation, Seen From a Ship"], '''Eric Lipton''', ''13 јануари 2009''. Пребарано на 14 јануари 2009.</ref>

== Обнова ==

Американскиот претседател Барак Обама обзнани дека поранешните претседатели [[Бил Клинтон]], кој исто така е и специјален пратеник на Обединетите нации на Хаити, и [[Џорџ Буш]] ќе ги координираат напорите за формирање на фондови за обнова на Хаити. Државниот секретар [[Хилари Клинтон]] допатува на Хаити на 16 јануари за да ги види оштетувањата и изјави дека се издвоени 48 милиони долари од страна на САД за помош во обновата на Хаити.<ref>[http://www.cnn.com/2010/WORLD/americas/01/16/haiti.earthquake/index.html?hpt=T1 Претседателите Клинтон и Буш ќе раководат со фондовите за обнова на Хаити], CNN (16 јануари 2010).</ref>

== Наводи ==
{{reflist|colwidth=30em}}

{{рв|2010 Haiti earthquake}}

;Потребна неопходна помош
* [http://www.google.com/relief/haitiearthquake/ Haiti Crisis Response] од [[Google]]
* [http://www.ifrc.org/ Меѓународна федерација на Црвениот крст и Црвената полумесечина]
** [http://www.icrc.org/web/eng/siteeng0.nsf/html/haiti Меѓународен комитет на Црвениот крст] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20100117085411/http://www.icrc.org/web/eng/siteeng0.nsf/html/haiti |date=2010-01-17 }}
** [http://www.ckrm.org.mk/ Црвен крст на Република Македонија]
** [http://www.redcross.org/ Американски Црвен крст]
** [http://www.redcross.org.uk Британски Црвен крст]
* [http://www.doctorswithoutborders.org/donate/ Доктори без граници]
* [http://www.dec.org.uk/ Disasters Emergency Committee] umbrella organisation for 13 UK aid agencies coordinating the appeal in the UK
* [http://www.msnbc.msn.com/id/34835478/ns/world_news-haiti_earthquake/ Список на добротворни организации активни на Хаити] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20100116155442/http://www.msnbc.msn.com/id/34835478/ns/world_news-haiti_earthquake |date=2010-01-16 }} од ''[[MSNBC]]''

;Контакт со пријатели и познаници во Хаити
* [http://www.icrc.org/web/doc/siterfl0.nsf/htmlall/familylinks-haiti-eng?opendocument Меѓународен комитет на Црвениот крст, мрежно место за семејни врски] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20100117070408/http://www.icrc.org/web/doc/siterfl0.nsf/htmlall/familylinks-haiti-eng?opendocument |date=2010-01-17 }}
* [http://www.nokr.org US National Next of Kin Registry (NOKR), Регистер за контакт во вонредни ситуации]

;Вести и слики
* [http://www.un.org/en/peacekeeping/missions/minustah/ Стабилизирачка мисија на Обединетите нации во Хаити]
* [http://www.flickr.com/photos/37913760@N03/sets/72157623209524550/ Фото галерија на UNDP од Хаити на Flickr]
* [http://en.chinagate.cn/features/haiti-earthquake/node_7084989.htm Специјален дел посветен на земјотерост на China Development Gateway]
* [http://google-latlong.blogspot.com/2010/01/haiti-imagery-layer-now-available.html Последни Geo-Eye сателитски снимки]

; Население и географски информации
* [https://www.geoint-online.net/community/haitiearthquake/default.aspx Детална карта на населението и други податоци]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

;Врски до научни страни поврзани со земјотресот
* [http://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eqinthenews/2010/us2010rja6/ USGS страна за овој настан]
* [http://www.agc.army.mil/Haiti/index.html US Army Corps of Engineers, Army Geospatial Center] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110429210950/http://www.agc.army.mil/Haiti/index.html |date=2011-04-29 }}

[[Категорија:Земјотрес на Хаити, 2010 година| ]]
[[Категорија:Земјотреси во 2010 година]]
[[Категорија:Природни катастрофи во 2010]]
[[Категорија:Природни катастрофи на Хаити]]